τοῦ δὲ λόγου τοῦδ᾽ ἐόντος ἀεὶ ἀξύνετοι γίνονται ἄνθρωποι καὶ πρόσθεν ἢ ἀκοῦσαι καὶ ἀκούσαντες τὸ πρῶτον· γινομένων γὰρ πάντων κατὰ τὸν λόγον τόνδε ἀπείροισιν ἐοίκασι, πειρώμενοι καὶ ἐπέων καὶ ἔργων τοιούτων, ὁκοίων ἐγὼ διηγεῦμαι κατὰ φύσιν διαιρέων ἕκαστον καὶ φράζων ὅκως ἔχει· τοὺς δὲ ἄλλους ἀνθρώπους λανθάνει ὁκόσα ἐγερθέντες ποιοῦσιν, ὅκωσπερ ὁκόσα εὕδοντες ἐπιλανθάνονται.
Έλεγε ο παμμέγιστος Ηράκλειτος.
Πιθανώς να είχε πάρει το μάτι σας το κείμενο που είχα γράψει πριν λίγες μέρες γι'αυτό το εκπληκτικό έργο του Ευριπίδη (το πλήρες κείμενο με μετάφαση, εδώ). Είχα αφήσει εκτός την ανάλυση... Πριν προχωρήσω βέβαια, να κάνω και μια διευκρίνιση: Σε κάποιον διάλογο με την Ερινύα είπα ότι πρόκειται να την πετάξω, εννοώντας "εδώ μέσα", η Ερινύα δε, νόμιζε ότι θα την πέταγα στον κάλαθο. Αν ήταν έτσι δεν θα την έγραφα καθόλου... :)
Θα γράψω σήμερα κάποια πράγματα, θέλω όμως να ξεκαθαρίσω εξαρχής το εξής: όποιος νομίζει ότι δεν ξέρει να διαβάζει -ήτοι όποιος διαβάζει με "χρωματισμένα" γυαλιά και παρωπίδες- καλό είναι να μην προχωρήσει παρακάτω. Σίγουρα ο καθείς θα βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, όμως ας μην τα χρησιμοποιήσει κατά το δοκούν. Πάντα υπάρχει κάτι ανώτερο από το "κατά το δοκούν" του καθενός μας. Και προειδοποιώ ότι η ανάλυση είναι καθαρά φιλοσοφική, όσο κι αν έχει και θρησκευτικές επεκτάσεις.
Αναφορικά δε, μ'εκείνους που πρόκειται να εξοργισθούν, ας τους υπενθυμίσω την βασικότερη διδαχή του Χριστού: αγαπάτε αλλήλους... Άλλωστε, η ζωή είναι μικρή για να την χρωματίζουμε με μίση. Ο καθείς με τα στραβά του, ας μάθουμε τουλάχιστον ν'αγαπάμε.
Άρξασθε.
Διαβάζοντας προσεκτικά τα αποσπάσματα που είχα επιλέξει ένα είναι το σίγουρο: μας δημιουργούνται απορίες. Εντονότατες, μεγάλες και ιδιαίτερα ενοχλητικές. Βέβαια για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τα πράγματα ως πραγματικά έχουν απαιτούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις:
-να μην είμαστε θρησκευτικά φανατισμένοι
-να έχουμε διαβάσει (πάνω από τις στοιχειώδεις γνώσεις δηλαδή) την Αγία Γραφή
-να έχουμε κάποιες γνώσεις για την θρησκεία των αρχαίων
-να έχουμε κάποιες γνώσεις ιστορίας
Ας δούμε τα αποσπάσματα που έχω επιλέξει από το βιβλίο σε παραλληλισμό με την ιστορία του Χριστού. Επίσης, δεδομένου ότι τα Ευαγγέλια έχουν σημαντικές διαφορές, θα χρησιμοποιήσω κατά κύριο λόγο το δημοφιλέστερο, δηλαδή αυτό του Ιωάννου.
Εξάλλου, το Ευαγγέλιο του Ιωάννου ξεκινάει Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος. 2 Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν. 3 πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν ὃ γέγονεν. 4 ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων. 5 καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν.
Ξεκινάει ηρακλείτεια δηλαδή...
«…εγώ, του Δία ο γιος, που με γέννησε η κάποτε η κόρη του Κάδμου η Σεμέλη……κι αφού άλλαξα τη θεϊκή μορφή με ανθρώπινη…» Διόνυσος (πρόλογος)
Ο Διόνυσος ισχυρίζεται ότι άλλαξε τη θεϊκή μορφή με ανθρώπινη, τονίζοντας και το ότι έχει γεννηθεί από άνθρωπο (τη Σέμελη) αλλά και το ότι είναι ο γιος του πατέρα των θεών, του Δία.
Ο Χριστός που παρουσιαζόταν ως ο γιος του ανθρώπου, ηταν γιος του θεού και της Μαρίας. Κεφ.1 (52): καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ' ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.
«…για να είμαι έτσι στους θνητούς θεός ολοφάνερος σε τούτη τη χώρα των Ελλήνων ήρθα πρώτα……γιατί της μητέρας μου οι αδελφές έλεγαν, που αυτές δεν θα έπρεπε καθόλου να το λένε, πως ο Διόνυσος δεν είναι του Δία γιος…» Διόνυσος (πρόλογος)
Ο Διόνυσος εμφανίζεται πρώτα στη χώρα της μητέρας του προκειμένου να γίνει γνωστός στους ανθρώπους. Παρόλο που δεν θα έπρεπε να συμβεί, η ιδιότητά του αμφισβητείται από τις αδελφές της μητέρας του.
Ο Χριστός εμφανίσθηκε στην γη της μητέρας του. Το ότι ηταν ο γιος του θεού αμφισβητήθηκε από αυτούς τους ανθρώπους. Σημείωση: η επιφώνηση "αδελφός" είναι συχνή στην ιστορία του Χριστού. Εδώ δεν χρειάζεται απόσπασμα διότι πιάνει ολόκληρη τη ζωή του Χριστού.
«Μακάριος αυτός που ξέρει τις τελετές των θεών και αγνός τη ζωή του περνά. Την ψυχή του αφιερώνει στο θίασο του Βάκχου και με καθαρμούς ιερούς βακχεύει πάνω στα βουνά και της Κύβελης, της μεγάλης μητέρας τα όργια τελώντας, τινάζει ψηλά τον θυρσό και κισσοστεφανωμένος τον Διόνυσο λατρεύει.» Χορός (στροφή α’)
Ο Διόνυσος προτρέπει τους ανθρώπους να τον λατρεύουν και να τον τιμούν. Δίνει μάλιστα και σχετικές "οδηγίες".
Θα προσπεράσω τη λέξη "μακάριος" η οποία είναι σύνηθης στην χριστιανική διδασκαλία και θα μείνει στο εξής: Ο Χριστός προέτρεπε τους ανθρώπους να τουν λατρεύουν και να τον τιμούν. Όποιος θέλει, ας βρει τα σχετικά αποσπάσματα (που δεν είναι λίγα) για σύγκριση περιεχομένων.
«…και τον στεφάνωσε με φιδόπλεχτο στεφάνι…» Χορός (αντιστροφή α’)
Το στεφάνι στο κεφάλι ήταν ένα από τα αντικείμενα που έφερε ο πιστός του Διονύσου.
Ο Χριστός παρουσιάζεται με ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι. Κεφ.19 (5) ἐξῆλθεν οὖν ὁ Ἰησοῦς ἔξω φορῶν τὸν ἀκάνθινον στέφανον καὶ τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον.
«αναζητώντας αίμα σφαγμένου τράγου να πιει και κρέας ωμό να γευθεί.» Χορός (επωδός)
Στο πλαίσιο της διονυσιακής λατρείας ο πιστός έπρεπε να πιει αίμα σφαγμένου τράγου και να φάει ωμό κρέας.
Στον μυστικό δείπνο ο Χριστός προτρέπει τους μαθητές του να φάνε πρώτα το σώμα του και στην συνέχεια να πιουν το αίμα του. Σημείωση: το "κυρίαρχο" ζώο του χριστιανισμού είναι ο αμνός (πρόβατο). Τράγος: αρσενικό πρόβατο. Στο κεφ.1 Κατά Ιωάννου (29), ο απόστολος γράφει για τον Χριστό: Τῇ ἐπαύριον βλέπει ὁ Ἰωάννης τὸν Ἰησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτόν, καὶ λέγει· Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.Τον προσφωνεί αμνό δηλαδή.
Στο Κατά Ματθαίον (Κεφ.14 (22)) αναφέρεται δε: Καὶ ἐσθιόντων αὐτῶν λαβὼν ὁ Ἰησοῦς ἄρτον εὐλογήσας ἔκλασε καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς καὶ εἶπε· Λάβετε φάγετε τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου. 23 καὶ λαβὼν τὸ ποτήριον εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς, καὶ ἔπιον ἐξ αὐτοῦ πάντες. 24 καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον. 25 ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐκέτι οὐ μὴ πίω ἐκ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης ὅταν αὐτὸ πίνω καινὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ
«…που στους ανθρώπους θεός φανερώθηκε…» Κάδμος (α’ επεισόδιο)
Εδώ πέρα έχουμε αναφορά στην εμφάνιση του θεού στους ανθρώπους μέσα από τον Διόνυσο.
Το ίδιο συμβαίνει και με την ιστορία του Χριστού, πάμπολλα τα σχετικά αποσπάσματα.«…κι ότι στη μέση των θιάσων είναι στημένοι κρατήρες με κρασί γεμάτοι…» Πενθέας (α’ επεισόδιο)
Το κρασί ήταν πολύ σημαντικό στοιχείο στην διονυσιακή λατρεία. Διόλου τυχαίο ότι ο Διόνυσος είναι μεταξύ άλλων και ο θεός της άμπελου.
Το κρασί είναι πολύ σημαντικό στοιχείο και στον χριστιανισμό. Αναφέρεται πολλές φορές στη ζωή του Χριστού, με αποκορύφωμα τον Μυστικό Δείπνο. Ακόμη και σήμερα η θεία κοινωνία γίνεται με κρασί. "Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή" Κεφ.15 (1).
«Τούτο το θηρίο μας ήταν ήμερο κι ούτε που δοκίμασε να μας ξεφύγει. Χωρίς να προβάλει αντίσταση μας παραδόθηκε, κι ούτε που χλώμιασε, ούτε που άλλαξε η κρασωπή του όψη, μόνο γελώντας μας άφησε να τον δέσουμε και να τον πάρουμε κι έμενε ακίνητος, έτσι που το έργο μας διευκόλυνε.» Θεράπων (β’ επεισόδιο)
Οι φρουροί μαρτυρούν ότι ο Διόνυσος δεν αντιστάθηκε καθόλου όταν πήγαν να τον συλλάβουν. Τον περιγράφουν μάλιστα ως θηρίο, δείγμα του τι περίμεναν να δουν από τις φήμες που κυκλοφορούσαν.
Ο Χριστός συνελήφθη ήρεμος και πράος δίχως καμιά αντίσταση, όντας κατασυκοφαντημένος από τους αδελφούς του.Κεφ.18 (4): Ἰησοῦς οὖν εἰδὼς πάντα τὰ ἐρχόμενα ἐπ' αὐτὸν, ἐξελθὼν εἶπεν αὐτοῖς· Τίνα ζητεῖτε; 5 ἀπεκρίθησαν αὐτῷ· Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον. λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἐγώ εἰμι. εἱστήκει δὲ καὶ Ἰούδας ὁ παραδιδοὺς αὐτὸν μετ' αὐτῶν. 6 ὡς οὖν εἶπεν αὐτοῖς ὅτι ἐγώ εἰμι, ἀπῆλθον εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἔπεσον χαμαί. 7 πάλιν οὖν αὐτούς ἐπηρώτησε· Τίνα ζητεῖτε; οἱ δὲ εἶπον· Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον. 8 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς· Εἶπον ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι· εἰ οὖν ἐμὲ ζητεῖτε, ἄφετε τούτους ὑπάγειν· 9 ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὃν εἶπεν, ὅτι οὓς δέδωκάς μοι, οὐκ ἀπώλεσα ἐξ αὐτῶν οὐδένα.
«Κι εσένα τον ίδιο θα κλείσω μές στη φυλακή (Πενθέας)
Θα με λευτερώσει ο θεός ο ίδιος, όταν εγώ θέλω (Διόνυσος)
…
Εγώ είμαι πιο δυνατός από ‘σένα και θα σε δέσω (Πενθέας)
Ούτε τι λες ξέρεις, ούτε ποιος είσαι βλέπεις (Διόνυσος)» (β’ επεισόδιο)
Διάλογος προ καταδίκης του Διονύσου, ανάμεσα στον "δικαστή" βασιλιά της πόλης και τον Διόνυσο.
Θυμηθείτε τον διάλογο ανάμεσα στον "δικαστή" και άρχοντα της περιοχής, Πόντιο Πιλάτο, και τον Χριστό. "Δεν έχεις καμία εξουσία πάνω μου" είχε πει ο Χριστός στον Πιλάτο. Ὅτε οὖν ἤκουσεν ὁ Πιλᾶτος τοῦτον τὸν λόγον, μᾶλλον ἐφοβήθη, 9 καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὸ πραιτώριον πάλιν καὶ λέγει τῷ Ἰησοῦ· Πόθεν εἶ σύ; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀπόκρισιν οὐκ ἔδωκεν αὐτῷ. 10 λέγει οὖν αὐτῷ ὁ Πιλᾶτος· Ἐμοὶ οὐ λαλεῖς; οὐκ οἶδας ὅτι ἐξουσίαν ἔχω σταυρῶσαί σε καὶ ἐξουσίαν ἔχω ἀπολῦσαί σε; 11 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς· Οὐκ εἶχες ἐξουσίαν οὐδεμίαν κατ' ἐμοῦ, εἰ μὴ ἦν δεδομένον σοι ἄνωθεν· διὰ τοῦτο ὁ παραδιδούς μέ σοι μείζονα ἁμαρτίαν ἔχει. 12 ἐκ τούτου ἐζήτει ὁ Πιλᾶτος ἀπολῦσαι αὐτόν. (Κεφ. 19 (9))
«Τράνταζε συθέμελα τη γη, Σεισμέ σεβαστέ (Διόνυσος, από τη φυλακή)
…
Α, του Πενθέα το παλάτι θα τιναχθεί και θα πέσει αμέσως συντρίμμια… Είδατε τα πέτρινα επιστύλια που γκρεμίζονται και σωριάζονται καταγής; (Χορός)»
Ο Διόνυσος καλεί τον σεισμό από το σημείο που "εκτίει" την ποινή του. Το παλάτι του Πενθέα γκρεμίζεται.
Όσο ο Χριστός ήταν πάνω στον σταυρό (ποινή) έγινε μεγάλος σεισμός. Επιπλέον, ό Χριστός είχε προφητεύσει πως θα γκρεμίσει τον Ναό του Σολωμόντα από τον σταυρό. Εδώ θα καταφύγω στο Κατά Μάρκον (κεφ.27 (50): Καὶ ἰδοὺ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη εἰς δύο ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, καὶ ἡ γῆ ἐσείσθη καὶ αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν, 52 καὶ τὰ μνημεῖα ἀνεῴχθησαν καὶ πολλὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων ἠγέρθη, 53 καὶ ἐξελθόντες ἐκ τῶν μνημείων, μετὰ τὴν ἔγερσιν αὐτοῦ εἰσῆλθον εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν καὶ ἐνεφανίσθησαν πολλοῖς.Κεφ.28 (2) καὶ ἰδοὺ σεισμὸς ἐγένετο μέγας· ἄγγελος γὰρ Κυρίου καταβὰς ἐξ οὐρανοῦ προσελθὼν ἀπεκύλισε τὸν λίθον ἀπὸ τῆς θύρας καὶ ἐκάθητο ἐπάνω αὐτοῦ.Κεφ.26 (61) εἶπον· Οὗτος ἔφη, δύναμαι καταλῦσαι τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τριῶν ἡμερῶν οἰκοδομῆσαι αὐτὸν.
«Βάρβαρες γυναίκες, τόσο πολύ τρομάξατε και από το φόβο σας πέσατε κατάχαμα; Νοιώσατε καθώς φαίνεται πως ο Βάκχος γκρέμισε το παλάτι του Πενθέα. Ελάτε, σηκώστε το κορμί, πάρτε θάρρος, διώξτε το φόβο από μέσα σας.» Διόνυσος προς τις Βάκχες (γ’ επεισόδιο)
Ο Διόνυσος αφού έχει δραπετεύσει από την φυλακή, εμφανίζεται πρώτα σε γυναίκες, οι οποίες αδυνατούν να πιστέψουν ότι τον αντικρύζουν. Δίνει μεγάλη έμφαση στο γκρέμισμα του παλατιού.
Ο Χριστός μετά την ανάστασή του εμφανίζεται πρώτα σε γυναίκες. Το γκρέμισμα του Ναού του Σολομώντα είχε θεωρηθεί μέγιστη βλασφημία και βρισκόταν στο επίκεντρο των κατηγοριών εις βάρος του.Κεφ.20 (11) Μαρία δὲ εἱστήκει πρὸς τῷ μνημείῳ κλαίουσα ἔξω. 12 ὡς οὖν ἔκλαιε, παρέκυψεν εἰς τὸ μνημεῖον καὶ θεωρεῖ δύο ἀγγέλους ἐν λευκοῖς καθεζομένους ἕνα πρὸς τῇ κεφαλῇ καὶ ἕνα πρὸς τοῖς ποσίν, ὅπου ἔκειτο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ. 13 καὶ λέγουσιν αὐτῇ ἐκεῖνοι· Γύναι, τί κλαίεις; λέγει αὐτοῖς· Ὅτι ἦραν τὸν Κύριόν μου, καὶ οὐκ οἶδα ποῦ ἔθηκαν αὐτόν. 14 καὶ ταῦτα εἰποῦσα ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω, καὶ θεωρεῖ τὸν Ἰησοῦν ἑστῶτα, καὶ οὐκ ᾔδει ὅτι Ἰησοῦς ἐστι. 15 λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Γύναι, τί κλαίεις; τίνα ζητεῖς; ἐκείνη δοκοῦσα ὅτι ὁ κηπουρός ἐστι, λέγει αὐτῷ· Κύριε, εἰ σὺ ἐβάστασας αὐτόν, εἰπέ μοι ποῦ ἔθηκας αὐτόν, κἀγὼ αὐτὸν ἀρῶ. 16 λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Μαρία. στραφεῖσα ἐκείνη λέγει αὐτῷ·
«…γιατί θαρρώντας πως με δένει, ούτε μ’έπιανε, ούτε καν με άγγιζε, μ’ελπίδες μόνο ξεγελιώταν…» Διόνυσος (γ’ επεισόδιο)
Ο Διόνυσος υπερτονίζει το γεγονός ότι λόγω της θεϊκής του καταγωγής, ο κριτής του δεν είχε καμία εξουσία πάνω του, ακριβώς όπως είχε πει στον Πενθέα δηλαδή.
Ο Χριστός το είχε πει ομοίως στον Πιλάτο. Το αποτέλεσμα ότι όντως ήταν έτσι, είναι πλέον ορατό (απόσπασμα έβαλα πιο πάνω).
«…πάνω στα μαλλιά τους είχαν φωτιά, χωρίς όμως να καίει…» Αγγελιοφόρος (γ’ επεισόδιο)
Οι ακόλουθοι του Διονύσου πλέον παρουσιάζονται με φωτιά που δεν καίει πάνω στο κεφάλι τους.
Οι απόστολοι παρουσιάζονται με φωτιά που δεν καίει στο κεφάλι τους μετά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Πράξεις Αποστόλων Κεφ.2 (2) καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι· 3 καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ' ἕνα ἕκαστον αὐτῶν
Ενδιαφέροντα, έτσι; Και μπορούν να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν διανθιστούν με άλλες πτυχές της ιστορίας του Διονύσου. Πχ, ο όνος (γάιδαρος) ήταν το ιερό ζώο του Διονύσου. Τυχαία (;) ο Χριστός είχε μπει στα Ιεροσόλυμα πάνω σε γάιδαρο. Επίσης, στο έργο ο Διόνυσος εμφανίζεται (όπως έγραψα στο πρώτο κείμενο) με τριπλή ιδιότητα: του θεού, του ανθρώπου, του ιερέα του θεού. Ο αριθμός τρία στον χριστιανισμό είναι ιερός επειδή αντιστοιχεί στην Αγία Τριάδα. Κι άλλη... σύμπτωση. Και πάει λέγοντας, πολλά τα σημεία και δεν χρειάζεται να τα αναφέρω...
Να υπενθυμίσω ότι οι Βάκχες είχαν γραφτεί περί τους 4 αιώνες πριν την γένεση του Χριστού, συνεπώς δεν τίθεται θέμα πλαστογραφίας ή αντιγραφής από πλευράς Ευριπίδη. Και όπως είχα πει και στο πρώτο μου κείμενο, ο Ευριπίδης είχε κατηγορηθεί ότι απεκάλυψε τα άρρητα (άσχετα αν τελικά απεδείχθη ότι πρόσεχε πολύ τι έγραφε, και την γλύτωσε).
Πιθανώς όλ'αυτά να προκαλούν μεγάλη έκπληξη (αν δεν έχουν ήδη εξοργίσει τους τυφλούς φανατικούς). Το θέμα είναι -και είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό- ότι δεν έχω κανέναν σκοπό να επιτεθώ στον χριστιανισμό. Δεν με ενδιαφέρει και θέλω να το καταστήσω σαφές. Δεν έκρυψα ποτέ ότι νοιώθω Έλληνας. Δεν είμαι ούτε πρόβατο, ούτε Ρωμιός (που δεν θα μπορούσα να είμαι, δεδομένου ότι έχω διαβάσει τόσα πολλά κείμενα αρχαίων, αλλά κι έχω μελετήσει τόσο πολύ τις Γραφές) οπότε αν είχα κατά νου επιθέσεις θα τις είχα ξεκινήσει εδώ και καιρό, άσε που θα έγραφα και με άλλο ύφος. Το θέμα βρίσκεται αλλού...
Το Θείο Δράμα δεν είναι χριστιανική καινοτομία. Προϋπήρχε του χριστιανισμού και μάλιστα, όχι μόνο στην αρχαιοελληνική θρησκεία. Υπάρχουν αντίστοιχες ιστορίες σε πολλούς λαούς της αρχαιότητος, με τον Μίθρα των Περσών, τον Άδονι των Ασσυρίων (νομίζω), τον Όσιρι των Αιγυπτίων κλπ. Συνήθως, για να ικανοποιήσουμε τα δικά μας πάθη και την ατομική μας μισαλλοδοξία τείνουμε να επιτιθέμεθα προς ο,τιδήποτε θεωρούμε επικίνδυνο για τα κεκτημένα μας. Δεδομένου ότι ο θρησκευτικός φανατισμός είναι ο χειρότερος (αποδεδειγμένα), το ο,τιδήποτε κριθεί επικίνδυνο γίνεται αποδέκτης σφοδρών επιθέσεων, πολέμου ολόκληρου. Και οι αρχαίοι Έλληνες ήταν, είναι και θα είναι εξαιρετικά "επικίνδυνοι" για τον χριστιανισμό. Γι'αυτό και πολεμήθηκαν λυσσαλέα από τότε κιόλας -κι εξακολουθούν να πολεμούνται. Η ουσία όμως έγκειται στο να δούμε πίσω από την όλη ιστορία.
Έλεγα ότι Θείο Δράμα έχουν οι μύθοι όλων των λαών της αρχαιότητας. Όλοι οι λαοί είχαν την ανάγκη να δουν τον υιό του θεού να έρχεται στην γη για να τους δώσει το φως, να τους βοηθήσει, να τους σώσει. Όλοι οι λαοί όμως ήσαν δύσπιστοι απέναντί του και όλοι το μετάνοιωσαν. Παρά ταύτα, όλοι οι λαοί εντέλει αντιμετωπίσθηκαν με θεϊκή εύνοια παρά την όλη αρνητική στάση τους. Δεν είναι συγκλονιστικό;
Δεν έχει να κάνει με χριστιανισμό, με αρχαίους Έλληνες κλπ, η όλη ιστορία. Έχει να κάνει με κάτι καθαρά υπερβατικό. Την έμφυτη τάση του ανθρώπου να αποθεωθεί, να γίνει τέλειος. Μετά τα παραπάνω αποσπάσματα και την σχετικά μικρή ανάλυση που έκανα (διότι όπως καταλαβαίνετε θα μπορούσα να έχω γράψει άλλα τόσα κι άλλα τόσα) μπορεί άλλοι να βρουν αποδεικτικά στοιχεία ότι ο Χριστός ουδέποτε υπήρξε, άλλου να βρουν πρόσφορο έδαφος να με κατηγορήσουν ως βλάσφημο, άλλοι ν'αποδείξουν ότι δεν υπάρχει θεός κλπ. Δεν είναι έτσι όμως. Για κανέναν δεν είναι έτσι.
Αδιάφορο το τι θέλει να κάνει και να (απο)δείξει ο καθένας. Δεν πρέπει να εστιάζουμε στο δέντρο διότι έτσι χάνουμε το δάσος και την ομορφιά του. Αν από την άλλη δούμε μόνο το δάσος, χάνουμε τη λεπτομέρεια του δέντρου. Πρέπει και τα δύο μαζί, ταυτόχρονα. Μόνο έτσι είναι πλήρης η εικόνα. Αδιάφορο με αφήνει το αν κάποιος πει "μα τότε ο Χριστός δεν υπήρξε". Σημασία έχει να πιστεύεις ότι υπήρξε. Σάμπως οι θεοί των αρχαίων ξέρουμε αν υπήρξαν; Σημασία έχει ότι πίστευαν ότι υπήρχαν. Αυτό που μετράει είναι η πίστη. Οι άνθρωποι ξεκίνησαν λατρεύοντας επί χιλιετίες τον Ήλιο. Μήπως έκαναν λάθος; Όχι. Ο Ήλιος δίνει ζωή, δίχως ήλιο η ζωή παύει για τα πάντα. Δεν είναι συνεπώς ο Ήλιος κάτι το πραγματικά θεϊκό; Εξάλλου όπως έλεγε κι ο παμμέγιστος Ηράκλειτος "ἓν τὸ σοφὸν μοῦνον λέγεσθαι οὐκ ἐθέλει καὶ ἐθέλει Ζηνὸς ὄνομα" (απόσπ.32). Άρα κανένα όνομα δεν έχει σημασία. Σημασία έχει το τι πιστεύεις, αν φυσικά πιστεύεις με την καρδιά σου.
Για να κατανοήσουμε την έννοια του Θείου Δράματος, πρέπει να μην σταθούμε σε ονόματα και ιστορίες, αλλά να δούμε πίσω από τις λέξεις. Δύσκολο αυτό, το γνωρίζω. Και είναι δύσκολο διότι έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τι λέει ένα κείμενο, όχι τι θέλει να πει.
Από τότε που η (κάθε) θρησκεία έγινε καθεστώς, χάσαμε την ανθρωπιά μας. Γιατί; Επειδή τα φορτώνουμε όλα στους θεούς, με αποτέλεσμα εμείς να μην φταίμε ποτέ. Για τα κακά φταίει πάντα ο διάβολος, για τα υπόλοιπα θα μεριμνήσει ο καλός Χριστούλης. Στο ενδιάμεσο εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα. Αμ, δεν είναι έτσι. Καλύτεροι άνθρωποι θα γίνουμε στην πράξη, όχι με τάματα και λοιπές δωροδοκίες.
Το Θείο Δράμα μας δείχνει πως να αποφλυώνουμε το καλό από το κακό, πως να οδηγηθούμε στην θέωση. Και θέωση σημαίνει τι; ότι πάνω απ'όλα πρέπει να κατανοήσουμε πως είμαστε Άνθρωποι, διότι μόνο έτσι θα καταφέρουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Είναι μεγαλείο το να είσαι άνθρωπος, αλλά το αγνοούμε. Και μόνο αν το συνειδητοποιήσουμε θα μπορέσουμε να γίνουμε θεοί.
Εσείς δηλαδή, διότι εγώ είμαι ούτως ή άλλως... :)
Θα μου πείτε τώρα, μεγάλε, Χριστούγεννα έρχονται, κι εσύ μας μιλάς για το Πάσχα, μήπως είσαι στην κοσμάρα σου;
Μέγιστο Σφάλμα: το Θείο Δράμα ξεκινάει από τη γένηση του υιού του Θεού. Δράμα=το να δρας. Η δράση ξεκινάει με το που ανοίγει τα μάτια του ο Διόνυσος, ο Χριστός, ο Μίθρα κλπ. Δεν επέρχεται κάπου στην συνέχεια. Και μην ξεχνάμε κάτι πολύ σημαντικό: δεν υπάρχει κανένα τέλος αν πρώτα δεν έχει υπάρξει αρχή. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει τέλος στο Θείο Δράμα αν πρώτα ο Διόνυσος ή ο Χριστός δεν είχε γεννηθεί.
Έρχονται Χριστούγεννα λοιπόν. Ναι, Χριστούγεννα τα λένε. Ούτε Μιθρούγεννα, ούτε Διονυσούγεννα. Σημασία δεν έχει το όνομα. Ας μην τα σπαταλήσουμε κάνοντας αναλύσεις επί αναλύσεων για το ποιος υπήρξε και ποιος όχι. Ας τα χαρούμε όλοι, όπως πρέπει να χαιρόμαστε ολόκληρη τη ζωή μας, η οποία είναι το ύψιστο δώρο που μας έχει γίνει. Ας μάθουμε να αγαπάμε τον διπλανό μας, τη Φύση, το ο,τιδήποτε υπάρχει. Μα πάνω απ'όλα ας μάθουμε να αγαπάμε τους εαυτούς μας. Ποτέ δεν κατάφερε κανείς να αγαπήσει κάτι ξένο αν πρώτα δεν έχει αγαπήσει το ίδιο του το Είναι. Η χριστιανική διδασκαλία βασίζεται στην Αγάπη, θεωρητικά τουλάχιστον και η Αγάπη δεν είναι κτήμα καμιάς θρησκείας και κανενός ανθρώπου. Ανήκει σε όλη της την έκταση σε όλους μας. Τα υπόλοιπα ανήκουν στη σφαίρα της Φιλοσοφίας, και η φιλοσοφία δεν χρειάζεται να χρησιμοποιείται τέτοιες μέρες.
Καλά Χριστούγεννα σε όλους εύχομαι μέσα από την καρδιά μου.
Και καλές γιορτές.
UPDATE: Εξαιρετικό σχετικό άρθρο από τον Κώστα.
Έλεγε ο παμμέγιστος Ηράκλειτος.
Πιθανώς να είχε πάρει το μάτι σας το κείμενο που είχα γράψει πριν λίγες μέρες γι'αυτό το εκπληκτικό έργο του Ευριπίδη (το πλήρες κείμενο με μετάφαση, εδώ). Είχα αφήσει εκτός την ανάλυση... Πριν προχωρήσω βέβαια, να κάνω και μια διευκρίνιση: Σε κάποιον διάλογο με την Ερινύα είπα ότι πρόκειται να την πετάξω, εννοώντας "εδώ μέσα", η Ερινύα δε, νόμιζε ότι θα την πέταγα στον κάλαθο. Αν ήταν έτσι δεν θα την έγραφα καθόλου... :)
Θα γράψω σήμερα κάποια πράγματα, θέλω όμως να ξεκαθαρίσω εξαρχής το εξής: όποιος νομίζει ότι δεν ξέρει να διαβάζει -ήτοι όποιος διαβάζει με "χρωματισμένα" γυαλιά και παρωπίδες- καλό είναι να μην προχωρήσει παρακάτω. Σίγουρα ο καθείς θα βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, όμως ας μην τα χρησιμοποιήσει κατά το δοκούν. Πάντα υπάρχει κάτι ανώτερο από το "κατά το δοκούν" του καθενός μας. Και προειδοποιώ ότι η ανάλυση είναι καθαρά φιλοσοφική, όσο κι αν έχει και θρησκευτικές επεκτάσεις.
Αναφορικά δε, μ'εκείνους που πρόκειται να εξοργισθούν, ας τους υπενθυμίσω την βασικότερη διδαχή του Χριστού: αγαπάτε αλλήλους... Άλλωστε, η ζωή είναι μικρή για να την χρωματίζουμε με μίση. Ο καθείς με τα στραβά του, ας μάθουμε τουλάχιστον ν'αγαπάμε.
Άρξασθε.
Διαβάζοντας προσεκτικά τα αποσπάσματα που είχα επιλέξει ένα είναι το σίγουρο: μας δημιουργούνται απορίες. Εντονότατες, μεγάλες και ιδιαίτερα ενοχλητικές. Βέβαια για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τα πράγματα ως πραγματικά έχουν απαιτούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις:
-να μην είμαστε θρησκευτικά φανατισμένοι
-να έχουμε διαβάσει (πάνω από τις στοιχειώδεις γνώσεις δηλαδή) την Αγία Γραφή
-να έχουμε κάποιες γνώσεις για την θρησκεία των αρχαίων
-να έχουμε κάποιες γνώσεις ιστορίας
Ας δούμε τα αποσπάσματα που έχω επιλέξει από το βιβλίο σε παραλληλισμό με την ιστορία του Χριστού. Επίσης, δεδομένου ότι τα Ευαγγέλια έχουν σημαντικές διαφορές, θα χρησιμοποιήσω κατά κύριο λόγο το δημοφιλέστερο, δηλαδή αυτό του Ιωάννου.
Εξάλλου, το Ευαγγέλιο του Ιωάννου ξεκινάει Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος. 2 Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν. 3 πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν ὃ γέγονεν. 4 ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων. 5 καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν.
Ξεκινάει ηρακλείτεια δηλαδή...
«…εγώ, του Δία ο γιος, που με γέννησε η κάποτε η κόρη του Κάδμου η Σεμέλη……κι αφού άλλαξα τη θεϊκή μορφή με ανθρώπινη…» Διόνυσος (πρόλογος)
Ο Διόνυσος ισχυρίζεται ότι άλλαξε τη θεϊκή μορφή με ανθρώπινη, τονίζοντας και το ότι έχει γεννηθεί από άνθρωπο (τη Σέμελη) αλλά και το ότι είναι ο γιος του πατέρα των θεών, του Δία.
Ο Χριστός που παρουσιαζόταν ως ο γιος του ανθρώπου, ηταν γιος του θεού και της Μαρίας. Κεφ.1 (52): καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ' ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.
«…για να είμαι έτσι στους θνητούς θεός ολοφάνερος σε τούτη τη χώρα των Ελλήνων ήρθα πρώτα……γιατί της μητέρας μου οι αδελφές έλεγαν, που αυτές δεν θα έπρεπε καθόλου να το λένε, πως ο Διόνυσος δεν είναι του Δία γιος…» Διόνυσος (πρόλογος)
Ο Διόνυσος εμφανίζεται πρώτα στη χώρα της μητέρας του προκειμένου να γίνει γνωστός στους ανθρώπους. Παρόλο που δεν θα έπρεπε να συμβεί, η ιδιότητά του αμφισβητείται από τις αδελφές της μητέρας του.
Ο Χριστός εμφανίσθηκε στην γη της μητέρας του. Το ότι ηταν ο γιος του θεού αμφισβητήθηκε από αυτούς τους ανθρώπους. Σημείωση: η επιφώνηση "αδελφός" είναι συχνή στην ιστορία του Χριστού. Εδώ δεν χρειάζεται απόσπασμα διότι πιάνει ολόκληρη τη ζωή του Χριστού.
«Μακάριος αυτός που ξέρει τις τελετές των θεών και αγνός τη ζωή του περνά. Την ψυχή του αφιερώνει στο θίασο του Βάκχου και με καθαρμούς ιερούς βακχεύει πάνω στα βουνά και της Κύβελης, της μεγάλης μητέρας τα όργια τελώντας, τινάζει ψηλά τον θυρσό και κισσοστεφανωμένος τον Διόνυσο λατρεύει.» Χορός (στροφή α’)
Ο Διόνυσος προτρέπει τους ανθρώπους να τον λατρεύουν και να τον τιμούν. Δίνει μάλιστα και σχετικές "οδηγίες".
Θα προσπεράσω τη λέξη "μακάριος" η οποία είναι σύνηθης στην χριστιανική διδασκαλία και θα μείνει στο εξής: Ο Χριστός προέτρεπε τους ανθρώπους να τουν λατρεύουν και να τον τιμούν. Όποιος θέλει, ας βρει τα σχετικά αποσπάσματα (που δεν είναι λίγα) για σύγκριση περιεχομένων.
«…και τον στεφάνωσε με φιδόπλεχτο στεφάνι…» Χορός (αντιστροφή α’)
Το στεφάνι στο κεφάλι ήταν ένα από τα αντικείμενα που έφερε ο πιστός του Διονύσου.
Ο Χριστός παρουσιάζεται με ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι. Κεφ.19 (5) ἐξῆλθεν οὖν ὁ Ἰησοῦς ἔξω φορῶν τὸν ἀκάνθινον στέφανον καὶ τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον.
«αναζητώντας αίμα σφαγμένου τράγου να πιει και κρέας ωμό να γευθεί.» Χορός (επωδός)
Στο πλαίσιο της διονυσιακής λατρείας ο πιστός έπρεπε να πιει αίμα σφαγμένου τράγου και να φάει ωμό κρέας.
Στον μυστικό δείπνο ο Χριστός προτρέπει τους μαθητές του να φάνε πρώτα το σώμα του και στην συνέχεια να πιουν το αίμα του. Σημείωση: το "κυρίαρχο" ζώο του χριστιανισμού είναι ο αμνός (πρόβατο). Τράγος: αρσενικό πρόβατο. Στο κεφ.1 Κατά Ιωάννου (29), ο απόστολος γράφει για τον Χριστό: Τῇ ἐπαύριον βλέπει ὁ Ἰωάννης τὸν Ἰησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτόν, καὶ λέγει· Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.Τον προσφωνεί αμνό δηλαδή.
Στο Κατά Ματθαίον (Κεφ.14 (22)) αναφέρεται δε: Καὶ ἐσθιόντων αὐτῶν λαβὼν ὁ Ἰησοῦς ἄρτον εὐλογήσας ἔκλασε καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς καὶ εἶπε· Λάβετε φάγετε τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου. 23 καὶ λαβὼν τὸ ποτήριον εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς, καὶ ἔπιον ἐξ αὐτοῦ πάντες. 24 καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον. 25 ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐκέτι οὐ μὴ πίω ἐκ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης ὅταν αὐτὸ πίνω καινὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ
«…που στους ανθρώπους θεός φανερώθηκε…» Κάδμος (α’ επεισόδιο)
Εδώ πέρα έχουμε αναφορά στην εμφάνιση του θεού στους ανθρώπους μέσα από τον Διόνυσο.
Το ίδιο συμβαίνει και με την ιστορία του Χριστού, πάμπολλα τα σχετικά αποσπάσματα.«…κι ότι στη μέση των θιάσων είναι στημένοι κρατήρες με κρασί γεμάτοι…» Πενθέας (α’ επεισόδιο)
Το κρασί ήταν πολύ σημαντικό στοιχείο στην διονυσιακή λατρεία. Διόλου τυχαίο ότι ο Διόνυσος είναι μεταξύ άλλων και ο θεός της άμπελου.
Το κρασί είναι πολύ σημαντικό στοιχείο και στον χριστιανισμό. Αναφέρεται πολλές φορές στη ζωή του Χριστού, με αποκορύφωμα τον Μυστικό Δείπνο. Ακόμη και σήμερα η θεία κοινωνία γίνεται με κρασί. "Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή" Κεφ.15 (1).
«Τούτο το θηρίο μας ήταν ήμερο κι ούτε που δοκίμασε να μας ξεφύγει. Χωρίς να προβάλει αντίσταση μας παραδόθηκε, κι ούτε που χλώμιασε, ούτε που άλλαξε η κρασωπή του όψη, μόνο γελώντας μας άφησε να τον δέσουμε και να τον πάρουμε κι έμενε ακίνητος, έτσι που το έργο μας διευκόλυνε.» Θεράπων (β’ επεισόδιο)
Οι φρουροί μαρτυρούν ότι ο Διόνυσος δεν αντιστάθηκε καθόλου όταν πήγαν να τον συλλάβουν. Τον περιγράφουν μάλιστα ως θηρίο, δείγμα του τι περίμεναν να δουν από τις φήμες που κυκλοφορούσαν.
Ο Χριστός συνελήφθη ήρεμος και πράος δίχως καμιά αντίσταση, όντας κατασυκοφαντημένος από τους αδελφούς του.Κεφ.18 (4): Ἰησοῦς οὖν εἰδὼς πάντα τὰ ἐρχόμενα ἐπ' αὐτὸν, ἐξελθὼν εἶπεν αὐτοῖς· Τίνα ζητεῖτε; 5 ἀπεκρίθησαν αὐτῷ· Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον. λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἐγώ εἰμι. εἱστήκει δὲ καὶ Ἰούδας ὁ παραδιδοὺς αὐτὸν μετ' αὐτῶν. 6 ὡς οὖν εἶπεν αὐτοῖς ὅτι ἐγώ εἰμι, ἀπῆλθον εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἔπεσον χαμαί. 7 πάλιν οὖν αὐτούς ἐπηρώτησε· Τίνα ζητεῖτε; οἱ δὲ εἶπον· Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον. 8 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς· Εἶπον ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι· εἰ οὖν ἐμὲ ζητεῖτε, ἄφετε τούτους ὑπάγειν· 9 ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὃν εἶπεν, ὅτι οὓς δέδωκάς μοι, οὐκ ἀπώλεσα ἐξ αὐτῶν οὐδένα.
«Κι εσένα τον ίδιο θα κλείσω μές στη φυλακή (Πενθέας)
Θα με λευτερώσει ο θεός ο ίδιος, όταν εγώ θέλω (Διόνυσος)
…
Εγώ είμαι πιο δυνατός από ‘σένα και θα σε δέσω (Πενθέας)
Ούτε τι λες ξέρεις, ούτε ποιος είσαι βλέπεις (Διόνυσος)» (β’ επεισόδιο)
Διάλογος προ καταδίκης του Διονύσου, ανάμεσα στον "δικαστή" βασιλιά της πόλης και τον Διόνυσο.
Θυμηθείτε τον διάλογο ανάμεσα στον "δικαστή" και άρχοντα της περιοχής, Πόντιο Πιλάτο, και τον Χριστό. "Δεν έχεις καμία εξουσία πάνω μου" είχε πει ο Χριστός στον Πιλάτο. Ὅτε οὖν ἤκουσεν ὁ Πιλᾶτος τοῦτον τὸν λόγον, μᾶλλον ἐφοβήθη, 9 καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὸ πραιτώριον πάλιν καὶ λέγει τῷ Ἰησοῦ· Πόθεν εἶ σύ; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀπόκρισιν οὐκ ἔδωκεν αὐτῷ. 10 λέγει οὖν αὐτῷ ὁ Πιλᾶτος· Ἐμοὶ οὐ λαλεῖς; οὐκ οἶδας ὅτι ἐξουσίαν ἔχω σταυρῶσαί σε καὶ ἐξουσίαν ἔχω ἀπολῦσαί σε; 11 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς· Οὐκ εἶχες ἐξουσίαν οὐδεμίαν κατ' ἐμοῦ, εἰ μὴ ἦν δεδομένον σοι ἄνωθεν· διὰ τοῦτο ὁ παραδιδούς μέ σοι μείζονα ἁμαρτίαν ἔχει. 12 ἐκ τούτου ἐζήτει ὁ Πιλᾶτος ἀπολῦσαι αὐτόν. (Κεφ. 19 (9))
«Τράνταζε συθέμελα τη γη, Σεισμέ σεβαστέ (Διόνυσος, από τη φυλακή)
…
Α, του Πενθέα το παλάτι θα τιναχθεί και θα πέσει αμέσως συντρίμμια… Είδατε τα πέτρινα επιστύλια που γκρεμίζονται και σωριάζονται καταγής; (Χορός)»
Ο Διόνυσος καλεί τον σεισμό από το σημείο που "εκτίει" την ποινή του. Το παλάτι του Πενθέα γκρεμίζεται.
Όσο ο Χριστός ήταν πάνω στον σταυρό (ποινή) έγινε μεγάλος σεισμός. Επιπλέον, ό Χριστός είχε προφητεύσει πως θα γκρεμίσει τον Ναό του Σολωμόντα από τον σταυρό. Εδώ θα καταφύγω στο Κατά Μάρκον (κεφ.27 (50): Καὶ ἰδοὺ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη εἰς δύο ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, καὶ ἡ γῆ ἐσείσθη καὶ αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν, 52 καὶ τὰ μνημεῖα ἀνεῴχθησαν καὶ πολλὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων ἠγέρθη, 53 καὶ ἐξελθόντες ἐκ τῶν μνημείων, μετὰ τὴν ἔγερσιν αὐτοῦ εἰσῆλθον εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν καὶ ἐνεφανίσθησαν πολλοῖς.Κεφ.28 (2) καὶ ἰδοὺ σεισμὸς ἐγένετο μέγας· ἄγγελος γὰρ Κυρίου καταβὰς ἐξ οὐρανοῦ προσελθὼν ἀπεκύλισε τὸν λίθον ἀπὸ τῆς θύρας καὶ ἐκάθητο ἐπάνω αὐτοῦ.Κεφ.26 (61) εἶπον· Οὗτος ἔφη, δύναμαι καταλῦσαι τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τριῶν ἡμερῶν οἰκοδομῆσαι αὐτὸν.
«Βάρβαρες γυναίκες, τόσο πολύ τρομάξατε και από το φόβο σας πέσατε κατάχαμα; Νοιώσατε καθώς φαίνεται πως ο Βάκχος γκρέμισε το παλάτι του Πενθέα. Ελάτε, σηκώστε το κορμί, πάρτε θάρρος, διώξτε το φόβο από μέσα σας.» Διόνυσος προς τις Βάκχες (γ’ επεισόδιο)
Ο Διόνυσος αφού έχει δραπετεύσει από την φυλακή, εμφανίζεται πρώτα σε γυναίκες, οι οποίες αδυνατούν να πιστέψουν ότι τον αντικρύζουν. Δίνει μεγάλη έμφαση στο γκρέμισμα του παλατιού.
Ο Χριστός μετά την ανάστασή του εμφανίζεται πρώτα σε γυναίκες. Το γκρέμισμα του Ναού του Σολομώντα είχε θεωρηθεί μέγιστη βλασφημία και βρισκόταν στο επίκεντρο των κατηγοριών εις βάρος του.Κεφ.20 (11) Μαρία δὲ εἱστήκει πρὸς τῷ μνημείῳ κλαίουσα ἔξω. 12 ὡς οὖν ἔκλαιε, παρέκυψεν εἰς τὸ μνημεῖον καὶ θεωρεῖ δύο ἀγγέλους ἐν λευκοῖς καθεζομένους ἕνα πρὸς τῇ κεφαλῇ καὶ ἕνα πρὸς τοῖς ποσίν, ὅπου ἔκειτο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ. 13 καὶ λέγουσιν αὐτῇ ἐκεῖνοι· Γύναι, τί κλαίεις; λέγει αὐτοῖς· Ὅτι ἦραν τὸν Κύριόν μου, καὶ οὐκ οἶδα ποῦ ἔθηκαν αὐτόν. 14 καὶ ταῦτα εἰποῦσα ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω, καὶ θεωρεῖ τὸν Ἰησοῦν ἑστῶτα, καὶ οὐκ ᾔδει ὅτι Ἰησοῦς ἐστι. 15 λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Γύναι, τί κλαίεις; τίνα ζητεῖς; ἐκείνη δοκοῦσα ὅτι ὁ κηπουρός ἐστι, λέγει αὐτῷ· Κύριε, εἰ σὺ ἐβάστασας αὐτόν, εἰπέ μοι ποῦ ἔθηκας αὐτόν, κἀγὼ αὐτὸν ἀρῶ. 16 λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Μαρία. στραφεῖσα ἐκείνη λέγει αὐτῷ·
«…γιατί θαρρώντας πως με δένει, ούτε μ’έπιανε, ούτε καν με άγγιζε, μ’ελπίδες μόνο ξεγελιώταν…» Διόνυσος (γ’ επεισόδιο)
Ο Διόνυσος υπερτονίζει το γεγονός ότι λόγω της θεϊκής του καταγωγής, ο κριτής του δεν είχε καμία εξουσία πάνω του, ακριβώς όπως είχε πει στον Πενθέα δηλαδή.
Ο Χριστός το είχε πει ομοίως στον Πιλάτο. Το αποτέλεσμα ότι όντως ήταν έτσι, είναι πλέον ορατό (απόσπασμα έβαλα πιο πάνω).
«…πάνω στα μαλλιά τους είχαν φωτιά, χωρίς όμως να καίει…» Αγγελιοφόρος (γ’ επεισόδιο)
Οι ακόλουθοι του Διονύσου πλέον παρουσιάζονται με φωτιά που δεν καίει πάνω στο κεφάλι τους.
Οι απόστολοι παρουσιάζονται με φωτιά που δεν καίει στο κεφάλι τους μετά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Πράξεις Αποστόλων Κεφ.2 (2) καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι· 3 καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ' ἕνα ἕκαστον αὐτῶν
Ενδιαφέροντα, έτσι; Και μπορούν να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν διανθιστούν με άλλες πτυχές της ιστορίας του Διονύσου. Πχ, ο όνος (γάιδαρος) ήταν το ιερό ζώο του Διονύσου. Τυχαία (;) ο Χριστός είχε μπει στα Ιεροσόλυμα πάνω σε γάιδαρο. Επίσης, στο έργο ο Διόνυσος εμφανίζεται (όπως έγραψα στο πρώτο κείμενο) με τριπλή ιδιότητα: του θεού, του ανθρώπου, του ιερέα του θεού. Ο αριθμός τρία στον χριστιανισμό είναι ιερός επειδή αντιστοιχεί στην Αγία Τριάδα. Κι άλλη... σύμπτωση. Και πάει λέγοντας, πολλά τα σημεία και δεν χρειάζεται να τα αναφέρω...
Να υπενθυμίσω ότι οι Βάκχες είχαν γραφτεί περί τους 4 αιώνες πριν την γένεση του Χριστού, συνεπώς δεν τίθεται θέμα πλαστογραφίας ή αντιγραφής από πλευράς Ευριπίδη. Και όπως είχα πει και στο πρώτο μου κείμενο, ο Ευριπίδης είχε κατηγορηθεί ότι απεκάλυψε τα άρρητα (άσχετα αν τελικά απεδείχθη ότι πρόσεχε πολύ τι έγραφε, και την γλύτωσε).
Πιθανώς όλ'αυτά να προκαλούν μεγάλη έκπληξη (αν δεν έχουν ήδη εξοργίσει τους τυφλούς φανατικούς). Το θέμα είναι -και είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό- ότι δεν έχω κανέναν σκοπό να επιτεθώ στον χριστιανισμό. Δεν με ενδιαφέρει και θέλω να το καταστήσω σαφές. Δεν έκρυψα ποτέ ότι νοιώθω Έλληνας. Δεν είμαι ούτε πρόβατο, ούτε Ρωμιός (που δεν θα μπορούσα να είμαι, δεδομένου ότι έχω διαβάσει τόσα πολλά κείμενα αρχαίων, αλλά κι έχω μελετήσει τόσο πολύ τις Γραφές) οπότε αν είχα κατά νου επιθέσεις θα τις είχα ξεκινήσει εδώ και καιρό, άσε που θα έγραφα και με άλλο ύφος. Το θέμα βρίσκεται αλλού...
Το Θείο Δράμα δεν είναι χριστιανική καινοτομία. Προϋπήρχε του χριστιανισμού και μάλιστα, όχι μόνο στην αρχαιοελληνική θρησκεία. Υπάρχουν αντίστοιχες ιστορίες σε πολλούς λαούς της αρχαιότητος, με τον Μίθρα των Περσών, τον Άδονι των Ασσυρίων (νομίζω), τον Όσιρι των Αιγυπτίων κλπ. Συνήθως, για να ικανοποιήσουμε τα δικά μας πάθη και την ατομική μας μισαλλοδοξία τείνουμε να επιτιθέμεθα προς ο,τιδήποτε θεωρούμε επικίνδυνο για τα κεκτημένα μας. Δεδομένου ότι ο θρησκευτικός φανατισμός είναι ο χειρότερος (αποδεδειγμένα), το ο,τιδήποτε κριθεί επικίνδυνο γίνεται αποδέκτης σφοδρών επιθέσεων, πολέμου ολόκληρου. Και οι αρχαίοι Έλληνες ήταν, είναι και θα είναι εξαιρετικά "επικίνδυνοι" για τον χριστιανισμό. Γι'αυτό και πολεμήθηκαν λυσσαλέα από τότε κιόλας -κι εξακολουθούν να πολεμούνται. Η ουσία όμως έγκειται στο να δούμε πίσω από την όλη ιστορία.
Έλεγα ότι Θείο Δράμα έχουν οι μύθοι όλων των λαών της αρχαιότητας. Όλοι οι λαοί είχαν την ανάγκη να δουν τον υιό του θεού να έρχεται στην γη για να τους δώσει το φως, να τους βοηθήσει, να τους σώσει. Όλοι οι λαοί όμως ήσαν δύσπιστοι απέναντί του και όλοι το μετάνοιωσαν. Παρά ταύτα, όλοι οι λαοί εντέλει αντιμετωπίσθηκαν με θεϊκή εύνοια παρά την όλη αρνητική στάση τους. Δεν είναι συγκλονιστικό;
Δεν έχει να κάνει με χριστιανισμό, με αρχαίους Έλληνες κλπ, η όλη ιστορία. Έχει να κάνει με κάτι καθαρά υπερβατικό. Την έμφυτη τάση του ανθρώπου να αποθεωθεί, να γίνει τέλειος. Μετά τα παραπάνω αποσπάσματα και την σχετικά μικρή ανάλυση που έκανα (διότι όπως καταλαβαίνετε θα μπορούσα να έχω γράψει άλλα τόσα κι άλλα τόσα) μπορεί άλλοι να βρουν αποδεικτικά στοιχεία ότι ο Χριστός ουδέποτε υπήρξε, άλλου να βρουν πρόσφορο έδαφος να με κατηγορήσουν ως βλάσφημο, άλλοι ν'αποδείξουν ότι δεν υπάρχει θεός κλπ. Δεν είναι έτσι όμως. Για κανέναν δεν είναι έτσι.
Αδιάφορο το τι θέλει να κάνει και να (απο)δείξει ο καθένας. Δεν πρέπει να εστιάζουμε στο δέντρο διότι έτσι χάνουμε το δάσος και την ομορφιά του. Αν από την άλλη δούμε μόνο το δάσος, χάνουμε τη λεπτομέρεια του δέντρου. Πρέπει και τα δύο μαζί, ταυτόχρονα. Μόνο έτσι είναι πλήρης η εικόνα. Αδιάφορο με αφήνει το αν κάποιος πει "μα τότε ο Χριστός δεν υπήρξε". Σημασία έχει να πιστεύεις ότι υπήρξε. Σάμπως οι θεοί των αρχαίων ξέρουμε αν υπήρξαν; Σημασία έχει ότι πίστευαν ότι υπήρχαν. Αυτό που μετράει είναι η πίστη. Οι άνθρωποι ξεκίνησαν λατρεύοντας επί χιλιετίες τον Ήλιο. Μήπως έκαναν λάθος; Όχι. Ο Ήλιος δίνει ζωή, δίχως ήλιο η ζωή παύει για τα πάντα. Δεν είναι συνεπώς ο Ήλιος κάτι το πραγματικά θεϊκό; Εξάλλου όπως έλεγε κι ο παμμέγιστος Ηράκλειτος "ἓν τὸ σοφὸν μοῦνον λέγεσθαι οὐκ ἐθέλει καὶ ἐθέλει Ζηνὸς ὄνομα" (απόσπ.32). Άρα κανένα όνομα δεν έχει σημασία. Σημασία έχει το τι πιστεύεις, αν φυσικά πιστεύεις με την καρδιά σου.
Για να κατανοήσουμε την έννοια του Θείου Δράματος, πρέπει να μην σταθούμε σε ονόματα και ιστορίες, αλλά να δούμε πίσω από τις λέξεις. Δύσκολο αυτό, το γνωρίζω. Και είναι δύσκολο διότι έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τι λέει ένα κείμενο, όχι τι θέλει να πει.
Από τότε που η (κάθε) θρησκεία έγινε καθεστώς, χάσαμε την ανθρωπιά μας. Γιατί; Επειδή τα φορτώνουμε όλα στους θεούς, με αποτέλεσμα εμείς να μην φταίμε ποτέ. Για τα κακά φταίει πάντα ο διάβολος, για τα υπόλοιπα θα μεριμνήσει ο καλός Χριστούλης. Στο ενδιάμεσο εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα. Αμ, δεν είναι έτσι. Καλύτεροι άνθρωποι θα γίνουμε στην πράξη, όχι με τάματα και λοιπές δωροδοκίες.
Το Θείο Δράμα μας δείχνει πως να αποφλυώνουμε το καλό από το κακό, πως να οδηγηθούμε στην θέωση. Και θέωση σημαίνει τι; ότι πάνω απ'όλα πρέπει να κατανοήσουμε πως είμαστε Άνθρωποι, διότι μόνο έτσι θα καταφέρουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Είναι μεγαλείο το να είσαι άνθρωπος, αλλά το αγνοούμε. Και μόνο αν το συνειδητοποιήσουμε θα μπορέσουμε να γίνουμε θεοί.
Εσείς δηλαδή, διότι εγώ είμαι ούτως ή άλλως... :)
Θα μου πείτε τώρα, μεγάλε, Χριστούγεννα έρχονται, κι εσύ μας μιλάς για το Πάσχα, μήπως είσαι στην κοσμάρα σου;
Μέγιστο Σφάλμα: το Θείο Δράμα ξεκινάει από τη γένηση του υιού του Θεού. Δράμα=το να δρας. Η δράση ξεκινάει με το που ανοίγει τα μάτια του ο Διόνυσος, ο Χριστός, ο Μίθρα κλπ. Δεν επέρχεται κάπου στην συνέχεια. Και μην ξεχνάμε κάτι πολύ σημαντικό: δεν υπάρχει κανένα τέλος αν πρώτα δεν έχει υπάρξει αρχή. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει τέλος στο Θείο Δράμα αν πρώτα ο Διόνυσος ή ο Χριστός δεν είχε γεννηθεί.
Έρχονται Χριστούγεννα λοιπόν. Ναι, Χριστούγεννα τα λένε. Ούτε Μιθρούγεννα, ούτε Διονυσούγεννα. Σημασία δεν έχει το όνομα. Ας μην τα σπαταλήσουμε κάνοντας αναλύσεις επί αναλύσεων για το ποιος υπήρξε και ποιος όχι. Ας τα χαρούμε όλοι, όπως πρέπει να χαιρόμαστε ολόκληρη τη ζωή μας, η οποία είναι το ύψιστο δώρο που μας έχει γίνει. Ας μάθουμε να αγαπάμε τον διπλανό μας, τη Φύση, το ο,τιδήποτε υπάρχει. Μα πάνω απ'όλα ας μάθουμε να αγαπάμε τους εαυτούς μας. Ποτέ δεν κατάφερε κανείς να αγαπήσει κάτι ξένο αν πρώτα δεν έχει αγαπήσει το ίδιο του το Είναι. Η χριστιανική διδασκαλία βασίζεται στην Αγάπη, θεωρητικά τουλάχιστον και η Αγάπη δεν είναι κτήμα καμιάς θρησκείας και κανενός ανθρώπου. Ανήκει σε όλη της την έκταση σε όλους μας. Τα υπόλοιπα ανήκουν στη σφαίρα της Φιλοσοφίας, και η φιλοσοφία δεν χρειάζεται να χρησιμοποιείται τέτοιες μέρες.
Καλά Χριστούγεννα σε όλους εύχομαι μέσα από την καρδιά μου.
Και καλές γιορτές.
UPDATE: Εξαιρετικό σχετικό άρθρο από τον Κώστα.
10 σχόλια:
Γειά σου φίλε κι αδελφή ψυχή!
Γιατί «αδελφή ψυχή»; Ρίξε μια ματιά στην ανάρτηση που
δημοσίευσα χθες το βράδυ (Σάββατο, 22 Δεκεμβρίου γύρω στα
μεσάνυχτα) και θα καταλάβεις:
«Ο δίκαιος και ο δυνάστης»
http://anazitiseis-hh.blogspot.com/2007/12/blog-post_22.html
Υ. Γ. Το blog σου το ανακάλυψα μόλις σήμερα το πρωί!!
Καλωσήθες φίλε Κώστα...
Το ότι ανακάλυψες το παρόν βλόγκι μόλις σήμερα δεν μου λέει κάτι. Αν δεν ανέφερες το δικό σου -σκέψου- εγώ μπορεί να μην το ανακάλυπτα πριν το 2011, οπότε κάθε εμπόδιο σε καλό... :)
Πρόλαβα κι έριξα μια ματιά στο λινκ και είδα ενδιαφέροντα πράγματα όντως. Μου φαίνεται θα συζητήσουμε αρκετά με την πρώτη ευκαιρία. Βιαστικοί να μην είμαστε μόνο...:)
Καλές γιορτές σου εύχομαι με υγεία κι ευτυχία!
Περί πίστεως και ορέξεως κολοκυθόπιτα, για να μην πω φασολαδα :Ρ
Κατά τα άλλα με το καλό να μας μπει....25 Δεκ νμζ πως είχε γενέθλια και ο Δίας :)
love&kisses
Αααααα, χίλιες φορές φασολαδα, μ'αρέσουν τα όσπρια... :):):)
Μωρέ πολλά είναι ακόμη: και το χρονικό διάστημα όντως έχει πολλά να πει, και τα χριστούγεΝΝα κι ουχί χριστούγεΝα έχουν πολλά να πουν, και πολλά άλλα υπάρχουν από πίσω, έχουν γνώση οι φύλακες...
Αλλά για την ώρα, ας περάσουμε έστω λίγο καλύτερα απ'όλο το υπόλοιπο έτος... :)
Με το καλό... :)
Αγαπητέ Άδη,
μια και η ανάλυσή σου σε αντίθεση με τη δική μου δεν
περιορίστηκε στο κομμάτι τής σύλληψης και ανάκρισης
τού Διονύσου, να συμπληρώσω άλλο ένα στοιχείο που
δύναται να εμβάλλει κάποιον σε σκέψεις. Πρόκειται για
τους στίχους 794-795 όπου ο διωκόμενος Διόνυσος
παραινεί τον θεομάχο διώκτη του Πενθέα να μη «λακτίζει
προς κέντρα», να μην κλωτσάει δηλαδή πάνω σε κεντριά
βάζοντας τα με τον θεό:
«θύοιμ’ αν αυτώ μάλλον ή θυμούμενος
προς κέντρα λακτίζοιμι θνητός ων θεώ.»
Το ενδιαφέρον στοιχείο εδώ λοιπόν είναι ότι η συγκεκριμένη
φραστική διατύπωση «προς κέντρα λακτίζειν» απαντά και
στις Πράξεις των Αποστόλων, ΚΣΤ´, 14 όπου ένας άλλος
διωκόμενος θεός αυτή τη φορά - ο Ιησούς - παραινεί με τον
ίδιο ακριβώς τρόπο τον θεομάχο διώκτη του (Σαούλ-Παύλο)
να μην «κλωτσάει πάνω σε κεντριά»:
«Σαούλ Σαούλ, τι με διώκεις; Σκληρόν σοι προς κέντρα
λακτίζειν.»
Σύμπτωση; Μάλλον απίθανο. Η επίμαχη φράση που
- τουλάχιστον από τον 1ο μεταχριστιανικό αιώνα και μετά
(1) -
χαρακτηρίζεται σαφώς παροιμιακή υποδηλώνοντας έναν άνισο,
μάταιο αγώνα απέναντι σε κάποιον πολύ ισχυρότερο, απαντά
εκτός από τις Βάκχες και σε άλλα προχριστιανικά κείμενα
όπως για παράδειγμα στον «Αγαμέμνονα» τού Αισχύλου, 1624
- και εδώ με θεομαχικά συμφαζόμενα - ή στους «Πυθιόνικους»
τού Πινδάρου, 2.94 διατυπωμένη στον ενικό («ποτὶ κέντρον δέ
τοι λακτιζέμεν»). Παρότι ωστόσο η φράση αυτή καθαυτή ήταν
τόσο διαδεδομένη που η χρησιμοποίησή της από μεταγενέστερους
συγγραφείς σε καμία περίπτωση να μην μπορεί να χαρακτηριστεί
«ύποπτη», θεωρείται βέβαιο ότι στην περίπτωση των Πράξεων
ποτέ δεν ειπώθηκε από τον Ιησού αλλά όντως ξεπατικώθηκε από
τις Βάκχες όπου όπως προαναφέραμε κυριαρχεί το ίδιο θεματικό
πλαίσιο θεομάχου διώκτη - διωκόμενου θεού! Και αυτό το
αναγνωρίζουν ακόμα και χριστιανοί (2). Ο κληρικός και καθηγητής
Ιστορίας Δημ. Κωνσταντέλος για παράδειγμα επισημαίνει ότι
«ο ευαγγελιστής Μάρκος χρησιμοποιεί στοιχεία από την αρχαία
ελληνική δραματική τέχνη που επικρατούσαν τότε στο ελληνιστικό
περιβάλλον (…) δια να μεταδώσει ένα ισχυρό ευαγγελικό μήνυμα
και παρουσιάζει τον Ιησούν Χριστόν με τέτοιο τρόπο ώστε να τον
κάμει αντιληπτόν σε Έλληνες αναγνώστες.». Αναφερόμενος δε
στην επίμαχη φράση που μας απασχολεί, γράφει:
«Λίαν ενδιαφέρουσα είναι η περιγραφή που κάνει ο Ευαγγελιστής
Λουκάς διά την μεταστροφή του Παύλου εις τον Χριστιανισμό.
Εις τον δρόμο προς την Δαμασκό ο Παύλος είδε να τον περιλούει
ένα λαμπρό φως και, καθώς έπεσε χαμαί, ήκουσε μια φωνή να του
λέγει: “Σαούλ, Σαούλ τι μέ διώκεις, σκληρόν σοι προς κέντρα λακτίζειν”
(Πρ.26.24). Το προς “κέντρα λακτίζειν” ήτο Ελληνική παροιμιακή φράσις
και εσήμαινε το να μάχεσαι κατά της βουλήσεως των θεών. Εις τον
“Προμηθέα Δεσμώτη”, ο Ωκεανός συμβουλεύει τον Προμηθέα
να δείξει ταπείνωσι και υπακοή στο θέλημα του βασιλέως των θεών
διότι η ανυποταγή είναι σαν να λακτίζεις καρφιά “ουκούν έμειγε
χρώμενος διδασκάλω προς κέντρα κώλον εκτενείς”. Εις τον “Αγαμέμνονα”
ο χορός συμβουλεύει τον Αίγιστο, “προς κέντρα μη λάκτιζε, μη παίσας
μογής”».(3)
Λοιπόν, θα είμαι ειλικρινής κι ας χαρακτηριστώ κακόπιστος: το γεγονός ότι εδώ
μεταξύ δύο παραδειγμάτων χρήσης αναφέρθηκε η ταυτόσημη μεν, πάντως όχι
ίδια, έκφραση «προς κέντρα κώλον εκτείνειν», και όχι η πολύ
γνωστότερη (αλλά «περίεργη») από τις Βάκχες, δεν μ’ αρέσει καθόλου.
Μα καθόλου!
Π Α Ρ Α Π Ο Μ Π Ε Σ
(1) Διογενιανός από την
Ηράκλεια του Πόντου
«πρὸς κέντρα λακτίζεις· δήλη ἡ παροιμία»
(2) http://dissertations.ub.rug.nl/FILES/faculties/theology/2002/i.czachesz/thsis.pdf σελ. 81-82
(3)http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/konstantelos/konstantelos_ch3.htm#21_top
Ωχ... με γάμησες μιλάμε... :)
Δεν θα τα σχολιάσω για την ώρα διότι δεν συνηθίζω ν'απαντάω επί τροχάδιν κι από ελεύθερο χρόνο δεν τα πάμε και πολύ καλά εσχάτως. Και στην παρούσα φάση, στον όποιο λίγο χρόνο έχω στον υπολογιστή προσπαθώ να δω και το ύφος της γραφής σου, διότι γράφεις μ'ένα στυλ που δεν μου είναι ιδιαίτερα οικείο (και νομίζω έχω βρει τι φταίει). Θα σου γράψω με την πρώτη ευκαιρία γι'αυτό πρώτα, και οι Βάκχες μετά... :)
Μου αρέσει που παρουσιάζεις τις ιστορίες χωρίς αγκυλώσεις θέλοντας σώνει και καλά να αποδείξεις κάτι. Αντιθέτως καταλήγεις πολύ ωραία. ΕΥΓΕ!
Δυστυχώς έχουμε γεμίσει από κομπλεξάρες προπαγανδιστές.
@kostas: Πολύ καλή η αναφορά σου.
Να'σαι καλά slarti, σ'ευχαριστώ πολύ. Αν και δεν σου κρύβω ότι με προβληματίζει ελαφ΄ρως το γεγονός ότι αυτό που λες θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο...
Τα συγχαρητήρια μου για την αναλυση των Βακχών. Να συμπληρώσω απλά ότι ο Χριστός απέχει από την θεμελίωση του Χριστιανισμού (οικουμενικές σύνοδοι)περίπου 3-4 αιώνες. Αρκετα μεγάλο διάστημα για να διανθιστεί η χριστιανική πίστη και να γίνει ένα αμάγαλμα θρησκειών και δοξασιών. Έτσι αυτές οι δοξασίες συνδιάζονται με το κήρυγμα του και την θανάτωση του ως επαναστάτη από τους Ρωμαίους αλλά με προτροπή των ορθοδόξων Εβραίων ραβίνων για να στοιχειοθετήσουν τον "λόγο" του θεού που υπάρχει χιλιάδες χρόνια πριν τον Χριστό. Ίσως και οι ιερείς του Διονύσου να κάναν το ίδιο με κάποια άλλη θεότητα που να μας διαφεύγει σήμερα. Αυτό που σίγουρα δεν είχαν ήταν έναν Μέγα Κωνσταντίνο να καταλάβει ότι η θρησκεία μπορεί να είναι η δύναμη που θα κρατήσει κολλημένο ένα τεράστιο κράτος δεκάδων εκατομμυρίων κατοίκων κατα μήκος της Μεσογείου. Γιαυτό και οι Χριστιανοκράτορες της Νέας Ρώμης καπηλεύτηκαν τις Γιορτές των Εθνικών όπως τα Σατουρνάλια το χειμώνα για να εδραιώσουν την θρησκεία. Ευτυχώς ο λαός σε κάποιες περιπτώσεις διατήρησε τα πανάρχαια έθιμα. Αν τύχει να βρεθείς τα Φώτα στη Καστοριά θα δεις τα Ραγκουτσάρια - τις τοπικές απόκριες- που έρχονται απευθείας απο τα Σατουρνάλια.
Η πλάκα ξέρεις ποια είναι; ότι αν διαβάσεις κείμενα αρχαίων της εποχής που βρίσκονταν σε αντιπαράθεση με τους τότε -ας πούμε- ιεράρχες, θα διαβάσεις πράγματα που ο χριστιανισμός δεν τα ακολουθεί, όπερ μεθερμηνευόμενο, έπεφτε πολλή διόρθωση για πολύ καιρό ακόμη. Πέραν τούτου, όλα τα ευαγγέλια είναι μεταγενέστερα του Χριστού, με το κοντινότερο (που θεωρείται και το "αυθεντικό") να είναι νομίζω του Μάρκου (του Ιωάννου είναι το νεώτερο). Και πάει λέγοντας, αλλά δεν το συνεχίζω γιατί το'χω στα υπ'όψιν για το μέλλον... :)
Ο Διόνυσος θεωρητικά κι αυτός "ξενόφερτος είναι".
Κι όσον αφορά τα σατουρνάλια... χμμμμμ... επειδή το'χω ψάξει λίγο το θέμα, θες ν'αρχίσω να σου λέω πόσες γιορτές έχουμε που έρχονται απευθείας από την αρχαιότητα; Να'ταν μόνο αυτά που λες....
Παρεμπιπτόντς, επειδή έχω φίλο από την Καστοριά μου'χει πει γι'αυτό που λες. Και μου 'χε πει και το άλλο το πολύ ωραίο: ότι ο πρόεδρος των Ελλήνων καρναβαλιστών είναι ο Καστοριανός, επειδή είναι το αρχαιότερο σύγχρονο καρναβάλι! Αν το ψάξει κανείς ξέρεις πόσα μαθαίνει, Στάθη; Άστα να πάνε...
Δημοσίευση σχολίου