Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με μια σύντομη περιγραφή της Νομοθεσίας στην Ελληνική Δημοκρατία: Είναι τόσο καλή που καλό θα ήταν να μεταναστεύσουμε μαζικά.
Τι εννοώ;
Κατ' αρχήν έχω την αίσθηση ότι σχεδόν όλοι οι Νόμοι θα πρέπει να καταργηθούν και να συγγραφούν νέοι. Γιατί αυτό; Αν ψάξετε αρκετά το ζήτημα θα διαπιστώσετε ότι στην ισχύουσα νομοθεσία υπάρχουν από καινούριοι νόμοι έως και παλαιοί, πάρα πολλών ετών δηλαδή. Προσωπικά έχει τύχει να δω ακόμη και νόνμο εν ισχύ που είχε γραφτεί περί τα 70-80 χρόνια πριν. Η πραγματικότητα είναι ότι ανεξαρτήτως του αντικειμένου που πραγματεύεται ένας Νόμος, είναι σχεδόν αδύνατο να είναι ρεαλιστικός στην εποχή που ζούμε. Άρα ένα πρώτο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε είναι ότι οι Νόμοι πρέπει να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Οι Νόμοι άλλωστε δεν είναι κάποιο τοτέμ που δεν πρέπει να ακουμπάμε: τουναντίον πρέπει να είναι συνεχώς σε πλήρη επαφή με τις ανάγκες των καιρών.
Ένα ενδιαφέρον δεύτερο σημείο είναι τα κείμενα των Νόμων. Συνήθως είναι γραμμένα με τρόπο τέτοιο που δυσκολεύουν ακόμη και νομικούς να τους καταλάβουν. Ιδίως όταν μέσα σε μια παράγραφο αρχίζουν τα "περίεργα" τύπου "Διάταξη 3 παρ.4 άρθρου 1 Ν.3812 παραμένει εν ισχύ υπό τις προϋποθέσεις που έχουν περιγραφεί στο ΠΔ 181/05 και έτσι όπως ορίζεται από ΦΕΚ 108Β/01" κλπ, κλπ, κλπ. Ντάξει, η συγκεκριμένη πρόταση τώρα μου ήρθε και την έγραψα στην τύχη και οι αριθμοί δεν ξέρω τι αντιστοιχία μπορεί να βγάζουν, όμως κάτι τέτοιες δομές κειμένων Νόμων είναι τελείως κλασικές και απαντώνται συχνότατα, με αποτέλεσμα, για να δεις τι ακριβώς ορίζει ο Νόμος τελικά να πρέπει να φας άλλη μισή μέρα σε ψάξιμο για να δεις τι άλλο προβλέπουν οι παραπομπές. Αυτό το ανέκδοτο πρέπει σαφώς να σταματήσει.
Πέραν αυτού όμως, το κείμενο ενός Νόμου -κάθε Νόμου- οφείλει να είναι γραμμένο στην απλούστερη δυνατή ελληνική γλώσσα, όχι υπό την έννοια δημοτικής ή καθαρεύουσας αλλά υπό την έννοια του νοήματος. Πρέπει να είναι γραμμένος με τρόπο τέτοιο ώστε ακόμη κι ένας χαζός, ακόμη κι ένας αμαθής, ακόμη κι ένας αδαής να μπορεί να τον καταλάβει πλήρως. Τι σημαίνει λοιπόν αυτό; Ότι ένας Νόμος πρέπει να είναι σαφής, περιεκτικός και σε τελείως απλά ελληνικά, μα πάνω απ'όλα δίκαιος. Δίχως παράθυρα, δίχως φωτογραφικές διατάξεις, δίχως λοιπά άλλα σχετικά μεγαλουργήματα τα οποία θαυμάζουμε συχνά-πυκνά (ένα κλασικό παράδειγμα, ο Νόμος περί ευθύνης Υπουργών, τεράστια έμπνευση).
Εδώ όμως ανακύπτει ένα άλλο σημείο το οποίο έχουμε λησμονήσει πλήρως, ένεκα της απολύτου ατιμωρησίας: ένας Νόμος απαγορεύεται από το ίδιο το Σύνταγμα να έρχεται σε σύγκρουση με το Σύνταγμα, καθ'όσον όλοι οι Νόμοι βρίσκονται κάτω από το Σύνταγμα ως συμπληρωματικοί του (οπότε αυτό που μόλις ανέφερα είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε πόσο σημαντικό είναι ένα σωστό Σύνταγμα). Άρα, ένας από τους πρώτους Νόμους που πρέπει να συγγραφούν οφείλει να έχει να κάνει με αυτό το αντικείμενο, ότι αν κάποιος εισηγηθεί Νόμο αντίθετο προς το Σύνταγμα ή προς τα συμφέροντα του ελληνικού λαού ή προς τα συμφέροντα της χώρας αυτομάτως θα αντιμετωπίζει τις ποινές τάδε, τάδε, τάδε κλπ. Διότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που μας έχουν οδηγήσει στα χάλια που είμαστε είναι και ακριβώς αυτό: παραθυράκια, πορτάκια, πορτίτσες, μπουκαπόρτες, φιλιστρίνια, πύλες κάστρων, σκουλικότρυπες και ό,τι άλλο μπορεί να σκεφτεί άνθρωπος, θα τα βρεί σε Νόμους, όπως επίσης και αντιφάσεις ως προς το Σύνταγμα ή καμιά φορά ακόμη και προς άλλους Νόμους. Δηλαδή μιλάμε για παράκρουση, όχι αστεία.
Η ορθή συγγραφή ενός Νόμου όμως δεν σταματάει εκεί. Ο Νόμος πρέπει να είναι σχετικά σύντομος. Νόμοι που ξεπερνούν τις 5-6 σελίδες πρακτικά δεν έχουν άλλο λόγο ύπαρξης παρά να δημιουργούν παράθυρα. Θέλω να πω, ποια είναι η "δουλειά" ενός Νόμου;
Η δουλειά του είναι να ορίζει που και πως κινείται (κι ως που εκτείνεται) το κράτος Δικαίου. Μέσα στο κράτος όμως βρίσκεται η Κοινωνία και μέσα στην Κοινωνία οι πολίτες, αυτό όμως δεν είναι κάτι το πολύπλοκο. Ενδεικτικά θα αναφέρω το εξής παράδειγμα, που αν και σχετικά άγνωστο είναι πραγματικά εκπληκτικό: στην Βρετανία ουσιαστικά Νόμοι δεν υπάρχουν. Ως Νόμοι λογίζονται οι αποφάσεις των Δικαστών, όπου ναι μεν υπάρχει ένα πλαίσιο -δεν γίνεται και διαφορετικά- αλλά οι δικαστές έχουν μεγάλη ελευθερία κινήσεως, γι'αυτό και δεν διαννοούνται να παραστρατήσουν. Έτσι, επειδή μια απόφαση που βγαίνει θεωρείται σωστή στην συνέχεια χρησιμοποιείται σχεδόν ως νόμος.
Τι είναι σημαντικό λοιπόν για έναν Νόμο; Συνοψίζοντας: να είναι σύντομος, σαφής, περιεκτικός, ευκατανόητος, λογικός και δίκαιος. Με αυτές τις αρχές λοιπόν, οι Νόμοι που συμπληρώνουν το Σύνταγμα και ορίζουν την καθημερινότητά μας, μπορούν και επιβάλεται να επανασυγγραφούν. Τι σημαίνει όμως αυτό; Ότι θα δημιουργηθεί συγκεκριμένη ομάδα από ειδικούς (ήτοι έγκριτους Δικαστικούς, Νομικούς, Συνταγματολόγους κλπ), η οποία θα αναλάβει αυτό το σοβαρότατο και ύψιστο έργο, για όσο διάστημα απαιτηθεί. Εν συνεχεία, επειδή άνθρωποι είμαστε και μπορεί κάτι να μας ξεφύγει, το έργο πρέπει να ελεγχθεί από μια δεύτερη αντίστοιχη ομάδα. Και τέλος, οι Νόμοι θα πρέπει να επισημοποιηθούν μέσα από την Βουλή, με ταυτόχρονη κατάργηση όλων των προηγουμένων, οι οποίοι απαρτίζουν ίσως τη μεγαλύτερη σε έκταση νομοθεσία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έτσι, θα μπορέσει να δημιουργηθεί ένα σύστημα ευέλικτο, δίκαιο, που να δίνει έμφαση κυρίως στο πνεύμα του Νόμου και όχι τόσο στο γράμμα του, διότι εδώ υπάρχει ένα άλλο σοβαρότατο ζήτημα.
Ερώτηση: έστω ότι βρίσκετε ένα πλαστό χαρτονόμισμα και το πάτε στην αστυνομία. Ξέρετε ποια είναι η συνέχεια. Σας πάνε αυτόφορο. Καλό, ε;
Αν κάτσετε να παίξετε ναρκαλλιευτή στον υπολογιστή σας, πρακτικά σας πιάνει ο νόμος περί τυχερών παιχνιδιών και πάτε μέσα (και δεν μιλάω για τον καινούριο που είναι στα σκαριά αλλά τον ήδη ισχύοντα). Δεν το γνωρίζατε, έτσι;
Αν μπουκάρει ένας ληστής στο σπίτι σας κι εσείς του κοπανήσετε πάνω στον πανικό μία στο κεφάλι και τραυματιστεί σοβαρά, αυτός θα πάει για διάρρηξη κι εσείς για απόπειρα ανθρωποκτονίας. Εδώ κι αν κουφαθήκατε, ε;
Τρία ενδεικτικά παραδείγματα που δείχνουν ότι όχι μόνο ακόμη και η λογική μπορεί ν' απουσιάζει από τους Νόμους αλλά και συχνά-πυκνά αυτοί είναι γραμμένοι με τέτοιον τρόπο που δεν αφήνει το πνεύμα τους να εφαρμοστεί (και εννοείται ότι δεν αναφέρομαι σε περιπτώσεις κακοδικίας που είναι μια άλλη περίπτωση). Διότι για να μην βρεθείς μπλεγμένος, αν πχ αντιληφθείς ότι μπήκε ένας ληστής στο σπίτι, θα πρέπει να κάνεις την πάπια, να τον αφήσεις να σε κλέψει και μόλις φύγει να ειδοποιήσεις την αστυνομία. Ειδάλλως για να νομιμοποιηθείς σαν αυτοάμυνα θα πρέπει να τραβήξει εναντίον σου πρώτος όπλο και μάλιστα δυνατότερο από αυτό που θα τραβήξεις εσύ (όπου σε μια τέτοια περίπτωση ακόμη κι αν του καρφώσεις στο μάτι ένα κουτάλι του γλυκού, αυτό θεωρείται όπλο, για να καταλάβετε πως το εννοώ) κλπ. Πιο συγκεκριμένα, αν αυτός σου τραβήξει μαχαίρι κι εσύ καραμπίνα, πάλι θα τρέχεις εσύ κι όχι ο κλέφτης. Και όλα αυτά την στιγμή που το Σύνταγμα προβλέπει ότι το οικιακό άσυλο είναι απαραβίαστο, εσύ δεν μπορείς να κάνεις το παραμικρό αν παραβιαστεί. Μιλάμε για τρελοκομείο, όχι αστεία. Και δυστυχώς τέτοιοι νόμοι δεν είναι ένας και δύο.
Πως όμως μπορεί να γίνει όλο αυτό; Κατ' αρχήν είναι γνωστό ότι κανένας νόμος δεν μπορεί να είναι απολύτως περιγραφικός, οπότε πρέπει να γραφτεί με τρόπο τέτοιον ώστε να δημιουργεί ένα πλαίσιο κατάλληλο για κάθε περίπτωση. Επίσης, ακριβώς όπως ένας Νόμος αποτελεί πρόνοια προς την Κοινωνία και ποτέ καταστολή, έτσι οφείλει να έχει γραφτεί και ο ίδιος, δηλαδή με πρόνοια προς το ίδιο το κείμενό του προκειμένου να έχει δυνατότητα ευελιξίας και να μην είναι αρτηριοσκληρωτικός και ξύλινος. Πάνω σε αυτό θα μπορούσαμε γενικά να κουβεντιάσουμε πάρα πολλά πράγματα, αλλά θα ξεφύγουμε πάρα πολύ. Οπότε θα σας προτείνω μια ενδελεχή ανάγνωση τόσο στην Πολιτεία του Πλάτωνα, όσο και στους Νόμους του, για να κατανοήσετε τα πάντα γύρω από το ζήτημα. Το θέμα των Νόμων μόνο απλό δεν είναι και για να το καταλάβετε θα σας φέρω ένα απλό παράδειγμα: στο προηγούμενο σενδόνι όπου σχολιάσαμε το Σύνταγμα δυσκολεύτηκα πολύ λιγότερο σε σχέση με τούτο εδώ το σενδόνι, παρόλο που για το Σύνταγμα ήμουν εντελώς συγκεκριμένος ενώ για τους Νόμους δεν είναι δυνατό να μη μιλήσω γενικά. Αυτό και μόνο δείχνει τη μέγιστη σημασία των Νόμων μέσα σε μία κοινωνία.
Αναφορικά με τις ποινές, όπως με την πάροδο των ετών καταργήθηκε μέχρι και η θανατική ποινή, έτσι πρέπει να υπάρξει κι εδώ αναπροσαρμογή. Οι φυλακές δε νομίζω να προσφέρουν τίποτε. Μάλλον περισσότερο ως Σχολές παραγωγής εγκληματιών λειτουργούν παρά ως σοφρωνιστικά ιδρύματα. Οπότε καλό θα ήταν αφενός να χτιστούν πιο ανθρώπινες φυλακές για τα πολύ σοβαρά εγκλήματα, αφετέρου να εισηχθούν κυρίως ποινές τύπου κοινωνικής εεργασίας κλπ. Κάτι σαν την ομοιοπαθητική, αν με νοείτε, σύστημα που σε αρκετές περιπτώσεις εφαρμόζεται με επιτυχία στο Αμέρικα, γεγονός οξύμωρο για μια χώρα που μπορείς να κυκλοφορείς με όπλο ακόμη και μέσα σε σχολείο αλλά αν εκστομίσεις τη λέξη fuck ή ανάψεις τσιγάρο, σε πάνε σηκωτό... Επίσης, όπως έγραψα και στο προηγούμενο σενδόνι, εκτιμώ ότι καλό θα ήταν να αναβαθμιστεί η ποινική "αξία" της φοροδιαφυγής και νομίζω ότι και εδώ (αν θέλουμε) έχουμε αρκετά να μάθουμε από τους Αμερικάνους. Μην ξεφεύγουμε όμως...
Εν κατακλείδι λοιπόν, το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι η Νομοθεσία πρέπει να αποτελεί το Α-Ω της Δικαιοσύνης. Μια κοινωνία δίχως δικαιοσύνη είναι ένα μπουρδέλο σκέτο. Για να υπάρχει όμως δικαιοσύνη στην κοινωνία θα πρέπει κατ' αρχήν οι Νόμοι να τηρούνται, διότι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στις μέρες μας είναι ότι είτε δεν τηρούνται, είτε τηρούνται κατά το δοκούν. Για να τηρούνται όμως, θα πρέπει αφενός να είναι σαφείς και δίχως παράθυρα και εξαιρέσεις, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν θα έχουν ευελιξία, αφετέρου θα πρέπει να μην έρχονται σε σύγκρουση με άλλους Νόμους και προπάντων με το Σύνταγμα. Επίσης, για να τηρούνται θα πρέπει να είναι γνωστοί στον κόσμο, άρα να είναι και εύκολοι τόσο στο διάβασμα όσο και στην κατανόηση. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να διέπονται από κοινή λογική και απλότητα. Ο Νόμος οφείλει να είναι φιλικός προς τον πολίτη, να του δίνει να καταλάβει ότι υπάρχει για να τον προστατεύει και όχι ότι είναι μια δαμόκλειςο σπάθη πάνω από το κεφάλι του. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να είναι και αυστηρός αλλά μόνο όπου πρέπει και κυρίως όπως πρέπει, δείχνωντας σε όλες τις περιπτώσεις ότι δημιουργεί ένα κράτος Δικαίου. Διότι αν ο πολίτης δεν νοιώθει ότι βρίσκεται μέσα σε ένα κράτος Δικαίου, όπου η Δικαιοσύνη είναι και γρήγορη και τω όντι δίκαιη και όχι κατ' όνομα, τότε θα συμβάλλει και ο ίδιος στην τήρηση των Νόμων, που είναι και ο ακρογωνιαίος λίθος της λειτουργίας μιας Δημοκρατίας (ενώ το Σϋνταγμα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της δομής της). Καλά τα όσα λέμε για τους πολιτικούς αλλά έχουμε ξεχάσει να δούμε στον καθρέπτη τα δικά μας τα μούτρα, άλλο το αν δεν υπάρχει καν σύγκριση ανάμεσα σε έναν απλό Έλληνα πολίτη και έναν πολιτικό. Για να καταλάβετε τι εννοώ, οι Έλληνες πολίτες στην συντριπτική τους πλειοψηφία δεν ξέρουν καν ότι άγνοια Νόμου τιμωρείται. Γιατί να τους ενδιαφέρει όμως, παρόλο που ξέρουν ότι όσο πιο πάνω ανεβαίνεις στην ιεραρχία τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να τιμωρηθείς, ενώ όσο πιο κάτω βρίσκεσαι -προς πλέμπα μεριά- τότε οι πιθανότητες να συντριβείς ανακαλύπτωντας το... μεγαλείο της δικαιοσύνης αυξάνονται δραματικά πολύ; Διότι είναι αδύνατον να κάτσουν να διαβάσουν όλον αυτόν τον όγκο, πολύ απλά. Έτσι έχουμε καταντήσει να είμαστε ένα κράτος ασυδωσίας και ανομίας, που ο καθείς κάνει ό,τι γουστάρει και ακόμη χειρότερα θεωρεί ότι είναι δικαίωμά του να το πράττει κιόλας. Άρα λοιπόν, καταλήγουμε σε ένα συμπέρασμα που προέκυψε και στην μελέτη του Συντάγματος: ότι επιβάλλεται από πλευράς των πολιτών όχι μόνο η τήρηση των Νόμων, αλλά και ο έλεγχός τους. Μόνο που για να ελέγχονται πρέπει η κοινωνία μας να αποτελείται από ενεργούς πολίτες και όχι από δηθενάδες και ωχαδελφιστές. Εκτός αν θέλουμε να είμαστε πολίτες μόνο στα λόγια ή άντε μια φορά στα 4 χρόνια...
Κλείνωντας, να προσθέσω ότι θα παρατηρήσατε πως απέφυγα συγκεκριμένες αναφορές για θέματα που μας ενδιαφέρουν, όπως για παράδειγμα τους πολιτικούς. Η αλήθεια είναι ότι το επεχείρησα, όμως μετά θα έπρεπε να αναφερθώ σε άλλα παρεμφερή θέματα, μετά σε άλλα, μετά σε άλλα και τελικώς θα έφτανα σε σημείο να σχολιάζω ενδελεχώς ολόκληρη την ποινική δικονομία, για το οποίο δφεν έχω τις γνώσεις να πράξω. Εξάλλου από την πλευρά του ενεργού πολίτη τα σχολιάζω αυτά τα πράγματα. Είναι σαφές ότι οι Νόμοι πρέπει να ασχολούνται με τα πάντα. Το σημαντικό είναι με ποιες αρχές θα έχουν γραφτεί. Πάνω-κάτω είναι σαν την πορεία ενός πλοίου: αν στην αρχή αποκλίνει της πορείας του για μόλις μισή μοίρα, μετά από αρκετή απόσταση η απόκλιση θα είναι αμέτρητα ναυτικά μίλια από τον αρχικό στόχο. Οπότε την αρχή πρέπει να προσέξουμε, βασιζόμενοι σε Αρχές.
Μάχεσθαι χρή τόν δήμον υπέρ τού νόμου όκωσπερ τείχεος
(οι πολίτες πρέπει να μάχωνται υπέρ του νόμου όπως ακριβώς υπερασπίζονται τα τείχη)
Ηράκλειτος (απ. 44)
(οι πολίτες πρέπει να μάχωνται υπέρ του νόμου όπως ακριβώς υπερασπίζονται τα τείχη)
Ηράκλειτος (απ. 44)
11 σχόλια:
Σωστές οι επισημάνσεις που κάνεις. Να έκανες τον κόπο να τις έστελνες και στο Δικηγορικό Σύλλογο.. Η κάθε Βουλή αναθεωρεί προηγούμενους νόμους στο πνεύμα του εκσυγχρονισμού, αλλά καταλήγει ένα άρθρο να αποτελείται από 100άδες αναβαθμίσεις και αντικαταστάσεις, που όσο και καλός να είσαι θέλει ατελείωτο χρόνο να παρακολουθείς. Κοίτα το δικό μου φετινό πάθημα όταν προσπάθησα να βρω το ΦΕΚ για την Κοινωνική οικονομία από τον επίσημο ιστότοπο. «Εφαρμογή των ειδικών ρυθμίσεων που προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 4 περίπτωση ζ εδ. γγ) και δδ) του Ν. 3842/2010 (ΦΕΚ 58/2010)(1)» είναι λάθος τυπογραφικό; 3 μήνες μετά την ανάρτησή του δεν το είχε διαβάσει κανείς;
Αυτή η πολυνομία που ισχύει, εξυπηρετεί συμφέροντα διαφορετικά όλο και κάτι θα είχε αλλάξει. Το θέμα που θίγεις δεν έπρεπε να το έχουν θίξει πρώτοι οι νομικοί; Πως γίναμε έτσι;
Και εγώ δεν είχα νομικές γνώσεις ούτε με ενθουσίαζε το θέμα,αλλά έτυχε να γεννηθώ σε αυτό το κράτος τραγέλαφο, που αν δεν γνωρίζεις νόμους και λογιστικούς κανόνες, και είσαι ελεύθερος επαγγελματίας δεν την παλεύεις. Κατέληξα κάποια στιγμή να έχω ένα σεντούκι με νόμους και ειδικά περιοδικά,και βρέθηκα να διαβάζω και να απαντώ σε σχετικά θέματα,σαν ένας ιδιωτικός συνήγορος του πολίτη.Πολύ θα ήθελα κάποια στιγμή να γίνει γνωστή αυτή η περιπέτεια-εμπλοκή μου στις αρμόδιες επιτροπές της ΕΕ.Ο λογιστής μου με προέτρεπε να το κάνω,αλλά ακόμη δεν έχω το κουράγιο.Τι να λέμε;νάμαστε καλά να μπορέσουμε να τα’αλλάξουμε όλα.Sonora
Σονόρα, αν φτάσουμε σε σημείο να κάνω εγώ πρόταση στον Δικηγορικό Σύλλογο για τι πρέπει να γίνει με τους Νόμους, τότε την έχουμε κάτσει τη βάρκα χειρότερα απ'όσο νομίζουμε. Κανονικά αυτά τα πράγματα θα έπρεπε όπως λες κι εσύ να τα κάνουν αυταπάγγελτα κατ' αρχήν οι Δικαστικοί και εν συνεχεία οι δικηγόροι. Αυτό είναι υποτίθεται η επαγγελματική εξειδίκευση.
Πάντως η "περιπέτεια" που λες ακούγεται ενδιαφέρουσα και θα σου πρότεινα να ξεκίναγες να γράφεις λίγο-λίγο στο βλόγι σου, ή σε κάποια δεύτερό σου αν δεν θες να "αναμείξεις" τα θέματα.
Ναι σωστά... αλλά φοβάμαι αυτούς που θα κάτσουν να ξεσκαρτάρουν το πράγμα.. Ιδιαίτερα με το υπάρχον πολιτικό σκηνικό στη Βουλή δεν θα ήθελα καμμία επέμβαση στο Σύνταγμα (είμαι σίγουρος πως θα ήταν πολύ χειρότερη από αυτό το μπάχαλο τώρα).. Δεν έχεις άδικο όμως ;-)
Έχεις απόλυτο δίκο, slarti. Γι'αυτό το έγραψα κι εγώ ότι αποτελεί το μεγάλο ερώτημα. Από αποδεδειγμένα λαμόγια και αχρήστους πως θα δεις προκοπή; Ντάξει δε λέω, δεν είναι όλοι. Πόσοι όμως δεν είναι; Και καλώς ή κακώς είναι κάτι που πρέπει να γίνει οπωσδήποτε, εδώ είναι το πρόβλημα. Πλέον δεν μας παίρνουν άλλες αναβολές.
H παλαιότητα ενός νόμου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι ρυθμίσεις του είναι παρωχημλένες. Πάρε για παράδειγμα τον Αστικό Κώδικα που εισήχθη το 1943 και όμως πολλά σημεία του παραμένουν αναλλοίωτα ουσιαστικά και αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα από τα καλύτερα και πληρέστερα νομοθετήματα.
Ο νόμος ρυθμίζει βιοτικές σχέσεις και φυσικά πρέπει να επικαιροποιείται, ώστε να προσαρμόζεται στις αλλαγές των συνθηκων που επέρχονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό όμως που συμβαίνει σήμερα είναι ότι για φύλλου πήδημα βγαίνει και ένας νόμος και μάλιστα χειρίστου ποιότητας, κυρίως διότι τα τελευταία 25 χρόνια η εκτελεστική εξουσία αποφάσισε να λύνει τα προβλήματα της νομοθετώντας (όχι ότι δεν γινόταν παλαιότερα, αλλά ποτέ μέχρι αυτού του σημείου και με αυτή την ένταση). Κάπως έτσι έχουμε φτάσει στην παράγραφο της υποπαραγράφου, αφού βγαίνει ο νόμος, μετά από λίγο σε κάποιους ξινίζει, τον τροποποιούν, μετα ερχονται αλλοι (ή και ίδιοι τους ξαναξινίζει) και τον ξανατροποποιούν και πάει σκοινί κορδόνι.
Θέλω όμως ιδιαίτερα να τονίσω ότι η παραγωγή νόμων τα τελευταία χρόνια γινεται από ανθρώπους χωρίς
στοιχειώδεις γνώσεις και επαφή με την πραγματικότητα. Αυτό είναι περισσότερο από οπουδήποτε αλλού εμφανές στη φορολογική νομοθεσία (που αλλάζει με μεγαλύτερη συχνότητα και από μια σερβιέτα) οπου οι νόμοι γράφονται από ανθρώπους που δεν έχουν καν νομικές γνώσεις - για να μην αναφέρω ότι συντάσσεται ο νόμος και βγαίνουν στη συνέχεια 54609607 εγκύκλιοι οι οποίες ουσιαστικά υποκαθιστούν ή ερμηνεύουν κατά το δοκούν το νόμο).
Θεωρώ ότι είναι υπεραπλούστευση να λέμε ότι ο νόμος πρέπει να σύντομος. Ευσύνοπτος ναι, αλλά τελικά το μέγεθος του εξαρτάται από το αντικείμενο που ρυθμίζει.
Ο νόμος πρέπει να ειναι δικαιος, αλλά δεν πρέπει - πάντα - να ικανοποιεί το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Είναι άλλο πράγμα το ρυθμίζω τις σχέσεις σε μια κοινωνία και άλλο το ρυθμίζω κατά τρόπο που ικανοποιεί την κυρά Μαρίτσα.
Αρκετοί νόμοι λειτουργούν κατασταλτικά (όπως οι ποινικές διατάξεις) και ως δαμόκλειος σπάθη (κάνεις αυτό, παθαίνεις εκείνο) και αποσκοπούν στην αποτροπή των πολιτών από τη διάπραξη του αδικήματος, κυρίως εξαιτίας της "εκφοβιστικής" λειτουργίας τους.
Θα συμφωνήσω με το σχόλιο περί της παλαιότητας, όμως όπως υπάρχουν περιπτώσεις που η παλαιότητα δεν επηρεάζει, έτσι υπάρχουν και περιπτώσεις που πεηρεάζει και πάρα πολύ κιόλας. Όταν λοιπόν μιλάμε για τους Νόμους και τη Δικαιοσύνη, η ζημιά από έναν πεπαλαιωμένο Νόμο είναι νομίζω τεράστια προκειμένου να την παραβλέψουμε ακόμη και αν οι περισσότεροι παλαιοί Νόμοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα.
Επίσης, θα συμφωνήσω απόλυτα με τα δύο επόμενα σχόλια, περί εγκυκλίων, υποπαραγράφων, ερμηνευτικών διατάξεων κλπ, καθώς και περί νομοθετών που δεν πολυκατείχαν το αντικείμενο. ΚΑι δυστυχώς από όλα αυτά έχουμε φτιάξει μια κοινωνία έκτρωμα.
Θα συμφωνήσω επίσης ως προς την απλούστευση έτσι όπως το θέτεις. Εννοείται ότι αν το αντικείμενο ενός νόμου είναι τεράστιο τότε και ο νόμος δεν μπορεί να είναι σύντομος. Αν και το βλέπω έξωθεν όμως το θέμα, νομίζω ότι τέτοεις περιπτώσεις μπορούν να περιοριστούν ως εξαιρέσεις.
Τέλος, θα συμφωνήσω και με την άποψη της κυρά-Μαρίτσας. Εδώ όμως υπάρχει ένα άλλο τεράστιο ζήτημα: αν υποθέσουμε ότι το κοινό περί Δικαίου αίσθημα είναι συντριπτικά διαφορετικό, τι γίνεται σε μια τέτοια περίπτωση; Διότι και το σύστημα με ενόρκους, ή το πολυμελές στο δικό τους αίσθημα δεν βασίζεται; Οπότε γιατί το κοινό περί Δικαίου αίσθημα να αποκλείεται εκ των πραγμάτων όταν την ίδιαν στιγμή υπό άλλες συνθήκες λαμβάνεται υπ'όψιν; Αντιβαίνει και στους όρους της Δημοκρατίας κιόλας. Είναι εξαιρετικά λεπτό και πολύπλοκο το θέμα που ανέφερες. Διότι να σου υπενθυμήσω κάτι ακόμη: το εθιμικό δίκαιο πάντα λαμβάνεται υπ'όψιν από την Δικαιοσύνη και μάλιστα θεωρείται εξαιρετικά ισχυρό, ακόμη κι αν αντιτίθεται σε γραπτό Νόμο.
To σύστημα των ενόρκων δεν βασίζεται στο κοινό περί δικαίου αίσθημα. Και οι λαϊκοί (μη δικαστές) δικάζουν με βάση το νόμο (το πολυμελές που αναφέρεις αποτελείται μόνο από δικαστές και σχετίζεται με τις αστικές διαφορές, σε αντίθεση με το σύστημα των ενόρκων, το οποίο υπάρχει μόνο στην ποινική διαδικασία)
Στο μέτρο που ένας νόμος - κανονικά - πρέπει να ρυθμίσει όλες τις διαφορές σε ένα αντικείμενο που υπάρχουν ή μπορούν να ανακύψουν, είναι μάλλον δύσκολο να είναι σύντομος. Τονίζω όμως ότι αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα να είναι ευσύνοπτος. Από όσο έχω καταλάβει, το ζητούμενο για έναν καλό νόμο είναι να μπορεί να καλύψει άδηλο - άγνωστο - αριθμό περιπτώσεων και ο νομοθέτης να μπορεί να αντιληφθεί τις συνέπειες των ρυθμίσεων που εισάγει και να ελαχιστοποιήσει τις παρενέργειες τους.
Νομίζω ότι έπρεπε εξ αρχής να κάνω έναν διαχωρισμό ανάμεσα σε αντικείμενα ρύθμισης που έχουν ανακύψει πρόσφατα και αντικείμενα που υπήρχαν αλλά χρήζουν διαφορετικής ή επικαιροποιημένης ρύθμισης. Για τα μεν πρώτα είναι προφανές ότι απαιτείται νέος νόμος. Για τα δεύτερα απαιτείται απλώς επικαιροποίηση (τροποποίηση του παλαιού νόμου). Σε θεωρητικό επίπεδο, δικαιώνεται η άποψη σου ότι ένας παλιός νόμος μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά και σε κάθε περίπτωση αυτό είναι το σωστό. Σε πρακτικό όμως επιπεδο, και υπό τις συνθήκες που σήμερα συγγράφονται οι νόμοι, και με τη διαφορά στην ποιότητα που είναι πλέον πανθομολογούμενη μεταξύ παλιών και νέων νόμων, μπορώ να σου πω ότι σε αρκετές περιπτώσεις μεγαλύτερη ζημιά έκανε η κακή τροποποίηση ενός παλαιού νόμου για αντικείμενο που ρύθμιζε ένας παλιός, παρά οι απαρχιωμένες διατάξεις του παλαιού νόμου(και αυτό φυσικά είναι ο ορισμός του παραλόγου).
Γενικά το θέμα της νομοθεσίας σήμερα είναι μια πολύ πικραμένη ιστορία. Και αυτό διότι δεν ποιούμε νόμους, αλλά κακοποιούμε νόμους (και τη δυνατότητα να παραγουμε νόμους).
A! O Ιούλιος Καίσαρας έλεγε ότι όσους περισσότερους νόμους έχει μια κοινωνία, τόσο πιο διεφθαρμένη είναι.
Ώπα, μισό. Μάλλον δεν το έγραψα καλά. Όταν ανέφερα τους ενόρκους εννοούσα ότι για ν'αποφασίσουν πρακτικά με τον ίδιον τρόπο λειτουργούν. Δεν εννοούσα ότι επηρεάζονται από το κοινό περί Δικαίου αίσθημα. Διαφορετικά δηλαδή θα αποφασίσει ένας άνθρωπος μόνος του και διαφορετικά ένας άνθρωπος μέσα σε ομάδα. Αντίστοιχα λοιπόν εννοούσα και το πολυμελές ως προς το μονομελές. Και σε καμία περίπτωση δεν το ανέφερα ως αρνητικό (εάν κάτι τέτοιο βγήκε ως εικόνα). Ίσα, ίσα που το θεωρώ ένα πολύ ουσιαστικό και ενδιαφέρον ανθρώπινο χαρακτηριστικό.
Γι'αυτό που λες για το περιεχόμενο των Νόμων προφανώς έχουν και το σύστημα που έχουν οι Άγγλοι. Βέβαια το αγγλικό σύστημα προϋποθέτει ότι οι Δικαστές τους θα είναι δίκαιοι με όλη τη σημασία της λέξεως και δεν ξέρω πως το επιτυγχάνουν αυτό.
Για το θέμα τροποποιήσεων κλπ νομίζω ότι πάλι επιστρέφουμε στους ανεπαρκείς ανθρώπους. Σωστά;
Τέλος, πάρα πολύ σωστή και σοφή η ρήση του Ιουλίου Καίσαρα. Αν και την είχα ξανακούσει, δεν την θυμήθηκα για να την έβαζα στο αρχικό κείμενο. Δεν είναι πάντως τυχαίο ότι έχει μείνει στην ιστορία.
Και ο Ιούλιος και η ρήση του.
Όπως είπε και ο Ροΐδης νομίζω, (όχι ο μπλόγκερ, ο άλλος), χρειάζεται και ένας νόμος εν Ελλάδι, που να κάνει υποχρεωτική την τήρηση των υπολοίπων.
Φυσικά, η τιμωρία (σωφρονισμός) πρέπει να είναι ανθρώπινος μεν, δυσάρεστος δε.
Αλλιώς θα έχουμε περιστατικά όπως το παρακάτω:
Εσθονός επίδοξος μόνιμος κάτοικος Σουηδίας και άφραγκος, επετέθη σε ηλικιωμένον με σφυρί ίνα του θραύσει την γκλάβαν. Αυτός έκατσε άπραγος μετά την επίθεση ίνα συλληφθεί ευκόλως. Όταν τον ερώτησαν διατί το έπραξε δήλωσε:
"Ήθελα να κλειστώ σε Σουηδική φυλακή διότι άκουσα ότι είναι κεγαμό".
Επιπρόσθετα ένα σταθερό νομοθετικό πλαίσο χωρίς πορτοπαράθυρα, βοηθά και το επενδυτικό κλίμα.
Ο Ροϊδης ήτο σοφός και δυστυχώς είχε απόλυτο δίκιο.
Όμως μάλλον δίκαιο είχε και ο Εσθονός. Μήπως του'χαν προτείνει εναλακτικά να έρθει στην Ελλάδα και προτίμησε να λάβει τα μέτρα του ο άνθρωπος;
Δημοσίευση σχολίου