Αγαπημένα μου συγκροτήματα: Bathory

Οι γενικώς πρωτοπόροι... Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά όμως. Ο μεγάλος, αυτός, Σουηδός Quorthon ήταν ένα παληκάρι με μεγάλη αίσθηση του χιούμορ. Διόλου τυχαίο το ότι ο κατά κόσμον Tomas Forsberg, γνωστός με το παρατσούκλι Ace από πιτσιρικάς, είχε διαλέξει να γραφτεί το όνομα Borje Forsberg στο μνήμα του. Στο ενδιάμεσο φυσικά ήταν γνωστός και με άλλα ονόματα, όπως Runka Snorkreka, Par Vers, Fjart Bengrot, Folke Ostkuksgrissla, Fnoret κλπ, όλα προερχόμενα από το στόμα του ιδίου (αρκεί να τον ρώταγες πως τον λένε, άλλο που δεν ήθελε...). Από νωρίς έδειξε τις προθέσεις του στη μουσική και ήταν ευχής έργον που ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης της Black Mark, γεγονός που δεν άφησε να πάει ανεκμετάλλευτο.
Στις πρώτες δουλειές των Bathory -όνομα που δανείστηκε από την... γνωστή Elisabeth Bathory- στις συλλογές Scandinavian Metal Attack φημολογείται ότι έπαιζε μόνος του όλα τα όργανα (μέχρι και το Return, τον δεύτερο δίσκο δηλαδή), αλλά ακόμη κι αν δεν ισχύει αυτό, ήταν όντως παληκάρι-φαινόμενο. Μουσικά οι Bathory κατατάσσονταν στο τότε black metal (το "παραδοσιακό" δηλαδή, που περιελάμβανε συγκροτήματα όπως Mercyful Fate, Venom, Death SS, Celtic Frost κλπ). Ο πρώτος τους δίσκος, ομώνυμος, ήταν μια πραγματική κλοτσιά: κάτι σαν χαοτικό thrash με στοιχεία από ποιος-ξέρει-τι. Όταν τον είχαν ρωτήσει εν έτει 1983 τι διάολο παίζει, η απάντησή του ήταν σαφής: μα φυσικά death metal (δήλωση την οποίαν λίγο καιρό μετά αρνήθηκε ότι έκανε: μάλλον δεν του άρεσε ο όρος). Φυσικά το εν λόγω μουσικό κίνημα ούτε γι'αστείο δεν υπήρψε ακόμη (και ουσιαστικά άρχισε να μαγειρεύεται μετά την κυκλοφορία του μυθικού Seven Churches των Possessed, κατά το 1985 δηλαδή) αλλά ο Quorthon (όνομα που είχε εμπνευστεί από έναν δαίμονα του Αρμαγεδδώνα) το έβλεπε να'ρχεται από τότε (για την ακρίβεια, έστω και σε θεωρητικό πλαίσιο το είχε ήδη δημιουργήσει), άσχετα αν τελικά αποφάσισε πως κάτι άλλο ήταν αυτό που τον συνάρπαζε περισσότερο (θα μιλήσουμε λίγο παρακάτω γι'αυτό όμως).
Η συνέχεια, από το καλό στο καλύτερο: The Return, ένας δίσκος όχι τόσο χύμα όσο ο πρώτος, αλλά πάνω-κάτω σε ίδια μουσικά μονοπάτια που ακόμη κανείς άλλος δεν ακολουθούσε. Under the Sign of the Black Mark για τη συνέχεια και μιλάμε αναμφισβήτητα για μια από τις καλύτερες δουλειές που έχουν βγει ποτέ στον συγκεκριμένο μουσικό χώρο. Ο συγκεκριμένος δίσκος είναι ίσως η πρώτη πραγματικά σοβαρή δουλειά του Quorthon, όχι επειδή αποφάσισε να ασχοληθεί περισσότερο, αλλά κυρίως επειδή αποφάσισε να αφήσει λίγο στην άκρη τη νεανική πόρωση που τον ακολουθούσε έως τότε. Ο Under the Sign είναι πραγματικά ακόμη και σήμερα κάτι το αξεπέραστο: με εξαιρετικά σκοτεινό ύφος και ήχο, τα φωνητικά στην κλασική χροιά αλλά πολύ πιο καθαρά σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, κιθάρες ξυράφια κι εναλλαγές εκπληκτικές. Κυρίως όμως εμφανίζονται τα πρώτα επικά στοιχεία στη μουσική των Bathory, αυτά που άφησαν εποχή με τη πάροδο του χρόνου. Όμως παρόλο που ο Quorthon εξακολουθούσε να κινείται μόνος στα μουσικά μονοπάτια που είχε επιλέξει, άρα μια οποιαδήποτε φθορά θα ήταν αναμενώμενη (κυριότερα επειδή ήταν ο μοναδικός σε ολόκληρο το μέχρι τότε metal στερέωμα που έπαιζε αυτό το πολύ ιδιόμορφο και μοναδικό στυλ μουσικής), αυτός δίχως να καταλαβαίνει το παραμικρό εξαπέλυσε μια από τις μεγαλύτερες μουσικές επιθέσεις που έχουν γίνει ποτέ: Blood, Fire, Death. Αν ο Under the Sign περιείχε κάποιες υποψίες επικών στοιχείων ο Blood, Fire, Death ήταν ο δίσκος που μπόλιασε το επικό στοιχείο με κάθε ίχνος metal (συγγνώμη αλλά θα το πω... ποιοι Manowar και τρίχες κατσαρές...), τόσο σε στιχουργικό επίπεδο όσο και σε εκτελεστικό. Δεν είναι τυχαίο ότι ο BFD θεωρείται από τους επιδραστικότερους δίσκους που έχουν βγει ποτέ.
Με τις έως τώρα δουλειές τους (πάνω απ'όλα με το BFD όμως) οι Bathory έχουν θέσει τις βάσεις για το πολύ μεταγενέστερο so-called-black metal (my ass-προσωπικά το ονομάζω σκανδιναυική σκηνή, και η οποία πλην εξαιρέσεων δεν είναι και τίποτε το ιδιαίτερο εδώ που τα λέμε), το οποίο για ιστορικούς λόγους θα πω πως οφείλεται με την αυτήν σειρά στους Mayhem και εν συνεχεία τους Merciless και τους Darkthrone, οι οποίοι (όλοι τους) πολλά χρόνια μετά πήραν χαμπάρι τι έκανε ο Quorthon όλα αυτά τα χρόνια και κλείνω αυτήν την παρένθεση.
Όσο λοιπόν οι "νέες" σκανδυναυικές μπάντες ήσαν απασχολημένες με το νέο ενδιαφέρον μουσικό κίνημα που είχε ανοίξει ο μέγας Σουηδός, ο ίδιος ο Quorthon αποφάσισε να αλλάξει παραστάσεις. Εισάγωντας ακόμη περισσότερα επικά στοιχεία στη μουσική του, την οποίαν και "μαλάκωσε" αρκετά (τόσο σε "επιθετικότητα" όσο και σε ταχύτητες) έβγαλε το ασύλληπτο Hammerheart (το οποίο μεταξύ άλλων περιέχει ίσως και το πιο επικό τραγούδι που έχω ακούσει ποτέ μου και μιλάω φυσικά για το τεράστιο Home of Once Brave). Ξανά ο κόσμος μένει άναυδος και αρχίζει εκ νέου να προβληματίζεται με το τι θέλει να μας πει ο ποιητής, όπως λέμε χαριτολογώντας. Αλλά πέραν του προβληματισμού ουδείς ήταν σε θέση να αξιολογήσει και να κρίνει. Η συνέχεια ανάλογη: Twilight of the Gods. Περισυλλογή κι αυτοσυγκέντρωση για μια ακόμη φορά. Οι δυο αυτοί δίσκοι ήταν που πολλά χρόνια αργότερα δημιούργησαν το νέο φρούτο, αποκαλούμενο και viking metal (όρος κατ' εμέ παντελώς αδόκιμος και ξεκάρφωτος, αλλά...), η ουσία όμως έγκειται αλλού: στο ότι για μια ακόμη φορά ο Quorthon έκανε κάτι πολλά χρόνια πριν το πάρουν χαμπάρι όλοι οι υπόλοιποι.
Κάπου εδώ αρχίζουν να περιπλέονται τα πράγματα όμως: επόμενη δουλειά, το Blood on Ice, επειδή όμως στο ενδιάμεσο κάτι άλλαξε στα ενδιαφέροντά του μένει στο συρτάρι και κυκλοφορεί μια πενταετία μετά, αφού πρώτα έχει επιχειρήσει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επιστροφή στις ρίζες του με τα Requiem και Octagon. Επίσης στο ενδιάμεσο έχουν κυκλοφορήσει και τρεις πολύ ενδιαφέρουσες συλλογές, οι Jubileum I, II αντίστοιχα (με την ΙΙΙ να ακολουθεί κατά πόδας) με σπάνιο και ανέκδοτο υλικό. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, δείχνοντας τις αστείρευτες μουσικές ανησυχίες του κυκλοφορεί ως Quorthon δύο δίσκους, τους The Album και Purity of Essence οι οποίοι κινούνται σε δρόμους που συνδυάζουν το rock n roll με το μέταλ (ας πούμε, κάτι σαν Motorhead σε μια πιο περίεργη εκδοχή). Destroyer of Worlds η επόμενη δουλειά του και παραμένει στον πρώιμο ήχο του, πολύ πιο τεχνικό όμως και με εξαιρετικά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία. Στη συνέχεια κυκλοφορεί τα Nordland I και ΙΙ, με προοπτική να βγάλει σύντομα και το τρίτο μέρος για να κλείσει η τριλογία, κίνηση που δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ όμως αφού μόλις στα 38 του χρόνια τον πρόλαβε μια καρδιακή προσβολή, στερώντας από το μέταλ μια από τις μεγαλύτερες μορφές που ανέδειξε ποτέ. Θεωρητικά κάποτε, ίσως με τη βοήθεια της τεχνολογίας οι ηχογραφήσεις του για το Nordland III θα βγουν στη φόρα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ό,τι κι αν γίνει όμως ο Quorthon δεν πρόκειται να μας ξαναδώσει νέα δείγματα της αστείρευτης έμπνευσής του.
Σαφέστατατα και πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα μουσικά μυαλά που έβγαλε ποτέ η μουσική: πολύ μπροστά από την εποχή του ακόμη και σαν πιτσιρικάς (τον πρώτο του δίσκο τον έβγαλε πριν καλά, καλά συμπληρώσει τα 18 του, ενώ στο υπέρτατο αριστούργημα Blood, Fire, Death ήταν μόλις 22). Το να έχεις επηρεάσει ολόκληρο το μέταλ στερέωμα μέχρι τα 22 σου (ακόμη κι αν το διαπιστώσεις στα 30 σχεδόν) δεν είναι και λίγο πράγμα. Με αστείρευτη έμπνευση και καινοτόμες κινήσεις, όπως εισαγωγή στη μουσική ήχων από την καθημερινότητα (προελαύνοντα άλογα, μουσική από πανηγύρια, καλπασμοί επιθέσεων κλπ, κλπ, όλα της εποχής των βίκινγκ φυσικά), με συνδυασμούς μουσικών ιδιωμάτων (ήδη υπαρχόντων ή δικών του), με στίχους που προηγουμένως αν εξαιρέσουμε τους μέγιστους Heavy Load ουδείς άλλος είχε ασχοληθεί σε τέτοια έκταση, με ένα διάχυτο αίσθημα υπερηφάνειας και αρετής μέσα από τις ιστορίες που πραγματευόταν, περνώντας από στίχους με εντονότατο black συναίσθημα (μέχρι και το Under the Sign. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το Black metal είχε να κάνει με στίχο κι όχι με τη μουσική) και καταλήγοντας σε επικές εξιστορήσεις τα είχε ισοπεδώσει όλα (με την καλή έννοια). Μια άλλη καινοτομία του Quorthon ήταν και η εξής: σε εποχές όπου το να κυκλοφορούσε τραγούδι που να υπερέβαινε τα 5 λεπτά αποτελούσε είδηση, για τον μεγάλο Σουηδό είδηση ήταν το να έβγαζε τραγούδι κάτω από 7-8 λεπτά (και μιλάμε για εμπνεύσεις, έτσι;)...
Και ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρον ιστορικό σοιχείο: οι Bathory είναι ίσως το συγκρότημα με τις λιγότερες συναυλίες. Ο Quorthon τις βαριώταν. Έγιναν δηλαδή το τεράστιο όνομα που έγιναν δίχως το παραμικρό promotioning, σε μια (ακόμη τότε) μικρή "τοπική" εταιρία και ουσιαστικά με ελάχιστη προσπάθεια. αφού ανέκαθεν επικεντρώνονταν στη μουσική τους. Δείγμα, του τι έχουν κυκλοφορήσει οι άνθρωποι (ο ένας δηλαδή).

Ακολουθεί το μοναδικό video clip που κυκλοφόρησαν οι Bathory, One Rode to Asa Bay, το 1988 για τον δίσκο Hammerheart. Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής το συγκεκριμένο τραγούδι δεν μου αρέσει και ιδιαίτερα, αλλά πρόκειται για ένα ιστορικό ντοκουμέντο όπως και να το κάνουμε.

Ενδεικτικά, στίχοι από τρία τραγούδια και πιο συγκεκριμένα τα: A Fine Day to Die, Blood Fire Death και Home of Once Brave. Ιδιαίτερα στο τελευταίο προσέξτε την εκπληκτική "αλλαγή" ανάμεσα στο chorus του "τότε" και αυτό του "σήμερα"...

A Fine Day to Die

Orgy of silence
Conspiracy of peace
Only the sound
Of the cold northern breeze

Twinsun sink fading
Behind the black lake
Asleep is the mountains
Yet the night is awake

Strange is the night
Now black stars rise
And many moons circle
Through silent the night

Along the black mountainside scattered
By the campfires awaiting the dawn
Two times a hundred men in battles
Tried by the steel in the arrow axe and the sword

By battle worn hunger torn awaitening
For the sun to break through the cold haze
And for the banners of Ebal to appear
On the hill in the suns first warm rays

The elder among the men looked deep into
The fire and spoke loud with pride
Tomorrow is a fine day to die

Now the morning advance from far east
Now the sun breaks through dustclouds and haze
Now a forest of spears appears on the hill
And steel shines bright in the suns first rays

Die

---------------------------

Blood Fire Death

Deaths star on horizon
Lightning and rain
Black winds and thunder
The skyline is in flames

Written in the red mist
The sign of the one
Who rides deaths cold wind
And walks disguised among

All you vagrant souls
Of profane disbeliefs
False prophets and deceivers
Shall swing from the trees

Soon the dawn shall arise
For all the opressed to arm
A chariot of thunder shall be seen
And bronze horns shall sound the alarm

Fists will raise like hammers
To a cloudy black sky
Bonds and chains fall to the ground

Children of all slaves
Stand united and proud
All people of bondage shall triumph
And live by the sign of...

Blood Fire Death

The moment is chosen
The Battlefield is bare
Take now thy stand people
The true ones don't fear

Now choose your weapons
And fall in the line
Choose well your colours
And follow the sign

Blood for all tears shed
And Fire for hate
Death for what shall become
All false ones fate

The standard bearer is chosen
And the day has just begun
Shadows growing long by the rising
Of the awakening sun

Fists raise like hammers
To a clear sunny sky
Bonds and chains fallen to the ground

Children of all slaves
Now united and proud
All people of bondage now triumph
And live by the sign of...

Blood Fire Death

Children of all slaves
Unite be proud
Rise out of darkness and pain

A chariot of thunder and gold
Will come loud
And a warrior of thunder and rain

With hair as white as snow
Hammer of steel
To set you free of your chains

And to lead you all
Where horses run free
And the souls of the ancient ones reign

---------------------------

Home of Once Brave

Out of the water
The cold black Nordic sky
Risen towards the eternal sky
The land lays open and free

Up high the Mountains
Where the wind catch its speed and chill
Snowstorms are born
And rage loud through the valleys and the hills

Above two Ravens
Messengers of the wise One eyed God
Who rules this land
Of the strong and the great

And tall
Beautiful
Behold this thy land
Open and free
This thy home of the brave

Dark endless forest
Where at the day hides the shadows of the night
Snowcovered vast lands
As great as the eternal sky

Now in the midst
Of this wild and this open and free
He placed my kind
To possess this their land to be

Above two Ravens
Messengers of the wise one eyed God
Who ruled this land
Of once strong and once great

But now
Forgetting to behold this their land
Once ours once free
This my home of once brave

Hail...

Επειδή τους πραγματικά μεγάλους πρέπει να τους τιμούμε.
RIP 17/2/66-7/6/2004 Τιμής ένεκεν.