(Παρα)Μόρφωση

Μερικές μέρες πριν έλαβα ένα μέηλ από έναν φίλο. Το θέμα ναι μεν το είχα ακουστά αλλά όπως λέει κι ο θυμόσοφος λαός, άλλο να τ’ακούς κι άλλο να το βλέπεις. Το μέηλ είχε συνημμένο ένα ΦΕΚ (867, 10-7-2006, τεύχος δεύτερο -με την πρώτη ευκαιρία θα το έχω διαθέσιμο σε ζιπάκι για κατέβασμα) σύμφωνα με το οποίο η τουρκική γλώσσα μπαίνει και με τη βούλα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.






Κατ’ αρχήν για να είμαι ξεκάθαρος να πω ότι ως ιδέα δεν μου αρέσει καθόλου μα καθόλου. Οι λόγοι πολλοί και με τεράστιο εύρος, ξεκινούν από ιστορικούς και φτάνουν μέχρι την απλή κοινή λογική θεωρώ. Ναι μεν δεν είχα καταφέρει ποτέ να ασχοληθώ εκτενώς με το συγκεκριμένο ζήτημα (σε γραπτό εννοώ), αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν το είχα μελετήσει ή ότι δεν με είχε απασχολήσει. Για την ακρίβεια, με είχε απασχολήσει πολύ έντονα και δη, όχι μεμονωμένα, αλλά το συνδύασα με πολλά διάφορα άλλα πράγματα, είτε αυτά είναι γεγονότα –όπως επί παραδείγματι το διαβόητο βιβλίο ιστορίας της κυρίας Ρεπούση-, είτε απλές φήμες –όπως επί παραδείγματι αυτά που έχουν ακουστεί για το βιβλίο της κυρίας Ρεπούση. Τι εννοώ…

Δεν ξέρω αν ισχύουν ή όχι –η πιο σωστά, δεν ξέρω σε ποιον βαθμό ισχύουν- αλλά έχουν ακουστεί πολλά:
-ότι οι αμερικάνοι έχουν ιδρύσει ένα ευαγές ίδρυμα... ειρηνικής απαλείψεως ιστορικών διαφορών, τμήμα του οποίου αφορά και τη βαλκανική χερσόνησο (εξάλλου μην ξεχνάμε ότι οι αμερικάνοι ουδέποτε ξέφυγαν έστω και χιλιοστό από τα δόγματα Τσώρτσιλ, ένα εκ των οποίων ήταν και το ότι τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη ιστορία από αυτήν που μπορούν να καταναλώσουν)
-ότι έχει υπάρξει συμφωνία Ελλάδος-Τουρκίας να διαγράψουμε τα ιστορικά μίση και διαφορές (δίχως να έχει προσδιορισθεί επισήμως ο τρόπος φυσικά)
-ότι το εν λόγω βιβλίο είχε πριμοδοτηθεί από γνωστό ευαγές ίδρυμα γνωστού Ελληνοαμερικάνου
και πολλά άλλα…
Θα αναρωτηθείτε τι σχέση έχουν όλ’αυτά; Λέτε να μην έχουν καμία; Χλωμό το κόβω…
Όπως έχω ξαναναφέρει, η προσωπική μου εκτίμηση ήταν ότι το εν λόγω βιβλίο ιστορίας εξυπηρετούσε πολλές σκοπιμότητες καθ’όσον ήτνα έκδηλο το ότι είχε γραφτεί με χειρουργικό και άκρως «επιστημονικό» (σαλιαρέλειος σύνταξη –πρώην αττική-, έτος έκδοσης 1988) τρόπο. Και ξαφνικά περνάει αυτό το ΦΕΚ (το οποίο δεν πρέπει να έχει πάρει χαμπάρι πολύς κόσμος εδώ που τα λέμε). Τι λέει λοιπόν το ΦΕΚ; Ότι με τη διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας επιδιώκεται να αναπτύξουν οι μαθητές την επικοινωνιακή ιδιότητα προκειμένου να έρθουν σε επαφή με την γλώσσα μιας γειτονικής χώρας, της Τουρκίας. Πρώτο φάουλ: γιατί τότε να μην μπουν τα αλβανικά αντί των τουρκικών; Σάμπως λίγοι Αλβανοί ζουν στην ΕΛλάδα; Ή τα βουλγάρικα; Ή τα σέρβικα; Δεν είναι γλώσσες γειτονικών χωρών αυτές; Και για να έχουμε καλό ερώτημα, τι εμποδίζει τον οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να πάει να μάθει τουρκικά μόνος του; Σάμπως έμαθε κανείς αγγλικά από το σχολείο; Όλοι από φροντιστήρια τα μάθαμε. Μήπως όμως ξέρουμε ότι ουδείς θα πάει να μάθει τουρκικά από μόνος του και θέλουμε αν το εκβιάσουμε λίγο το πράγμα; Πέραν αυτών όμως, ξέρουμε φαίνεται τόσο καλά ελληνικά, που εκτός από την υποχρεωτική διδασκαλία αγγλικών και μιας γλώσσας εκ των γερμανικών ή γαλλικών θέλουμε και Τρίτη ξένη γλώσσα στα σχολεία μας; Και τι γλώσσα, ε; Τελείως ηλίθια και απολύτως αντιδιεθνής. Δεν ξέρω αν προσέξατε κάτι σε αυτήν την πρόταση του ΦΕΚ: δεν λέει «προκειμένου να έρθουν σε επαφή με τη γλώσσα της Τουρκίας». Παρεμβάλλει τεχνηέντως το «μιας γειτονικής χώρας». Θέλει να μας δείξει ο ποιητής δηλαδή ότι γενικώς και αορίστως τέθηκε το θέμα και απλά –τελείως συμπτωματικά- επελέχθη η Τουρκία ως χώρα (τώρα, εγώ που δεν πιστεύω σε συμπτώσεις τι πρέπει να υποθέσω;).
Συνεχίζει το ΦΕΚ: η κατανόηση της τουρκικής γλώσσας θα συμβάλλει στην ενεργό συμμετοχή σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία και την κατανόηση της διαφορετικότητας. Δεύτερο φάουλ. Τι εστί η κατανόηση της διαφορετικότητας; Σφάξε με αγά μου ν’αγιάσω; Αυτό σημαίνει μήπως; Το να καταλάβει κανείς ότι υφίσταται διαφορετικότητα είναι εύκολο, αρκεί να δει κανείς την ιστορία (ναι, αυτήν που προσπαθούμε να πηδήξουμε). Πρέπει να διδαχθούν τα τουρκικά για να γίνει κατανοητή η διαφορετικότητα; Και μιας και περί διαφορετικότητας ο λόγος, γιατί να μην μαθαίνουμε ισπανικά; Μήπως δεν είμαστε διαφορετικός λαός από τους Ισπανούς; Ή γιατί όχι αραβικά, ρώσικα, σουαχίλι, αιγυπτιακά ιερογλυφικά; Ποιος λαός μοιάζει με τους Έλληνες εν τέλει; Ή μάλλον, πόσοι λαοί μοιάζουν με κάποιον άλλον; Άρα προς τι η πρεμούρα να γίνει κατανοητή η διαφορετικότητα ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους; Επίσης τέθηκε θέμα πολυπολιτισμικότητας. Εδώ τα πράγματα είναι πολύ ενδιαφέροντα: κατ’ αρχήν δεν έχει νόημα να μιλάμε για πολυπολιτισμικότητα ανάμεσα σε διαφορετικά κράτη. Ο όρος πολυπολιτισμικότητα αφορά ένα και μόνο ένα (οποιοδήποτε) κράτος. Η Ολλανδία πχ είναι ένα κράτος, αιώνες τώρα, πολυπολιτισμικό. Άρα όταν μου μιλάτε για πολυπολιτισμικότητα που ακριβώς πρέπει να πάει το μυαλό μου; Μπορεί να μου απαντήσει κανείς ότι η χώρα μας φιλοξενεί πολλούς μετανάστες από δεκάδες χώρες και γενικά παρουσιάζονται εξαιρετικά άσχημα φαινόμενα ρατσισμού, άρα με την πρόταση αυτή θέλουμε να εξαλείψουμε τέτοια φαινόμενα. Δεκτόν (αν και θα απαντήσω προς το τέλος γι'αυτό), αλλά τότε γιατί δεν θα διδαχθούν τα πακιστανικά, τα νιγηριανά και τα παλαιστινιακά, αλλά τα τούρκικα; Δηλαδή με την εκμάθηση των τούρκικων αυτομάτως ο Έλληνας θα κατανοήσει καλύτερα την κουλτούρα ενός... Πακιστανού; Δεν το νομίζω. Συνεπώς το επιχείρημα της πολυπολιτισμικότητος δεν ευσταθεί σε καμία περίπτωση. Και ένα ιστορικά (πλέον) αποδεδειγμένο παράδειγμα: πολυπολιτισμικές κοινωνίες σταθερότητας είναι αδύνατο να υπάρξουν: σε κανένα κράτος δεν ευδοκίμησαν, με κορυφαίο παράδειγμα του Ολλανδούς οι οποίοι εδώ και 3-4 χρόνια έχουν αρχίσει και κλείνουν ερμειτικά τις πόρτες τους, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα, εξαιρετικά μεγάλη κι εξίσου ενδιαφέρουσα.
Και συνεχίζει: να χρησιμοποιούν την τουρκική γλώσσα ως μέσον απόκτησης νέων γνώσεων και πολιτισμικών εμπειριών. Τρίτο φάουλ. Στην περίπτωση αυτή θα έπρεπε να διδάσκονται τα σουηδικά. Δεν έρχονται και λίγες σουηδέζες τα καλοκαίρια άλλωστε. Και στο κάτω-κάτω της γραφής, δίπλα είναι η Τουρκία, αν κάποιος θέλει να δει τον πολιτισμό της μπορεί να το κάνει και με πλοίο και με αεροπλάνο και μάλιστα ανά πάσα ώρα και στιγμή, στη Σουηδία όμως πόσοι θα πάρουν την απόφαση να πάνε; Δεν είναι και δίπλα... Πρέπει να ξέρει κάποιος τουρκικά για να μάθει τι εστί Τουρκία ή για να πάει στην Τουρκία; Δηλαδή οι Γερμανοί ή οι Αμερικάνοι που έρχονται για διακοπές στην Ελλάδα μαθαίνουν ελληνικά πριν έρθουν; Οι Έλληνες που πάνε για διακοπές στο εξωτερικό μαθαίνουν πρώτα τη γλώσσα της χώρας στην οποίαν θα πάνε; Ρε, πόσο μας δουλεύουν εδώ πέρα;
Και πάμε παρακάτω: προσέξτε πόσο ενδελεχής κι εξονυχιστική είναι η παρακολούθηση της προόδου του μαθητή (ο οποίος μάλιστα στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς θα... συναποφασίζει -λέει- με τον καθηγητή για τη δομή του μαθήματος. Ναι, μη χέσω...). Δεν μας ενδιαφέρει μόνο να διδάξουμε την εν λόγω γλώσσα μόνο κατά το τυπικόν, μας ενδιαφέρει να δείχνει έμπρακτα ο μαθητής ότι την μαθαίνει, όχι μόνο μιλώντας της ή κατανοώντας της, αλλά και μέσα από συμμετοχές και τεχνητές αλλά και αυθεντικές καταστάσεις επικοινωνίας! Δε μου λέτε, θα θεωρηθεί αφελές αν ρωτήσω αν ποτέ έχει στείλει ελληνικό σχολείο έστω και έναν μαθητή στην Αγγλία ή τη Γερμανία ή τη Γαλλία για να αποδειχθεί μέσα από αυθεντικές καταστάσεις το αν όντως έχει μάθει τη γλώσσα; Κανείς δεν έχει πάει ποτέ. Ακόμη και εκείνο το πρόγραμμα Erasmus (αν το θυμάμαι καλά το όνομα) είναι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και όχι της δευτεροβάθμιας και δεν θέτει ως υποχρέωση τη γνώση ξένης γλώσσας, ως προϋπόθεση τη θέτει. Εδώ όμως θα έχουμε έως και προσπάθεια για αυθεντική επικοινωνία. Επίσης, μέρος της προόδου του μαθητή θα ελέγχεται από τις πολιτισμικές εμπειρίες που θα αποκομίζει. Χμ… ενδιαφέρον. Ενδιαφέρον, διότι με το φτωχό μου μυαλό σκέφτομαι πως δεν πρόκειται ποτέ να κατανοήσω τον ιταλικό πολιτισμό αν δεν πάω στην Ιταλία. Ή ενδεχομένως, αν δεν έρθουν εδώ πολλοί ή όλοι οι Ιταλοί. Βέβαια θα μου πείτε ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι, πχ η χρήση βίντεο με ντοκυμανταίρ σχετικά με το ζήτημα. Λίγο εφιαλτική αυτή η περίπτωση θα έλεγα, αφού εκτός των ωρών διδασκαλίας θα διατίθενται και ώρες για πλύση εγκεφάλου. Θα μου πείτε, μήπως είσαι λίγο ισοπεδωτικός; Χμ, δεν θα το’λεγα. Αν κρίνω από το ύφος ολόκληρου του ΦΕΚ και από τις πολύ συγκεκριμένες εκφράσεις και λέξεις που χρησιμοποιεί, μάλλον είμαι εξαιρετικά επιεικής, διότι –μην ξεχνιώμαστε- δεν είναι μόνο αυτό το ΦΕΚ, ούτε η όλη ιστορία με το βιβλίο ιστορίας της κυρίας Ρεπούση και της ομάδας της. Υπάρχουν πολλά άλλα από πίσω. Πριν μερικές μέρες ο (εκάστοτε) Τούρκος ΥΠΕΞ επεσκέφθη για νιοστή φορά την Θράκη ως ιδιώτης. Τι εστί «ως ιδιώτης»; Και γιατί τόσες πολλές φορές εδώ και χρόνια; Και καλά αυτός, εμάς όμως γιατί δεν μας έχουν επιτρέψει ποτέ να επισκεφθούμε ως ιδιώτες της Τουρκία (για τους αντίστοιχους πολιτικούς μας μιλάω); Εκτός βέβαια αν στο πλαίσιο της γενικής υποχωρητικότητός μας δεν το έχουμε ποτέ θέσει ως αίτημα. Μπορεί ένας υπεύθυνος να μου εξηγήσει που αποσκοπεί αυτή η κίνηση; Όχι με λυκοσοφίες όμως, ούτε με αλεπουδοσοφιστείες. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε τους άλλους πολιτισμούς ας μάθουμε πρώτα τον δικό μας, τον οποίον δεν ξέρουμε οι περισσότεροι. Πως; Ξεκινώντας με τη γλώσσα μας, την οποίαν ξέρουμε λιγότερο κι από τον πολιτισμό μας. Και τα διαχρονικά αρχαία ελληνικά είναι όχι μόνο η μοναδική αρχή, αλλά και η ιδανική και πλέον ενδεικνύμενη αρχή.
Ξένιος Δίας: το να προσβάλλεις με τον οποιονδήποτε τρόπο επισκέπτη ή ξένο ήταν βαρύτατη ύβρις για τους αρχαίους. Ακόμη κι αν σου ήταν παντελώς άγνωστος ήσουν υποχρεωμένος απέναντι στον Πατέρα των θεών να τον βοηθήσεις, να του ανοίξεις την πόρτα σου και να τον φιλοξενήσεις με όλη σου την καρδιά και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επιλέξει τον ίδιον τον Δία για προστάτη των επισκεπτών, των ξένων, κι όχι τον Απόλλωνα ή τον Ερμή επί παραδείγματι. Στην Οδύσσεια ένα εκ των συγκλονιστηκότερων σημείων είναι ο διάλογος Οδυσσέα και Εύμαιου, όπου ο δεύτερος εξηγεί πως δεν έχει κάτι να προσφέρει καθ’όσον πολύ φτωχός όμως ευχαρίστως θα μοιραστεί τα λίγα που ήδη έχει μιας και θα ήταν ύβρις απέναντι στον θεό αν δεν το έκανε. Και τον φιλοξενεί υποδειγματικά.
Τα πάντα μπορούμε να διδαχθούμε από τους αρχαίους. Κυριολεκτικά τα πάντα. Και τα πάντα μπορούμε να κατανοήσουμε. Αλλά το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να είμαστε επί μονίμου βάσεως στη θέση του διαμαρτυρόμενου και του αδικημένου κατηγορώντας τους πάντες ως ανθέλληνες, όταν αποδεδειγμένα οι μεγαλύτεροι ανθέλληνες είμαστε εμείς οι ίδιοι (ας είναι καλά η θρησκεία της Αγάπης γι’αυτό). Γι’αυτό και αποφεύγουμε συστηματικά το ο,τιδήποτε ελληνικό. Αν κάτι το πει ο γερμανικής καταγωγής διαφωτιστής από το Τιμπουκτού Μπάμπα Μπαμπού φον Χέσεμας θα υποκλιθούμε ταπεινά στη σοφία του παμμέγιστου φιλοσόφου. Αν κάτι το έχει πει όμως ο Ηράκλειτος, στα παπάρια μας. Δεν ήταν ξένος ο Ηράκλειτος βλέπετε, ώστε να του αποδόσουμε τις τιμές που του αξίζουν. Αλήθεια, πόσοι έχουν διαβάσει τον Μέγιστο Ηράκλειτο, τον μεγάλο πατέρα όλων των Ελλήνων; Απεναντίας όμως, πόσοι έχουν διαβάδει Καμύ, Τσόμσκι ή δεν ξέρω κι εγώ ποιον άλλον; (και προσοχή, σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ ότι όλοι αυτοί δεν είναι τεράστια μυαλά. Απλά την ξενολαγνεία μας θέλω να υπερθεματίσω). Οι ξένοι παλεύουν με νύχια και με δόντια να διατηρήσουν την ελληνική κλασσική παιδεία κι εμείς παλεύουμε με νύχια και με δόντια να προσκυνήσουμε αυτούς που μας μελετούν. Λίγο οξύμωρο; Ναι, εκτός αν είσαι νεοΈλλην οπότε αυτομάτως καθίσταται φυσιολογικότατο.
Σε τι θα ωφελήσει η εκμάθηση της τουρκικής γλώσσας; Μόνο στο περαιτέρω εκφαυλισμό μας. Εκτός εάν χρειάζονται οι γνώσεις της προκειμένου να διαβάζουμε στην μητρική τους γλώσσα τις διεκδικήσεις της γείτονος εις βάρος μας. Πόσοι Έλληνες έχουν χρησιμοποιήσει τα αγγλικά, τα γερμανικά, τα γαλλικά ή οποιαδήποτε άλλη γλώσσα έχουν επιλέξει προκειμένου να αποκομίσουν κάτι θετικό από αυτήν; Ελάχιστοι, ίσως και κανείς. Το επίπεδό μας περιορίζεται στο greek souvlaki με απώτερο σκοπό να ρίξουμε και κανά μανίκι μετά. Οπότε ποιος είναι αυτός ο αφελής που πιστεύει ότι με την εκμάθηση της τουρκικής θα πάμε μπροστά ως λαός; Ή για να μην το θέτω τελείως ισοπεδωτικά, ας βγεί ένας εξ όλων αυτών των φωστήρων να μου εξηγήσει ποιο το σκεπτικό αυτής της απόφασης. Ένας, όχι δύο... Παπάρια μάντολες…
Μου είναι αδύνατο να μην σκεφτώ ότι ΚΑΙ αυτή η κίνηση έγκειται στο πλαίσιο της γενικότερης ελληνικής υποχωρητικότητος απέναντι στους πάντες. Εξάλλου έχει αποδειχθεί κατ' επανάλειψη ότι ΜΟΕ δεν σημαίνει Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αλλά Μέτρα Οπισθοχωρήσεις Ελλάδας...

Το χειρότερο ξέρετε ποιο είναι όμως; Ενώ θα έπρεπε να είναι προφανές το χρέος μας απέναντι στους ίδιους μας τους εαυτούς πάνω απ’όλα να ασχολούμαστε με τον δικό μας πολιτισμό, με τη δική μας γλώσσα, με τον δικό μας λαό για να γίνουμε πάνω απ’όλα εμείς καλύτεροι άνθρωποι, το μόνο που κάνουμε είναι να καταβαραθρονώμαστε ολοένα και περισσότερο. Έχουμε συνδυάσει τη γλώσσα μας, την ιστορία μας, το ίδιο μας το Είναι με τα διάφορα τηλε- και βιβλιοσκουπίδια που κυκλοφορούν. Αποδεχόμαστε δηλαδή ότι ο Πολιτισμός μας είναι αυτό που διάφοροι επιτήδειοι παρουσιάζουν (για τους δικούς τους λόγους και οι οποίοι όπως έχω ξαναπεί βρίσκουν και τα κάνουν, γι'αυτό και δεν κατηγορώ κανέναν από δαύτους) και επειδή αυτοί μας προκαλούν αποστροφή (όταν δεν μας προκαλούν το γέλιο ή το αίσθημά μας δηλαδή) απορρίπτουμε το ίδιο μας το Είναι αντί να απορρίψουμε αυτούς. Διότι ως πασίγνωστον ο νεοΕλληνάρας είναι μόνο των άκρων και πιο συγκεκριμένα για να μην φανεί ότι είναι του ενός άκρου είναι επιβεβλημένο (sic) να ταυτιστεί με το άκρως αντίθετο άκρο. Βγαίνει κάποιος και σου μιλάει φερ’ ειπείν για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία και επειδή κάποιος άλλος πιο πριν την έχει συνδυάσει μέσα από μια τεράστια ανάλυση με τους πυρηνικούς αντιδραστήρες των αρχαίων Ελλήνων και πως αυτοί βοήθησαν στον εποικισμό του γαλαξία της Ανδρομέδας καθώς και την επίδραση του Πρόκλου στην αναπαραγωγή της πέστροφας υπό καθεστώς αιχμαλοσίας, απορρίπτουμε πχ τον Τίμαιο του Πλάτωνα λόγω των άσχετων αναλύσεων και συνδυασμών που έχουν γίνει γι'αυτόν. Μα δεν είναι το ίδιο, πώς να το κάνουμε δηλαδή; Ούτε όλα τα γουρούνια έχουν την ίδια μούρη (αν και ο Όργουελ ισχυρίζεται –δικαίως- το αντίθετο στην Φάρμα των Ζώων), ούτε πρέπει να τα βάζουμε τα πάντα στο ίδιο καζάνι.

Ξυπνάτε γαμώ το κέρατό μου. Αν χαθεί η γλώσσα την κάτσαμε άσχημα. Και ήδη έχει πάρει την κατιούσα εδώ και 2,5 δεκαετίες. Και να διευκρινίσω ότι αντίθετα με αυτό που νομίζουν πολλοι, η γλώσσα δεν είναι το αμιγώς σεξουαλικό όργανο που καταχρηστικά χρησιμοποιείται και για την ομιλία. Για να συνεννοούμεθα καλύτερα. Αν πάψω να έχω γλώσσα δεν θα μπορώ ούτε τα ίδια μου τα βιβλία να διαβάσω, ούτε τον πολιτισμό μου να μελετήσω, ούτε το παραμικρό να κάνω. Εκτός αν αυτό που επιδιώκουμε είναι το να φυτοζωούμε. Όπως και να'χει όμως, ας κόψουμε επιτέλους αυτό το δούλεμα ότι μας ενδιαφέρει ο πολιτισμός και λοιπές αηδίες. Αποδεδειγμένα δεν μας ενδιαφέρει τίποτε σχετικό.

Επίσης, αλγεινή εντύπωση μου προκάλεσε η χρήση της έκφρασης portofolio γλωσσών μέσα στην επίσημη Εφημερίδα του Κράτους. Το να χρησιμοποιήσω εγώ –ο πουθενάς- την οποιανδήποτε ξένη λέξη σε κάποιο κείμενο ή λόγο μου, πάει κι έρχεται (αν και το κάνω πάντοτε με μέτρο και ξέροντας που), αλλά να το κάνει το ίδιο το κράτος; Τελικά η Διαμαντοπούλου τώρα δικαιώνεται…

Καληνύχτα σας.
ΥΓ. Για την ιστορία, τα τουρκικά βιβλία ιστορίας εξακολουθούν να μιλάνε για τους κακούς κι αχάριστους Έλληνες που το 21 ξεσηκώθηκαν σφάζοντας αθώους Τούρκους κλπ, κλπ, κλπ. Ως επίσης δεν έχει πάρει τ’αφτί μου να έχει βγεί αντίστοιχο ΦΕΚ από τους Τούρκους με παρόμοιες απαιτήσεις κι αξιώσεις σχετικά με τη διδασκαλία της ελληνικής στα τουρκικά σχολεία.