Κατ' αρχήν και για να ξεκινήσουμε με τα ιστορικά γεγονότα της τελευταίας συνόδου των ευρωπαΪκών μηχανισμών, νομίζω ότι κατέστη σαφές πως επρόκειτο για κανονική μάχη. Δεν τις λες και λίγες 17 ολόκληρες ώρες.
Προσωπικά, εντυπωσιάζομαι από πολλά "παράλληλα" θέματα αφού διαπίστωσα πως είναι πολλά αυτά που διαφεύγουν της αντίληψης μεγάλου μέρους του κόσμου. Για παράδειγμα, παλιά λέγαμε όλοι (και από πριν γεννηθεί η γενιά μου κιόλας) πως το τέταρτο ράιχ θα είναι οικονομικό. Διαπίστωσα πως ενώ η εν λόγω ρήση που έστω και καθ'υπερβολή ομολογούσε την ισχύ της γερμανικής οικονομίας, ουσιαστικά ελάχιστοι μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν τι ακριβώς συνεπαγόταν και τελικω απεδείχθη ότι απλώς έλεγαν την εν λόγω φράση επειδή τους άρεσε να τη λένε.
Ο πόλεμος, αγαπητές φίλες κι αγαπητοί φίλοι, δεν είναι απαραίτητο να γίνεται μόνο με όπλα. Ο πόλεμος στον σύγχρονο κόσμο έχει πολλά πρόσωπα, και αποδεδειγμένα όσο λιγότερα όπλα έχει, τόσο πιο αποδοτικός είναι.
Παλιά αν ήθελες να επιτύχεις κάτι, είτε έστελνες ένοπλες ομάδες (ακόμη και "υπόπτων" ιδεολογιών), είτε έστελνες απευθείας τις δυνάμεις σου, αφού κάπου στο ενδιάμεσω είχες επιχειρήσει και διπλωματικά να πάρεις αυτό που ήθελες. Πλέον έχει αλλάξει το πράγμα: μπορείς ας πούμε να διοχετεύσεις μια πληροφορία στο διαδίκτυο, ή να πας να επενδύσεις σε ένα κράτος και μετά να το στραγγαλίσεις οικονομικά, ή να τους επιτεθείς στις τράπεζες κ.ο.κ. Το εύρος των όπλων έχει αλλάξει. Παλιά όταν έκαναν λόγο για βρώμικα όπλα εννοούσαν πχ τις βόμβες χημικών, ή τους ιούς, ή ακόμη και το βαρύ πυροβολικό όπως τις ατομικές βόμβες ή τις βόμβες υδρογόνου, όμως εδώ και πολλά χρόνια τα βρώμικα όπλα είναι άλλα και είναι πολύ πιο αποτελεσματικά αφού ναι μεν διαλύουν το κράτος αλλά αφήνουν πίσω τον κόσμο ώστε να υπάρχουν αυτοί που χρωστάνε.
Νομίζω, λοιπόν, ότι οι πολύ πρόσφατες εξελίξεις προσφέρονται για πολύ σημαντικά συμπεράσματα, των οποίων την αξία θα μπορέσουμε (όλοι) να συνειδητοποιήσουμε πολλά χρόνια αργότερα, παρόλο που ήδη έχουν αφήσει μια πρώτη έντονη γεύση.
Κατ' αρχήν να πάρουμε την Ευρώπη, που είναι και (δικαίως) το μεγάλο κομμάτι της πίτας. Τις τελευταίες μερες μέχρι και ο πιο δύσπιστος πείστηκε για τις πραγματικές προθέσεις της γερμανικής ηγεσίας καθώς και για το τι ακριβώς σχέση επιθυμεί να έχει η γερμανική οικονομία με τις οικονομίες των άλλων κρατών. Κοινώς, η Γερμανία έδειξε (ξανά) το αποκρουστικό της πρόσωπο, το οποίο διόλου συμπτωματικώς ουδόλως διαφέρει από το ναζιστικό πρόσωπό της επί (Καγκελαρίου) Χίλτερ.
Η Γερμανία έδειξε τι ακριβώς Ευρώπη θέλει και αν και φαινομενικά δείχνει να πήρε αυτό που ήθελε, νομίζω ότι ουσιαστικά έχασε πολλά περισσότερα. Ας τα προσεγγίσουμε.
(ακολουθεί ανάλυση λα καλούτ σπεσιάλ που λέει κι ο Γεωργίου. Αράχτε με τον καφέ ή το ποτό σας και απολαύστε)
Μέρος πρώτον, τα ευρωπαϊκά.
Κατά πρώτον, η άκαμπτη κι εν πολλοίς απάνθρωπη και εκδικητική στάση της Γερμανίας ενεργοποίησε τους Γάλλους, τόσο σε κοινωνικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό, μην πω ιδίως σε πολιτικό. Οι Γάλλοι (κατέστη σαφές ότι) συνειδητοποίησαν αρκετά πράγματα αυτές τις μέρες, όπως για παράδειγμα πως όσο κι αν θέλουν να τους εκβιάζουν οι Γερμανοί (και το έχουν κάνει πολλές φορές), παραμένουν υπερβολικά μεγάλο μέγεθος για να ελέγχονται και κυρίως ότι η γαλλική σφαίρα επιρροής έχει λείψει από την Ευρώπη όλα τα προηγούμενα χρόνια. Το γεγονός ότι ο Ολλάντ για πρώτη φορά στην προεδρική του θητεία αποφάσισε να ξεφύγει από τη μετριότητα και να υψώσει πολιτικό ανάστημα, θυμίζοντας έστω και λίγο τους προκατόχους του περασμένων δεκαετιών, είναι κατόρθωμα που δεν πρέπει να απεμπωλήσουν οι Γάλλοι διότι η Ευρώπη τους χρειάζεται ως πολιτικό πόλο προκειμένου να μπορέσει η Ευρώπη να επανέλθει στις ανθρωπιστικές της Αξίες.
Το δεύτερο είναι το θέμα των συμμαχιών, όπου εδώ πέρα έχουμε πολύ αξιόλογα συμπεράσματα να εξάγουμε. Πριν από λίγες εβδομάδες (αν θυμάστε) το σκορ στα γιούρογκρουπ έγραφε 18-1. Στην μία μεριά η φτωχή Ελλαδίτσα και στην άλλη οι υπόλοιποι, κρυμένοι πίσω από τη γερμανική σκιά είτε λόγω φόβου, είτε λόγω κοινών συμφερόντων, είτε λόγω σύμπτωσης πολιτικών θέσεων, είτε και λόγω άγνοιας αν θέλετε. Σημασία έχει το σκορ (που για να πετάξω και την κακία μου, πλήθος γελοίων τε και ηλιθίων εντός συνόρων πανηγύριζαν εξ αυτού του γεγονότος, λες και είχαν κάτι να κερδίσουν αν καταποντιζόταν ο ΣΥΡΙΖΑ). Το σαββατοκύριακο, όμως, τα πράγματα άλλαξαν άρδην, έστω και δειλά-δειλά.
Οι Ισπανοί όταν έπρεπε να μας υποστηρίξουν αποστασιοποιήθηκαν, το ίδιο και οι Ιταλοί, το ίδιο και οι Πορτογάλοι, το ίδιο και οι Ιρλανδοί. Το σχολιάζαμε και στο προηγούμενο υπερσενδόνι άλλωστε. Τις τελευταίες μέρες όμως διαπιστώσαμε κάτι αξιοθαύμαστο: αρχικώς οι Ιταλοί διά στόματος Ρέντζι (ήτοι επισήμου στόματος) έπαιρναν ανοικτά το μέρος μας. Φυσικά για να μην έχουμε αυταπάτες ότι ξαφνικά μας αγάπησαν πρέπει απλώς να συνειδητοποιήσουμε πως ανακάλυψαν ότι είναι οι επόμενοι στη σειρά και πως ό,τι υποστήριζαν για την Ελλάδα τόσα χρόνια, τα ίδια και χειρότερα θα γίνουν και στην Ιταλία. Το ακόμη πιο αξιοθαύμαστο όμως ήταν η ξαφνική ουδετερότητα των άλλων χωρών: Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία, ενώ επί της ουσίας ήξεραν πως τυχόν θετική έκβαση για την Ελλάδα θα σήμαινε πιθανώς το πολιτικό τέλος των εν λόγω κυβερνήσεων, αυτές έλαβαν ουδέτερη θέση. Μην την υποτιμούμε αυτήν την ουδέτερη θέση, όπως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμούμε και τις ουδέτερες θέσεις του Λουξεμβούργου και της Αυστρίας! Η Αυστρία ιδίως είναι για τους Γερμανούς ό,τι και η Κύπρος για την Ελλάδα αλλά και όμως, πήρε ουδέτερη θέση σχεδόν στο σύνολο των συνομιλιών και ουσιαστικά η μόνη τοποθέτηση "υπέρ" της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ ήταν ότι "είναι έτοιμη για ένα τέτοιο ενδεχόμενο". Το ίδιο και το Λουξεμβούργο, παρόλο που θα αρκούσε μια μόνο κουβέντα του (γερμανοτραφούς) Γιουνκέρ για να πράξει αλλιώς. Και φυσικά ήταν και η Μάλτα στο γκρουπ των ουδετέρων, που και μόνο ως μικρή χώρα θα ήταν λογικό να συνταχθεί με τους ισχυρούς.
Πάμε στο τρίτο τώρα, που έρχεται να επιβεβαιώσει το προηγούμενο: οι Γερμανοί για λόγους τακτικής επέμειναν σε μία πολύ σκληρή διαπραγμάτευση με άκρως απάνθρωπους όρους. Είθισται σε μία διαπραγμάτευση να μπαίνουν μέσα όροι ανούσιοι που παρουσιάζονται ως σημαντικοί με σκοπό να βγουν στην συνέχεια και να αποδειχθεί ότι κάθε πλευρά έκανε πίσω σε κάποια σημεία των απαιτήσεών της. Η αλήθεια είναι ότι εμείς δίχως ρευστό πλέον, δεν είχαμε και πολλά διαπραγματευτικά ατού, οπότε ήταν πολύ εύκολα στο χέρι των Γερμανών να πάρουν ό,τι θέλουν με λιγότερο εμφατικό τρόπο, αλλά δεν το έκαναν. Γιατί; Διότι όπως έχουμε ξαναπεί εδώ και μήνες, επειδή διακυβεύονται πολλά, ήθελαν να τιμωρήσουν χαρακτηριστικά τη χώρα για να το δουν και οι υπόλοιποι και να συμμορφωθούν ανάλογα. Όμως εκεί που (είμαι βέβαιος ότι) περίμεναν να έχουν την πλήρη υποστήριξη όλων (άντε με ελάχιστες μικροδιαρροές), διαπίστωσαν ότι παρέμειναν με τις πρώην ανατολικές χώρες, τη συν τη Φινλανδία και την Ολλανδία. Το Βέλγιο που σχεδόν παραδοσιακά δένεται στο γερμανικό άρμα, ουσιαστικά πήρε την ίδια θέση με τους Αυστριακούς (ναι μεν αλλά) απλά με λίγο πιο εμφατικό τρόπο, οπότε ας το συμπεριλάβουμε στους "αντιπάλους" μας. Είναι προφανές ότι βλέποντας αυτήν την εξέλιξη οι Γερμανοί συνειδητοποίησαν ότι ήταν πολιτικά (και ηθικά) εκτεθειμένοι (ιδίως έχοντας εμφατικά απέναντί τους την Ιταλία και τη Γαλλία) και αυτό αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες να σκληρύνουν τη θέση τους απέναντί μας, κάτι το οποίο επί της ουσίας λειτούργησε υπέρ μας (αν και όχι με βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα).
Το πόσο επηρέασε αυτό την πορεία των διαπραγματεύσεων νομίζω ότι αποδεικνύεται από το γεγονός ότι επί της ουσίας από τις σκληρές γερμανικές θέσεις δεν πέρασε καμία, το οποίο το λες και διπλωματική ήττα, έστω και καθ'υπερβολή. Θα μου πείτε βέβαια, και σωστά, ότι και τα όσα πέρασαν οι Γερμανοί τα ήθελαν. Μμμμ... εδώ μπλέκει το πράγμα. Και ναι, και όχι. Σαφώς και οι Γερμανοί ουσιαστικά έφτιαξαν τον σκελετό της συμφωνίας, αυτό που ήθελαν όμως να κάνουν ήταν να περάσει και η έμφαση. Η οποία έμφαση καταποντίστηκε και μάλιστα κατόπιν πιέσεων και κατακραυγής όχι τόσο δικής μας, αλλά τόσο σε γερμανικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεπώς διαφαίνεται ότι δεν τους πολυβγήκε η εξέλιξη, διότι αυτό που πήραν (το οικονομικό) ούτως ή άλλως θα το έπαιρναν και με άλλους τρόπους, αλλά αυτό που δείχνουν να έχασαν (σε διπλωματικό επίπεδο) δεν ξέρω κατά πόσον θα μπορέσουν να το επανακτήσουν.
Τέταρτον και ίσως το σημαντικότερο όλων, η κατακραυγή που έφαγαν οι Γερμανοί κυριολεκτικώς σε παγκόσμιο επίπεδο (μηδέ του εσωτερικού της χώρας τους εξαιρουμένου) ήταν κάτι το καινοφανές. Δεν μιλάμε απλώς για όλους αυτούς που έβγαιναν τις προηγούμενες μέρες και τα έχωναν με μικρότερο ή μεγαλύτερο στόμφο (εγγνωσμένου κύρους οικονομολόγοι, πολιτικοί κλπ), ούτε για εκείνους που ακόμη και πέραν των ασταμάτητων παρεμβάσεών τους (όπως οι Αμερικάνοι) έφτασαν σε σημείο να ετοιμάζουν έως και... task force για να την πέσουν (διπλωματικά) στη Γερμανία (όπως οι... Αμερικάνοι) σε περίπτωση που το παρατράβαγε η Γερμανία εις βάρος της Ελλάδας. Στα μεγάλα συν της εξέλιξης (σε πολιτικό, πάντα, επίπεδο) συμπεριλαμβάνονται και όλες οι χθεσινές παρεμβάσεις σχεδόν σύσσωμου του πολιτικού κόσμου της Γερμανίας και όχι μόνο αυτού αλλά και όχι μόνο εντός Γερμανίας. Μη νομίζετε ότι ο Γερμανός Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει περισσότερο ουσιαστικό ρόλο από τον δικό μας. Δυστυχώς ένα αντίστοιχο διακοσμητικό χώρου είναι και αυτός, όμως ακόμη κι έτσι δεν παύει να είναι ο Πρόεδρος της Γερμανικής Δημοκρατίας, ο οποίος (πέραν της εξόχως συμβολικής επισκέψεώς του προ μηνών στη χώρα μας) εκτιμώ ότι ένοιωσε την μεγάλη εσωτερική ανάγκη να παρέμβει υπέρ της χώρας μας. Φυσικά εννοείται ότι μας τα έχωσε κιόλας, αυτό έλειπε δα να μην κράταγε και τους τύπους, αλλά δεν ήταν μόνο αυτός. Είδαμε πλήθος από πολιτικούς από διάφορες χώρες να παίρνουν αναφανδόν το μέρος της Ελλάδας, ενώ πέραν όλων αυτών είδαμε σχεδόν σύσσωμο τον διεθνή τύπο να τα χώνει στη Μέρκελ και (ιδίως) τον Σόιμπλε. Μέχρι και ο Ντράγκι (που αποτελεί από τους πλέον ενδεικτικούς αχυρανθρώπους) όλοι μαρτυρούν ότι έγινε μαλλιά κουβάρια με τον μισάνθρωπο, κάτι που δε νομίζω να το περίμενε κανείς. Ακόμη και το Spiegel που επί σειρά ετών αποτελεί τον λαγό της Καγκελαρίας, την Κυριακή ανέβασε άρθρο που έκραζε τον Σόιμπλε κάνοντας λόγο για φρικώδη μέτρα κατά της Ελάδος. Όλα αυτά αποτελούν τεράστια ήττα της Γερμανίας σε επικοινωνιακό επίπεδο.
Το πέμπτο σημείο που επί της ουσίας έρχεται να συνεχίσει από το προηγούμενο έχει να κάνει με την κινητοποίηση αρκετού κόσμου σχεδόν σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε άλλες περιπτώσεις επειδή απλώς αηδίαζαν από αυτά που έβλεπαν εις βάρος της χώρας μας, σε άλλες επειδή βλέπουν τι έρχεται σ'εκείνους, σε άλλες επειδή θυμούνται τι έχουν τραβήξει σε αντίστοιχες περιπτώσεις και σε άλλες απλώς επειδή έχουν ιστορικές γνώσεις και η στάση της Γερμανίας κάτι τους θυμίζει, ή ακόμη και από απλή πολιτικοποίηση. Σε κάθε περίπτωση, θέλω να πιστέυω η Γερμανία ακόμη κι αν δεν κατάλαβε τι ακριβώς διημείφθη, σίγουρα αντελήφθη ότι "κάτι" πρέπει να συνέβη και εννοώ κάτι που δεν ήταν στο πρόγραμμα.
Έκτον, κάτι που πλέον ουδείς μπορει να αμφισβητήσει διότι όλες οι πληροφορίες (ακόμη κι από διαφορετικές χώρες) συγκλίνουν προς τα'κεί, η Γερμανία χειρίστηκε την υπόθεση του δημοψηφίσματος με τρόπο τέτοιον ώστε να ρίξει την εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας. Οι προσπάθειες αυτές εντάθηκαν ιδίως κατά την Κυριακή, όπου ανερυθρίαστα εγινε μνεία (και όχι μόνο από την κωλοκιτρινοφυλλάδα Bild όπως εσφαλμένα νομίζει πολύς κόσμος) ακόμη και για αντικατάσταση της κυβέρνησης με αντιστοιχη τεχνοκρατών. Μάλιστα, σύμφωνα με τις ρεπορτάζ που άκουσα (και τα οποία έτρεχαν ασταμάτητα), ο προβληματισμός κάποιων εκ των... "εταίρων" μας καθώς και των υποτιθέμενων "θεσμών" ήταν το πως θα μπορούσε μια τέτοια κυβέρνηση να διαρκέσει καθ'όλο το διάστημα του υπό συζήτηση (νέου, τρίτου) μνημονίου. Όλα αυτά έδειξαν σε όλους την αντιδημοκρατική τροπή που έχει πάρει η γερμανική Ευρώπη και τα όργανά της, με αποτέλεσμα όλα αυτά να φορτωθούν (δικαίως) στην Γερμανία και να δείξουν το πραγματικό της πρόσωπο.
Έβδομον, το οποίο πρακτικά συνδυάζει όλα τα υπόλοιπα έχει να κάνει με μια αναμφίβολη έγερση των Ευρωπαϊκών χωρών σε διάφορα επίπεδα, η οποία φυσικά ακόμη δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σε τί επίπεδο έχει συντελεστεί, αλλά το μόνο βέβαιο πλέον είναι ότι είναι κάτι που έχει ήδη ξεκινήσει. Η κινητοποίηση αυτή είναι βέβαιο ότι δεν είχε υπολογιστεί από τους σχολαστικούς Γερμανούς. Όλα αυτά τα χρόνια η γερμανική πολιτική και οικονομική ελίτ είχε συνηθίσει να δίνει εντολές και όλοι να χορεύουν βάσει αυτών των εντολών, είτε αυτοί είναι κυβερνήσεις, είτε λαοί ολόκληροι. Το περασμένο σαββατοκύριακο όμως ενώ οι Γερμανοί επί της ουσίας περίμεναν έναν περίπατο και ένα άνετο σκορ (για να μιλήσουμε ποδοσφαιρικά), ο περίπατος δεν ήρθε κι όχι μόνο αυτό αλλά υπάρχουν και κάποιες υπόννοιες για πανωλεθρία κιόλας.
Να εξηγηθώ: οι χειρισμοί του Τσίπρα απεδείχθησαν ατυχείς όλους τους περασμένους μήνες, υπό την έννοια ότι έχασε πολύτιμο χρόνο και βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο. Ακόμη και με την ίδιαν πολιτική τακτική, ακόμη και με το δημοψήφισμα στο πλάνο, θα έπρεπε όλα να είχαν γίνει τουλάχιστον δύο μήνες πριν, προκειμένου να έχει τον χρόνο να ταρακουνήσει για τα καλά το παγκόσμιο οικονομικό οικοδόμημα αφού έτσι είχε αποφασίσει να πράξει. Μέσα σε δύο ψωροβδομάδες όμως, το σύστημα μπορεί να προφυλαχτεί διότι το διάστημα είναι μικρό. Οπότε μοιραία οι Γερμανοί ήξεραν ότι η χώρα έχει ξεμείνει και από ρευστό και από χρόνο και αρκούσε να κάνουν απλώς αυτό που έκαναν, δηλαδή να κάνουν καθυστερήσεις στο κέντρο μέχρι ο διαιτητής να σφυρίξει τη λήξη. Το πρόβλημα το είχαμε εμείς άλλωστε, ή μάλλον πιο σωστά, το μείζον πρόβλημα (διότι υπό άλλες συνθήκες οι άλλες χώρες θα είχαν μεγαλύτερο, όμως όπως λέει και η σοφή παροιμία με πορδές αυγά δεν βάφονται). Όμως στους Γερμανούς δεν έφταναν απλώς οι καθυστερήσεις, έπρεπε να κάνουν κι επίδειξη δύναμης κιόλας, κι εκεί -από την εκδικητικότητά τους- ήταν που έχασαν την μπάλα και τους γύρισε μπούμπερανγκ ο όλος χειρισμός.
Μέρος δεύτερον, τα ελληνικά.
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να γράψει κανεις για την ελληνική πλευρά, σε σημείο να μην ξέρεις από που να πρωτοξεκινήσεις καθώς και τι να αφήσεις έξω για να μην σχολιάζεις μέχρι την ερχόμενη βδομάδα.
Το πρώτο που πρέπει να να σκεφτεί κανείς είναι μετά βεβαιότητος οι πολιτικοί χειρισμοί που έλαβαν χώρα, όχι απαραίτητα το τελευταίο πεντάμηνο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αλλά όλων των περασμένων δεκαετιών. Ο πολύς κόσμος αγόμενος και φερόμενος από τη βλακεία που τον δέρνει (ελληνικό προϊόν, ΠΟΠ), από την απαιδευσιά, καθώς και από τα πολιτικά του πάθη, πάντοτε πίστευε ότι οι δικοί του τα έκαναν όλα καλά μέχρι που έρχονταν οι άλλοι και τα έκαναν όλα σκατά. Η πραγματικότητα είναι ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις ήταν λιγότερο ή περισσότερο τραγικές (με ελάχιστες και πολύ συγκεκριμένες εξαιρέσεις, που δεν θέλω να επεκταθώ τώρα σε αυτό) και συνολικά γιγάντωσαν το πρόβλημα. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι ήταν όλες εξίσου υπεύθυνες, όμως στο σημείο που έχουμε φτάσει το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να ξεψαχνίσουμε το θέμα ψάχνοντας για ενόχους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε από την πρώτη κιόλας μέρα με την πλάτη στον τοίχο (κυρίως εξαιτίας των σχεδόν προδοτικων χειρισμών Σαμαρά με την τετράμηνη παράταση, αφού προηγουμένως είχε φροντίσει να μπουρλωτιάσει κάθε γόνιμο έδαφος που μπορεί να υπήρχε με τις εξαγγελίες του περί σχεδόν... αποπομπής του ΔΝΤ από τη χώρα πριν τη λήξη του τότε προγράμματος, ή με τους χειρισμούς ώστε να παύσουν οι πληρωμές από τον Αύγουστο κιόλας, ενώ εμείς τα μέτρα τα παίρναμε κανονικά και με τον νόμο). Μόλις τη Δευτέρα άκουγα μια καταπληκτική συνέντευξη του Βαρουφάκη στην εκπομπή των Μπογιόπουλου και Ακριβοπούλου στον real και συνειδητοποίησα δύο πράγματα: πρώτον ότι έχω πράξει ορθώς που δεν έχω μεταβάλλει άποψη γι'αυτόν (υπό την έννοια ότι δεν μπορώ να κρίνω έτσι αβίαστα όταν δεν έχω όλα τα δεδομένα) και δεύτερον, ότι αν υποθέσουμε ότι την πατήσαμε λόγω του Βαρουφάκη τους περασμένους μήνες, αυτό συνέβη λόγω εσφαλμένης εκτίμησης του Τσίπρα. Ο Βαρουφάκης ήταν, είναι και θα είναι οικονομολόγος και ως τέτοιος πήγαινε και μίλαγε ανάμεσα στους πολιτικούς, οι οποίοι μάλιστα δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με το αντικείμενο κιόλας. Η στρέβλωση δεν ήθελε και πού να δημιουργηθεί από προφανή αιτία. Έτσι, μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον εχθρικό για πλήθος λόγων, ένα εκ των οποίων και η επιθετική ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ όλα τα προηγούμενα χρόνια ακόμη και επί προσωπικού (υποθέτω, ας πούμε, ότι ο Τσίπρας δεν πήγε να αποκαλέσει Ολλαντρέου τον Γάλλο Πρόεδρο, αν με νοείτε), μία σειρά από εσφαλμένες πολιτικές εκτιμήσεις τόσο σε διεθνές, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και η αδιαμφισβήτητη απειρία που οδήγησε σε πολλά προβλήματα (θυμηθείτε την ιστορία με την περιβόητη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου που όλοι οι δικοί μας θεώηρησαν ότι δεσμεύονται από τη συμφωνία Κυρίων και φυσικά οι κύριοι τους την έφεραν κανονικότατα). τα οποία προβλήματα με τη σειρά τους μας έφεραν εδώ που μας έφεραν.
Αν και θεωρώ ότι στα περασμένα σενδόνια ανέπτυξα επαρκώς την φιλοσοφία μου και τις εκτιμήσεις μου, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που δεν πρέπει να ξεχνάμε: ιδίως το τελευταίο διάστημα κατέστη ξεκάθαρο ότι ο Τσίπρας τα έπαιξε όλα σε μία ζαριά, βασιζόμενος στο ότι οι άλλοι είχαν πολλά περισσότερα να χάσουν. Από την στιγμή που δεν αναδιπλώθηκε το (αρκετά) προηγούμενο διάστημα, αφού έφτασε ως εδώ θα έπρεπε να πει σε όλους να κάτσουν στο παγωτό και να σηκωθεί να φύγει, αλλά ως έχουμε ξαναγράψει δεν υπάρχει Έλλην πολιτικός που να μπορεί να υπογράψει στα κατάστιχα της Ιστορίας μια τέτοια απόφαση. Έτσι, ο Τσίπρας κατάφερε τον χειρότερο συνδυασμό γεγονότων και αυτά ήταν που εξέγειραν τους πάντες στην Ευρώπη εις βάρος μας.
Δεύτερον, ο ενδοκομματικος παράγων. Η αλήθεια είναι ότι ο Βαρουφάκης είναι ο εύκολος στόχος. Βέβαια φταίει κι αυτός εδώ που τα λέμε. Όταν σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο έχεις τον υπ' αριθμόν ένα ανδρικό ρόλο (για να μιλήσουμε οσκαρικά), πρέπει να είσαι λίγο (αρκετά) πιο μαζεμένος. Καλώς ή κακώς, η κοψιά του Βαρουφάκη είναι τέτοια που και το καζανάκι να τραβήξει θα το γράψει στο twitter. Ε, στην χώρα όπου εφευρέθηκε ο αποδιοπομπαίος τράγος, δεν θέλει και πολύ να σε σταυρώσουν για όλα τα δεινά του κόσμου. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο ενδοκομματικός παράγων δεν περιορίζεται στον Βαρουφάκη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ουσιαστικός λόγος που προκηρύχθηκε το δημοψήφισμα ήταν ότι έπρεπε να συγκρατηθεί η περιβόητη (πλέον) αριστερή πλατφόρμα συν οι λοιπές παραφυάδες (βλ. Κωνσταντοπούλου κλπ). Όμως, δεν είναι δυνατόν να προσπαθείς εν μέσω κόντρας και διαπραγματεύσεων με όλη την Ευρώπη να κρατήσεις και τις εσωκομματικές ισορροπίες, πόσω δε μάλλον όταν αυτές υποτίθεται ότι είχαν λήξει προ ετών με την αλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ από συνασπισμό κομμάτων σε ενιαίο κόμμα. Είναι προφανές ότι εδώ χάθηκε ένα μεγάλο μέρος του παιχνιδιού (και κατά πως φαίνεται συνεχίζει να κοστίζει).
Τρίτον, για να το πάμε και λίγο παραπέρα, τα λάθη προσωπικών χειρισμών του Τσίπρα. Ναι, θα συμφωνήσω ότι έτσι όπως κατέληξε το πράγμα, και μόνο το γεγονός ότι αποφύγαμε την ολοκληρωτική καταστροφή πρέπει να θεωρηθεί επιτυχία και ομολογουμένως ο Τσίπρας παρουσίασε κάποιες σημαντικές επιτυχίες και κυρίως απέδειξε ότι αντέχει στο ξύλο. Όμως όλα αυτά δεν αναιρούν τα αρκετά και πολύ σημαντικά λάθη που έκανε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με πρώτο και σημαντικότερο τον Βαρουφάκη. Να εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι: αν βγουν αύριο οι Τούρκοι και πουν ότι δεν θέλουν να συνομιλούν με τον Κοτζιά, αυτό θα σημαίνει κατά πάσα πιθανότητα ότι ο Κοτζιάς εξυπηρετεί καλά τα συμφέροντα της χώρας. Αντίστοιχα, όσο κι αν μας φαίνεται οξύμωρο κάτι αντίστοιχο πρέπει να ισχύει και με τον Βαρουφάκη και προσωπικά είμαι βέβαιος γι'αυτό. Όμως, σε ένα διεθνές (κι ουχί απλώς διμερές) πολιτικό περιβάλλον το πράγμα δεν λειτουργεί ακριβώς έτσι. Κοινώς, αφού τον θες, ναι μεν τον αφήνεις αλλά τον έχεις και λίγο μαζεμένο όταν (όπως είπαμε) είναι μάλλον ο μόνος οικονομολόγος μέσα σε πλήθος πολιτικών. Εννοείται φυσικά ότι τα λάθη του Τσίπρα δεν περιορίζονται σε αυτή την παρατήρηση, και παρόλο που θα μπορούσαμε να γράφουμε σενδόνια επί σενδονιών επί τούτου, καλό είναι να πάμε στην επόμενη παρατήρηση που συνδυάζει σε μεγάλο (και διαφορετικό) βαθμό τις δύο τελευταίες παρατηρήσεις.
Τέταρτον, η περιβόητη λέξη "αξιοπιστία" που συχνά-πυκνά ακούγαμε από τους Ευρωπαίους και φοβάμαι ότι δεν μπορέσαμε να κατανοήσουμε ούτε σε ένα σημείο της όλης ιστορίας. Η εν λόγω λέξη, δυστυχώς για εμάς και είναι πολύ εύκολο να τεκμηριωθεί (εις βάρος μας), αλλά και να της δωθούν πλήθος ερμηνειών (εξίσου δυστυχώς). Θα φέρω μερικά ενδεικτικά παραδείγματα για να γίνει κατανοητό: όταν βλέπεις ότι τα χρήματα του κράτους τελειώνουν, ότι δεν δεν έχεις βρει πηγή χρηματοδότησης και ότι το διεθνές περιβάλλον είναι σε μεγάλο βαθμό εναντίον σου (κομματικά), αποτελεί στρατηγικό λάθος που αγγίζει τα όρια της αυτοκτονίας το να ξανανοίγεις την ΕΡΤ. Εδώ ταιριάζει η παροιμία που λέει ότι τα μεταξωτά βρακιά θέλουν κι επιδέξιους κώλους. Ναι, κι εγώ ήμουν κατά του φασιστικού τρόπου με τον οποίον έκλεισε η δημόσια τηλεόραση (όπου ειρήσθω εν παρόδω να μνημονεύσω ότι και οι Γερμανοί έχουν δύο μεγάλα κανάλια, ενώ έχω την εντύπωση ότι τουλάχιστον παλαιότερα είχαν και τρίτο αλλά αυτό το λέω με επιφύλαξη). Όταν όμως έχει αντικατασταθεί έστω από αυτήν τη γελοιότητα που άκουγε στο όνομα ΝΕΡΙΤ που τουλάχιστον σημαίνει ότι έχεις κάποια δημόσια τηλεόραση, τι ακριβώς πας και κάνεις; Αν σώνει και καλά ήθελες να κάνεις προσλήψεις τσαμπουκαλίδικα πήγαινε να καλύψεις τα τεράστια κενά που υπάρχουν στην δημόσια Υγεία και Εκπαίδευση. Άρα εδώ μιλάμε για επικοινωνιακό λάθος επιπέδου να βγάζεις τα ματάκια σου με τα ίδια τα χεράκια σου, διότι έδειξες πως ακριβώς θέλεις να διαχειριστείς τα χρήματα που ζητάς να σου δωθούν. Παρομοίως μπορούμε να πούμε κι άλλα αντίστοιχα (πχ για τις καθαρίστριες) αλλά νομίζω ότι το πιάσατε το νόημα, ότι επικοινωνιακά με την συγκεκριμένη κίνηση ο Τσίπρας πήρε κάτω από το μηδέν, όμως μακάρι το πρόβλημα να τελείωνε εδώ. Δυστυχώς γίνεται πολύ χειρότερο.
Ναι μεν οι Ευρωπαίοι είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουν κάποια βασικά προβλήματα που υπάρχουν στη χώρα μας, όμως είναι βέβαιο ότι καθόλου δεν δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις αρκετές διαφορετικές φωνές (τύπου Λαφαζάνη) που εκφράζουν διά μέσου χαρτοφυλακίων πολιτικές που θεωρητικά δεν συνάδουν με τα όσα ζήταγε η χώρα στις διαπραγματεύσεις. Μόνο που γίνεται και ακόμη χειρότερο: πριν από καμιά βδομάδα η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου, γνωστή και μη εξαιρετέα Ζωή Κωνσταντοπούλου, απέστειλε (αυτοβούλως και άνευ περαιτέρω συνεννοήσεως απ´ο,τι κατάλαβα) επιστολή στον Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, του επίσης γνωστού και μη εξαιρετέου Σουλτς, με την οποίαν εμμέσως πλην σαφώς τον εγκαλούσε να προτρέψει όλους τους αρμοδίους που ασχολούνται με το χρέος της χώρας να αναγνωρίσουν ότι μπλα μπλα μπλα και ως εκ τούτου θα μπλα μπλα μπλα. Προσέξτε: την ίδιαν στιγμή που ο Τσίπρας όντας με την πλάτη στον τοίχο και τρώγωντας ξύλο απ'όλους προσπαθούσε να περισώσει τα κομμάτια της χώρας, η Κωνσταντοπούλου,ούτως ειπείν ο υπ' αριθμόν τρία πολιτειακός παράγων της χώρας, ανέπτυσσε την προσωπική της ατζέντα σκάβοντας αδιαμφησβήτητα τον λάκκο των διαπραγματεύσεων. Μέσα σε όλα αυτά (και πολλά άλλα) έρχεται και το...
Πέμπτον: οι διακρατικές συμφωνίες πρέπει να τηρούνται κι εμείς δεν τηρούμε τίποτα κι αν θελήσουμε να τις προσβάλουμε υπάρχουν γι'αυτό διεθνώς αναγνωρισμένες διαδικασίες που συμπεριλαμβάνουν όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα διότι υπάρχει μια τεράστια παρεξήγηση. Αν εγώ θελήσω να αγοράσω ένα σπίτι αλλά δεν έχω τα χρήματα, θα αναγκαστώ να απευθυνθώ στην τράπεζα για να βρω το ρευστό που χρειάζομαι. Με την τράπεζα θα κάνω μια συμφωνία, πάρα πολύ δυσμενή για'μένα: αν υποθέσουμε ότι το σπίτι κάνει 200.000 ευρώ, η τράπεζα θα απαιτήσει να καλύψω εγώ το 30%, θα μου δωσει τη διαφορά, την οποίαν αν υποθέσουμε ότι συμφωνήσουμε να επιστρέψω μετά από 30 χρόνια θα έχω επιστρέψει περί τα διπλάσια σχεδόν, ενώ σε όλο αυτό το διάστημα θα έχω εντελώς ανούσια έξοδα όχι για τη δική μου κάλυψη μα για την κάλυψη της τράπεζας (πχ ασφάλειες ζωής, πυροπροστασίες κλπ) και εννοείται, το σπίτι μου δεν θα μου ανήκει κιόλας μέχρι την αποπληρωμή του δανείου και αν στραβώσει και και το σπίτι θα χάσω και όσα θα έχω δώσει μέχρι τότε. Ε, κάπως έτσι (αν και προς το ευνοϊκότερο) γίνεται και με τα δάνεια που ζητάει η χώρα. Γιατί γράφω τη λέξη "ευνοϊκότερο"; Απλό: διότι με την τράπεζα δεν μπορείς να διαπραγματευτείς, ενώ με τους δανειστές μας μπορείς. Ή πιο σωστά (διότι εδώ είναι το κλειδί), μπορούσες. Αυτό που έχουμε παρερμηνεύσει όλοι είναι ότι οι δανειστές μας μας εγκαλούν ως αναξιόπιστους επειδή δεν τηρήσαμε αυτά που είχαμε συμφωνήσει. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι μοιραία το εξής: γιατί συμφωνήσαμε στα συγκεκριμένα μέτρα και δεν αντιπροτείναμε άλλα, πιο βιώσιμα, όταν έπρεπε; Η απάντηση είναι απλούστατη: διότι οι πολιτικοί μας είναι του κώλου και ανέκαθεν ήθελαν να προωθούν τα μικροκομματικά τους συμφέροντα αντί να προασπίζονται τα συμφέροντα της χώρας. Θυμάστε εκείνο τον θλιβερό (πλην όμως ειλικρινή) Χρυσοχοϊδη που είχε ομολογήσει (σε μια προσπάθεια να βγάλει την ουρίτσα του απ'έξω) ότι ψήφισε το πρώτο μνημόνιο δίχως πρώτα να το διαβάσει; Ε, μην μου πείτε ότι περιμένετε πραγματικά να το είχαν διαβάσει και όλοι οι υπόλοιποι. Ας πάρουμε τον Εκδόση Αδόνειδος Γεωργιάδη για παράδειγμα: κάθε πρωί ως τα μεσημέρια είτε σε πρωϊνάδικα, είτε σε ραδιόφωνα, τα απογεύματα στην τηλεόραση να πουλάει βιβλία και τα βράδια στο Κοινοβούλιο να ψηφίζει Νόμους, πείτε μου πότε στο διάολο προλάβαινε να διαβάζει όλα αυτά τα χαοτικά κείμενα ατελείωτων σελίδων με τις δεκάδες παραπομπές; Ή μήπως έχουμε κιόλας ξεχάσει όλους εκείνους που ψήφιζαν τα πάντα από το αρχικό πακέτο αλλά τσίναγαν μόλις έρχονταν προς ψήφιση οι εφαρμοστικοί Νόμοι παριστάνοντας τάχα μου τους έκπληκτους;
Η πικρή αλήθεια είναι ότι η διάλυση της χώρας ήρθε κατά βάσιν από το δικό μας χέρι, διότι ποτέ δεν ξέραμε τι να συμφωνήσουμε. Βασικά, ούε μεταξύ μας δεν συμφωνούσαμε ποτέ. Το μόνο που ήθελαν οι πολιτικοί ήταν να έρχονται τα λεφτά, να μην βρεθούν στην θέση που βρέθηκε κι ο Τσίπρας κι από όρους, ας βάζουν ό,τι θέλουν οι κουτόφραγκοι. Μόνο που δεν είναι έτσι τα πράγματα. Όταν περνάς από μια φάση διαπραγματεύσεων, πρέπει να προτείνεις τις αλλαγές που θες. Γι'αυτό λέγονται και διαπραγματεύσεις άλλωστε. Αν δεν τις εξηγήσεις επαρκώς, πως να τις καταλάβει ο άλλος; Ας πάρουμε ένα πρόσφατο παράδειγμα που έκανε και μεγάλο χιτ κιόλας. Δεν ξέρω αν είδατε έναν (σε γενικές γραμμές όντως καλό) λόγο του Φέρχοφσταντ στο Ευρωκοινοβούλιο απευθυνόμενο στον Τσίπρα. Ο Βέλγος πρακτικά δεν είπε τίποτε λιγότερο από το αυτονόητο (όπου μας εντυπωσίασε διότι έχουμε χάσει την επαφή έως και με αυτό), εκεί όμως που ως γνήσιος φιλελέ έχυσε εντελώς την καρδάρα με το γάλα ήταν όταν άρχισε πάλι να κάνει λόγο για το μεγάλο κράτος κλπ. Ο εν λόγω πολιτικός ως Βέλγος μπορεί πολύ εύκολα στην εντελώς επιπεδη χώρα του να πάρει το τρενάκι του και να πάει όπου γουστάρει σε χρόνο ντε-τε. Το να φτιάξεις στο Βέλγιο ένα σιδηροδρομικό δίκτυο είναι πανεύκολο και κυρίως, φτηνό: ούτε να πέσεις σε αρχαία υπάρχει περίπτωση, ούτε να σκάψεις βουνά έχεις, ούτε τίποτε άρα ένα τέτοιο έργο γίνεται γρήγορα και έχει και πολύ ικανοποιητική απόδοση. Αν, λοιπόν, σου τύχει κάτι ως πολίτης, είτε έκτακτο, είτε προγραμματισμένο, το να πεταχτείς στην παραδίπλα πόλη αποστάσεως μόλις μισής ώρας με το τρένο ή τον υπόγειο, δεν είναι δα και κάτι δραματικό. Στην Ελλαδίτσα όμως, ο κάτοικος της Γαύδου δεν μπορεί να στείλει το παιδί του για σχολείο στην Κρήτη, ούτε αν γίνει διάρρηξη έχει την ευχέρεια να περιμένει να του έρθει αστυνομία από την Αθήνα. Η Ελλάδα με την μακράν πιο ιδιότροπη γεωγραφία στην Ευρώπη, δεν μπορεί να έχει τον ίδιον δημόσιο τομέα με το (κάθε) Βέλγιο. Δεν μπορείς τόσα νησιά να τα αφήσεις δίχως ένα υποτυπώδες κέντρο Υγείας στο καθένα, δίχως τους δασκάλους και καθηγητές που πρέπει σε όλα τα σχολεία, δίχως την φύλαξη που πρέπει, δίχως έστω ένα ΚΕΠ ή έναν εφοριακό υπάλληλο κλπ. Προφανώς και όλοι αυτοί θα αντιστοιχούν σε αριθμό πολύ μικρότερο από τον "ευρωπαϊκώς αποδεκτό", έλα όμως που δεν γίνεται διαφορετικά. Ε, αυτό το τόσο υπεραπλούστατο δεν κάθησε ποτέ κανένας να το εξηγήσει στους Ευρωπαίους και ξέρετε γιατί; Εδώ είναι το πρόβλημα. Διότι ο Ευρωπαίος δεν το έχει σε τίποτα να σου ζητήσει να απολύσεις των 70% των κυριολεκτικώς αχρήστων υπαλλήλων της Βουλής, ή όλους τους μετακλητούς των πολιτικών γραφείων κ.ο.κ. και κάτι τέτοιο θα ήταν μεγάλο πρόβλημα διότι όλοι αυτοί είναι συγγενείς και φίλοι των πολιτκών που τους έβαλαν, οπότε δεν τρέχει και τίποτε ρε αδελφέ αν κλείσεις και 2 σχολεία ή ένα νοσοκομείο. Εξάλλου η πλέμπα πηγαίνει σε αυτά...
Όταν όμως έρχεται η ώρα της εφαρμογής μιας τέτοιας (ήδη ψηφησθείσας) απόφασης, πως το κάνεις; Πως αφήνεις τον κόσμο δίχως σχολεία και δίχως νοσοκομεία; Πως απολύεις κόσμο που χρειάζεσαι πραγματικά για να κρατήσεις την κομματική σου πελατεία; Εκεί το πράγμα ζορίζει, κι επειδή δεν είχε διαπραγματευθεί όταν έπρεπε, στα μάτια των Ευρωπαίων καθίστασαι αναξιόπιστος και η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική σου. Αυτό, λοιπόν, που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι στον Τσίπρα, ένεκα των πολιτικών χειρισμών του που ζόρισαν όλο το παγκόσμιο σύστημα, έβγαλαν όλα τα απωθημένα τους και για την αναξιοπιστία όλων των προηγούμενων. Θέλω δε, να πιστέύω ότι δεν θα υπάρξει κανείς που να θεωρήσει ότι αυτά που μόλις έγραψα αφήνουν να εννοηθεί ότι το ελληνικό δημόσιο δεν είναι τερατωδώς δομημένο και θέλει ατομική βόμβα για να συνέλθει...
Μέρος τρίτον, ο κόσμος.
Κάτι πολύ ενδιαφέρον που συνετελέσθη τις τελευταίες μερες ήταν ότι ο κόσμος πραγματικά ασχολήθηκε με την πολιτική. Μέχρι και το κατά τα λοιπά ακροαματικώς αδιάφορο Κανάλι της Βουλής πρέπει να χτύπησε κόκκινα τηλεθέασης. Βεβαίως το πόσοι κατάλαβαν τι πραγματικά έβλεπαν, είναι ένα μεγάλο θέμα προς συζήτηση αλλά ας μην είμαστε μηδενιστές. Το μείζον πρόβλημα που διαπίστωσα από τη μεριά μου, βέβαια, και που το ανέπτυξα αρκούντως στα προηγούμενα σενδόνια, είχε να κάνει με το ότι ο κόσμος είχε μπερδέψει τα μπούτια του, κυριολεκτικώς. Ο καθείς πίστευε ό,τι κατέβαζε η γκλάβα του και συνήθως αυτό το "ό,τι" δεν είχε καν σχέση με την πραγματικότητα. Κάπου εκεί ήταν που συνειδητοποίησα ότι σε τούτη τη χώρα είναι πολύ δύσκολο ν'αλλάξει κάτι πραγματικά, διότι είναι ακόμη πιο δύσκολο ν'αλλάξουν μυαλά οι πολίτες της οι οποίοι αποτελούν τα κύτταρα του κράτους, και κάπου σε αυτό το σημείο άρχισα να σκέφτομαι διάφορα κείμενα της αρχαιοελληνικής γραμματείας από φιλοσόφους οι οποίοι μηδενός εξαιρουμένου ήταν αντίθετοι με τη Δημοκρατία ακριβώς για τούτον τον λόγο. Εδώ, λοιπόν, αναφύεται το εξής μείζον ζήτημα: πιο πάνω περιγράψαμε τις πολιτειακές επιπλοκές από τους χειρισμούς των Ευρωπαίων, οι οποίοι απέδειξαν ότι η γερμανική Ευρώπη ρέπει προς το ολοκληρωτικότερον, ούτως ειπείν το αντιδημοκρατικότερον. Πως θα μπεις μπροστά ως πολίτης να υπερασπιστείς τη Δημοκρατία, όταν δεν ξέρεις που σου παν τα τεσσερα; Πως είναι δυνατόν να γίνεις στηλοβάτης του πολιτεύματος, όταν δεν μπορείς να διακρίνεις ακόμη και τα βασικότερα ζητήματα ή δεν ξέρεις να κάνεις τις πλέον απλές διαφοροποιήσεις;
Το πρόβλημα αυτό μεγαλώνει ακριβώς επειδή δεν διαπίστωσα καμία απολύτως διάθεση αυτοκριτικής, κατ' αρχήν από εμάς ως λαό. Διαχρονικά τα κάνουμε όλα σωστά, διαχρονικά αριστεύουμε, αλλά το διεθνές κατεστημένο και οι Εβραίοι (sic) έρχονται και απεργάζονται άοκνα το κακό μας. Δεν γίνεται έτσι δουλειά...
Ακόμη και στις επικρίσεις της Συμφωνίας (παρόλο που ακόμη δεν έχουμε μάθει και ιδιαίτερα πολλά επί τούτου) ήδη από το ίδιο βράδυ διάβαζα πράγματα στα σόσιαλ μήδια που με έκαναν να απελπιστώ. "Ξεπουλήσατε τη χώρα" φώναζε ο ένας, "Άλλα μας λέγατε προεκλογικά" προσέθετε ο άλλος. "Βάζετε ενέχυρο την δημόσια περιουσία", συμπλήρωνε ο τρίτος, και όλοι μαζί έβραζαν με αντίστοιχους αφορισμούς.
Μόνο που εδώ το πρόβλημα περιπλέκεται, διότι όποιος έχει διαβάσει όλα τα προηγούμενα κείμενα τα οποία -φτου φτου μην τα ματιάσω πέντε ολόκληρα χρόνια σέρνονται στο διαδίκτυο- μπορεί πολύ εύκολα να καταλάβει πως όλο το ξεπούλημα έχει ήδη συντελεστεί ήδη από το 2010. Απλώς να υπενθυμίσω μερικά πολύ βασικά σημεία των περασμένων μνημονίων:
α) έχουμε απωλέσει κάθε δικαίωμα εκδίκασης διαφορών υπό το ελληνικό Δίκαιο και αντ'αυτού έχουμε αποδεχθεί πλήρως το αγγλικό δίκαιο.
β) έχουμε απωλέσει κάθε δικαίωμα να προσφύγουμε σε άλλες πηγές χρηματοδότησης.
γ) έχουμε παραιτηθεί από κάθε έννομο δικαίωμα που παράσχει σε όλα τα κράτη το Διεθνές Δίκαιο.
και ούτως καθεξής, ο κατάλογος του ξεπουλήματος δεν τελειώνει.
Συνεπώς για πείτε μου κάτι ω, ρε παλουκάρια, για ποιο ακριβώς ξεπούλημα μιλάτε; Ή μάλλον πιο σωστά, γιατί τώρα; Δεν έχει μείνει κάτι να ξεπουληθεί, όλα στα χέρια των δανειστών είναι. Μέχρι και η δήθεν πέτρα του σκανδάλου, δηλαδή το ταμείο που θα διαχειρίζεται για αποκρατικοποιήσεις συγκεκριμένη (και ενεχυριασμένη) δημόσια περιουσία, από το δεύτερο μνημόνιο προέρχεται, κοινώς ήδη υφίσταται. Τι μου λέτε λοιπόν; Μήπως έχουμε φλομώσει στους μικρούς Χρυσοχοϊδηδες;
Τέλος πάντων, το βασικό ερώτημα είναι άλλο: με αυτά τα πολιτικά αντανακλαστικά θα υπερασπιστούμε ως λαός τα συμφέροντα της χώρας; Με πολιτική κριτική ικανότητα αμοιβάδας θα σταθούμε ως τείχος στην επερχόμενη λαίλαπα; Μόνο και μόνο επειδή βγήκε μια άλλη κυβέρνηση που πρέσβευε κάτι διαφορετικό, θεωρήσαμε ότι έπαψαν όλα; Πόσο γελοίος πρέπει να είσαι ως λαός όταν έχεις φάει στη μάπα τόσα ψέματα απ'όλους και εξακολουθείς να τα τρως αμάσητα μόνο και μονο επειδή τούτη τη φορά στα λέει κάποιος άλλος; Ή μήπως ξεχάσαμε το υπέρτατο πολιτικό μεγαλούργημα, ότι οι περισσότεροι που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές το έκαναν με την πεποίθηση ότι δεν θα έκανε τίποτε από αυτά που έλεγε; Είναι, δηλαδή, αυτό σοβαρό πολιτικό κριτήριο; Είναι αυτός λαός στον οποίον μπορείς να βασιστείς;
Άρα, όπως εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε, μέσα σε όλο αυτό το περιβάλλον που πολλά αλλάζουν προς τη λάθος κατεύθυνση το οποίο συνεπάγεται πως ακόμη περισσότερα είναι αυτά που πρέπει με δικό μας κόπο ν'αλλάξουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, ένα από αυτά που πρέπει ν'αλλάξει είναι και η πολιτική Παιδεία του λαού και γενικότερα ο λαός ο ίδιος.
Καλό είναι που αρκετοί αποφάσισαν ν'ανοίξουν τηλεοράσεις και ραδιόφωνα όχι για να παρακολουθήσουν κάποια κουτσομπολίστικη εκπομπή, αλλά από μόνο του δεν φτάνει, διότι τα αποτελέσματα της πολιτικής ανωριμότητας και ανευθυνότητας του κόσμου δυστυχώς τα είδαμε και με το ότι το δήθεν μεγαλειώδες αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος εξελίχθηκε σε ένα μεγαλειώδες φιάσκο, που ακριβώς όπως είχαμε προβλέψει συνέτεινε τα μέγιστα ώστε να καταστεί τρισχειρότερη η θέση της χώρας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Και μην εχετε καμία απολύτως αμφιβολία ότι αν το δημοψήφισμα είχε αποσυρθεί ή αν είχε άλλο αποτέλεσμα, ότι σήμερα θα μιλάγαμε για άλλη συμφωνία. Όχι καλή, αλλά όχι τόσο χάλια όσο αυτή.
Είναι σαφές από όλα αυτά ότι πλέον τα πάντα πληρώνονται, και πολλές φορές πληρώνονται έως και με αίμα. Την επόμενη φορά που θα επιλέξεις τα μπάνια του λαού αντί για την ψήφο, θυμήσου το αυτό μάγκα μου...
Μέρος τέταρτον, η πολιτική παρακαταθήκη, τα δομικά προβλήματα και η Ευρώπη του Αύριο.
Αν όλα αυτά μπορούν να με δικαιώσουν για κάτι, αυτό σίγουρα είναι το ότι πολύ καιρό πριν είχαν τεκμηριώσει τους λόγους για τους οποίους είμαι Ευρωσκεπτικιστής. Να προσεγγίσουμε, όμως, λίγο διαφορετικά τα πράγματα προκειμένου να κατανοήσουμε το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος.
Επί της ουσίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολούθησε τα βήματα των Ηνωμένων Πολιτειών σε αρκετά ζητήματα, μόνο που δεν τα ακολούθησε με τον τρόπο που έπρεπε.
Οι Αμερικάνοι ιδίως μετά το τέλος του εμφυλίου, όταν έκατσαν να βάλουν κάτω τι είδους κράτος ήθελαν να φτιάξουν, κατανόησαν απλώς τα προφανή ακριβώς επειδή ήταν εντελώς αυτονόητα:
Κατά πρώτον, δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις με τον ίδιον τρόπο διαφορετικές "τοπικές" οικονομίες (το οποίο επί της ουσίας ήταν και ο κύριος λόγος για τον οποίον ξέσπασε ο αμερικανικός εμφύλιος).
Κατά δεύτερον, δεν μπορείς να αναμένεις από οικονομίες με διαφορετικές δυνατότητες να συμμετέχουν εξίσου στον κρατικό κορβανά.
Κατά τρίτον, ότι η πολιτική επιρροή πρέπει να είναι αντίστοιχη της συμμετοχής ως αντιστάθμισμα.
Κοινώς οι Αμερικάνοι κατάλαβαν πως η ισότητα και η δικαιοσύνη συχνά δεν συμβαδίζουν και χρειάζεται προσεκτικός χειρισμός. Το Τέξας, για παράδειγμα, που είναι η πιο πλούσια αμερικανική Πολιτεία, ζει μόνο του σχεδόν τις μισές βόρειες ΗΠΑ, και γι'αυτόν τον λόγο είναι η Πολιτεία με την μεγαλύτερη πολιτική επιρροή σε ολόκληρες τις ΗΠΑ. Τα δε έσοδά του τα αυγατίζει μόνο του και δεν τα παίρνει πίσω από τους Βορείους. Αυτό είναι το δίκαιο, παρόλο που καταπατά την ισότητα.
Κάτι άλλο που επί τούτου κατανόησαν νωρίς οι Αμερικάνοι ήταν και το ότι για να φτιάξουν ένα ομόσπονδο κράτος, θα έπρεπε να θεμελιώσουν τις τοπικές ανάγκες μετατρέποντάς τες σε δομικά χαρακτηριστικά ολόκληρης της χώρας. Ακριβώς γι'αυτόν τον λόγο παρόλο που το Κράτος σε κεντρικό επίπεδο έχει τρεις κοινούς βασικούς πυλώνες χάραξης πολιτικής, ήτοι την Εθνική Οικονομική Πολιτική, την Εξωτερική Πολιτική και την Άμυνα, εντούτοις κάθε Πολιτεία έχει τη δική της οικονομία, το δικό της φορολογικό σύστημα, τους δικούς της Νόμους, το δικό της σύστημα Δικαιοσύνης, το δικό της ταμείο, τους δικούς της υπαλλήλους κ.ο.κ. (ειρήσθω εν παρόδω να πω ότι και στη Γερμανία το ίδιο συμβαίνει). Αυτό δείχνει ότι ταυτόχρονα λειτουργεί και το κεντρικό κράτος αλλά και οι Πολιτείες που θεωρούνται απολύτως αυτόνομες και ανεξάρτητες.
Και σε αυτό το σημείο αναφύονται μερικοί πολύ σημαντικοί παράγοντες που δυστυχώς αγνοούμε αν και κάνουν τη διαφορά: ναι μεν λόγω οικονομικής φιλοσοφίας υπάρχουν δυνατότητες πολλών αποκλίσεων (πχ σε μισθούς ή στους φορολογικούς συντελεστές), όμως σε γενικές γραμμές δεν παρατηρούνται τραγικές διαφορές. Το ίδιο συμβαίνει και στις τιμές των προϊόντων.
Άρα, για να συγκεφαλαιώνουμε, οι ΗΠΑ δουλεύουν έχοντας μεν κοινή οικονομική πολιτική σε επίπεδο κράτους υπό μία εθνική τράπεζα, σέβονται όμως τις τοπικές οικονομίες και διατηρούν την ανεξαρτησία τους. Αυτά όλα γίνονται με ένα ενιαίο νόμισμα και με απόλυτη πολιτική ενοποίηση, παρόλο που οι τοπικές πολιτικές "ιδιαιτερότητες" παραμένουν εξίσου σεβαστές. Με λίγια λόγια λειτουργούν με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην δική μας γωνιά του πλανήτη, το όλο οικοδόμημα έχει φτιαχτεί με τρόπο τέτοιο που να ευνοεί τις ήδη πλούσιες βόρειες χώρες, οι οποίες ταυτόχρονα διαθέτουν και τη μεγαλύτερη πολιτική επιρροή. Την ίδιαν στιγμή δεν γίνεται σεβαστή καμία ιδιαιτερότητα των τοπικών οικονομιών (και αυτό δεν είναι κάτι που ξεκίνησε τώρα, αλλά ουσιαστικά πηγαίνει πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 80), ενώ έχει αρχίσει να μην γίνεται σεβαστή και καμία πολιτική ανεξαρτησία, γεγονός το οποίο εν πολλοίς είναι και απόρροια της μη υπερψήφισης του Ευρωσυντάγματος κατά το παρελθόν. Και τα αποτελέσματα όλου αυτού του οικοδομήματος τα βλέπουμε.
Να επαναφέρουμε κάτι στην συζήτηση που θίξαμε επιφανειακά πιο πάνω, αλλά τώρα είναι η ώρα να το κατανοήσουμε: για ποιον λόγο οι πρώην ανατολικές χώρες συντάσσονται σχεδόν δογματικα'με τη Γερμανία; Η απάντηση είναι απούστατη: οι ομολογουμένως φτωχές πρώην ανατολικές χώρες που έχουν μισθούς των 200 ευρώ το πολύ και συντάξεις στο κατοστάρικο, δεν είναι δυνατόν να δίνουν δάνεια στην Ελλάδα για να έχει μισθούς των 1000 ευρώ και συνταξεις των 800. Οκ, ξέρω τι θα μου πείτε, ότι είναι άλλο το κόστος ζωής εδώ κι άλλο εκεί. Ισχύει, αλλά η διαφορά στο κόστος δεν είναι τέτοια που να δικαιολογεί τόσο μεγάλες μισθολογικές διαφορές. Δεν είναι, λοιπόν, ότι οι πρώην ανατολικοί έχουν κάτι μαζί μας, αλλά το γεγονός ότι θεωρούν αδιανόητο αυτό που συμβαίνει. Αυτό και μόνο αποδεικνύει πόσο στρεβλά δομημένη είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, που αντί να προσπαθεί να βελτιώσει το επίπεδο όλων των λαών της, εντούτοις κατά πως φαίνεται το πηγαίνει για διπλό νόμισμα το πράγμα (δηλαδή το περιβόητο ευρώ δύο ταχυτήτων), όπου το σκληρό νόμισμα θα το έχουν οι χώρες που θα μείνουν στον σκληρό πυρήνα (δηλαδή οι βόρειες) και το μαλακό νόμισμα που θα ειναι ο τροφοδότης των βορείων θα το έχουν ολοι οι υπόλοιποι, οι οποίοι θα φτωχοποιούνται ολοένα και περισσότερο.
Είναι, λοιπόν, προφανές πως για να λειτουργήσει το μαγαζί χρειάζεται γκρέμισμα και ξαναχτίσημο από την αρχή, είναι όμως διατεθειμένοι οι Ευρωπαίοι να δουν κάτι τέτοιο να συμβαίνει, και ιδίως (κάποιοι) να χάσουν τα πρωτεία;
Λένε ότι η Ιστορία συνήθως γυρνάει σαν φάρσα και ίσως να είναι έτσι. Στην δική μας περίπτωση όμως γυρνάει σαν δαμόκλειο σπάθη πάνω από το κεφάλι μας. Η μοναδική φορά που χώρα του δυτικού κόσμου έχασε βίαια το εν τέταρτο του ΑΕΠ της, αυτές ήταν οι ΗΠΑ στον μεσοπόλεμο που κατά το κραχ του 29 είχαν αντίστοιχη καταβαράθρωση. Και τη συνέχεια, νομίζω ότι όλοι την θυμάστε: Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.
Βεβαίως, θα μου πείτε, ότι η Ελλαδίτσα δεν έχει την πολιτική ισχύ για να προκαλέσει τον τρίτο παγκόσμιο, όμως η χώρα μας διαθέτει όλα τα απαιτούμενα μέσα για να πυροδοτήσει την αλυσιδωτή αντίδραση εκείνη που να οδηγήσει σε καταστροφή τέτοια τις χώρες που έχουν το πολιτικό βάρος να ξεκινήσουν έναν τέτοιον πόλεμο. Και μην ξεχνάτε κάτι πολύ σημαντικό: οι πόλεμοι ξεκινάνε όταν ο κόσμος πεινάει.
Είναι, πλέον, σαφές πως η πρόσφατη συμφωνία που έκανε η χώρα μας με τους δανειστές, δεν αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για τη χώρα όπως εσφαλμένα νομίζει ο πολύς κόσμος. Η συμφωνία αυτή (ούτως ειπείν το πως θα τη χειριστούν οι Ευρωπαίοι ιδίως) είναι η τελευταία ευκαιρία για τον κόσμο ολόκληρο.Νομίζω ότι οι Αμερικάνοι έχουν αρχισει και το αντιλαμβάνονται πλέον και γι'αυτό είναι σε διαρκή εγρήγορση.
Και με μία γερμανική Ευρώπη έτσι όπως τη βλέπουμε και τη βιώνουμε, που δεν έχει καταφέρει να πείσει ούτε κατά το ελάχιστον ότι μπορεί να χειριστεί μια κρίση, που δεν έχει πείσει ότι μπορεί να ηγηθεί των εξελίξεων, που δεν έχει παρουσιάσει καμία απολύτως ένδειξη ότι μπορεί να στρέψει τα πράγματα προς το καλύτερο, που αποδεικνύεται διαρκώς απελπιστκά κατώτερη των περιστάσεων είναι προφανές ότι δεν έχουμε να περιμένουμε κάτι καλό.
Πριν από λίγους μήνες είχα ακούσει μια πολύ σοβαρή κουβέντα από έναν δημοσιογραφο (και δυστυχώς ούτε θυμάμαι από ποιον, ούτε τίνος ήταν η κουβέντα): η Γερμανία και κατ' επέκταση η Ευρώπη πληρώνουν το γεγονός ότι Η Γερμανία είναι πολύ μεγάλη για την Ευρώπη αλλά πολύ μικρή για τον Κόσμο. Είναι ακριβώς έτσι. Γι'αυτόν τον λόγο η Γερμανία πάντοτε θα χάνει τους πολέμους και γι'αυτό πάντοτε θα καταστρέφει την Ευρώπη.
Μόνο εάν εμείς, οι πολίτες όλων των χωρών, επιδείξουμε την απαιτούμενη εγρήγορση και ωριμότητα και ασκόντας ασφυκτική πίεση ακριβώς όπως είχε δείξει ο μέγας Γκάντι, διά μέσου της κατακραυγής και ενθυμούμενοι ότι η πένα είναι ισχυρότερη από το όπλο, μόνο έτσι μπορούμε να πιέσουμε τους Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες με το ανάστημα νάνου να αναλογιστούν τις ευθύνες τους και να βάλουν την Ευρώπη πίσω στις ράγες του ανθρωπισμού που πρέσβευε. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει η Ευρώπη που όλοι θέλουμε και θέλει πολλή δουλειά αυτό αδέλφια.
Και το μόνο βέβαιο είναι ότι με πορδές αυγά δεν βάφονται.
Πλέον είναι κατανοητό ότι έχουμε ξεμείνει από χρόνο, γι'αυτό και πρέπει ταυτόχρονα να αλλάξουμε και τους εαυτούς μας, και τη χώρα μας, και την Ευρώπη. Τα λέγαμε σχετικά πρόσφατα άλλωστε ότι σε'μάς έπεσε ο κλήρος.
Χαίρεται.
Προσωπικά, εντυπωσιάζομαι από πολλά "παράλληλα" θέματα αφού διαπίστωσα πως είναι πολλά αυτά που διαφεύγουν της αντίληψης μεγάλου μέρους του κόσμου. Για παράδειγμα, παλιά λέγαμε όλοι (και από πριν γεννηθεί η γενιά μου κιόλας) πως το τέταρτο ράιχ θα είναι οικονομικό. Διαπίστωσα πως ενώ η εν λόγω ρήση που έστω και καθ'υπερβολή ομολογούσε την ισχύ της γερμανικής οικονομίας, ουσιαστικά ελάχιστοι μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν τι ακριβώς συνεπαγόταν και τελικω απεδείχθη ότι απλώς έλεγαν την εν λόγω φράση επειδή τους άρεσε να τη λένε.
Ο πόλεμος, αγαπητές φίλες κι αγαπητοί φίλοι, δεν είναι απαραίτητο να γίνεται μόνο με όπλα. Ο πόλεμος στον σύγχρονο κόσμο έχει πολλά πρόσωπα, και αποδεδειγμένα όσο λιγότερα όπλα έχει, τόσο πιο αποδοτικός είναι.
Παλιά αν ήθελες να επιτύχεις κάτι, είτε έστελνες ένοπλες ομάδες (ακόμη και "υπόπτων" ιδεολογιών), είτε έστελνες απευθείας τις δυνάμεις σου, αφού κάπου στο ενδιάμεσω είχες επιχειρήσει και διπλωματικά να πάρεις αυτό που ήθελες. Πλέον έχει αλλάξει το πράγμα: μπορείς ας πούμε να διοχετεύσεις μια πληροφορία στο διαδίκτυο, ή να πας να επενδύσεις σε ένα κράτος και μετά να το στραγγαλίσεις οικονομικά, ή να τους επιτεθείς στις τράπεζες κ.ο.κ. Το εύρος των όπλων έχει αλλάξει. Παλιά όταν έκαναν λόγο για βρώμικα όπλα εννοούσαν πχ τις βόμβες χημικών, ή τους ιούς, ή ακόμη και το βαρύ πυροβολικό όπως τις ατομικές βόμβες ή τις βόμβες υδρογόνου, όμως εδώ και πολλά χρόνια τα βρώμικα όπλα είναι άλλα και είναι πολύ πιο αποτελεσματικά αφού ναι μεν διαλύουν το κράτος αλλά αφήνουν πίσω τον κόσμο ώστε να υπάρχουν αυτοί που χρωστάνε.
Νομίζω, λοιπόν, ότι οι πολύ πρόσφατες εξελίξεις προσφέρονται για πολύ σημαντικά συμπεράσματα, των οποίων την αξία θα μπορέσουμε (όλοι) να συνειδητοποιήσουμε πολλά χρόνια αργότερα, παρόλο που ήδη έχουν αφήσει μια πρώτη έντονη γεύση.
Κατ' αρχήν να πάρουμε την Ευρώπη, που είναι και (δικαίως) το μεγάλο κομμάτι της πίτας. Τις τελευταίες μερες μέχρι και ο πιο δύσπιστος πείστηκε για τις πραγματικές προθέσεις της γερμανικής ηγεσίας καθώς και για το τι ακριβώς σχέση επιθυμεί να έχει η γερμανική οικονομία με τις οικονομίες των άλλων κρατών. Κοινώς, η Γερμανία έδειξε (ξανά) το αποκρουστικό της πρόσωπο, το οποίο διόλου συμπτωματικώς ουδόλως διαφέρει από το ναζιστικό πρόσωπό της επί (Καγκελαρίου) Χίλτερ.
Η Γερμανία έδειξε τι ακριβώς Ευρώπη θέλει και αν και φαινομενικά δείχνει να πήρε αυτό που ήθελε, νομίζω ότι ουσιαστικά έχασε πολλά περισσότερα. Ας τα προσεγγίσουμε.
(ακολουθεί ανάλυση λα καλούτ σπεσιάλ που λέει κι ο Γεωργίου. Αράχτε με τον καφέ ή το ποτό σας και απολαύστε)
Μέρος πρώτον, τα ευρωπαϊκά.
Κατά πρώτον, η άκαμπτη κι εν πολλοίς απάνθρωπη και εκδικητική στάση της Γερμανίας ενεργοποίησε τους Γάλλους, τόσο σε κοινωνικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό, μην πω ιδίως σε πολιτικό. Οι Γάλλοι (κατέστη σαφές ότι) συνειδητοποίησαν αρκετά πράγματα αυτές τις μέρες, όπως για παράδειγμα πως όσο κι αν θέλουν να τους εκβιάζουν οι Γερμανοί (και το έχουν κάνει πολλές φορές), παραμένουν υπερβολικά μεγάλο μέγεθος για να ελέγχονται και κυρίως ότι η γαλλική σφαίρα επιρροής έχει λείψει από την Ευρώπη όλα τα προηγούμενα χρόνια. Το γεγονός ότι ο Ολλάντ για πρώτη φορά στην προεδρική του θητεία αποφάσισε να ξεφύγει από τη μετριότητα και να υψώσει πολιτικό ανάστημα, θυμίζοντας έστω και λίγο τους προκατόχους του περασμένων δεκαετιών, είναι κατόρθωμα που δεν πρέπει να απεμπωλήσουν οι Γάλλοι διότι η Ευρώπη τους χρειάζεται ως πολιτικό πόλο προκειμένου να μπορέσει η Ευρώπη να επανέλθει στις ανθρωπιστικές της Αξίες.
Το δεύτερο είναι το θέμα των συμμαχιών, όπου εδώ πέρα έχουμε πολύ αξιόλογα συμπεράσματα να εξάγουμε. Πριν από λίγες εβδομάδες (αν θυμάστε) το σκορ στα γιούρογκρουπ έγραφε 18-1. Στην μία μεριά η φτωχή Ελλαδίτσα και στην άλλη οι υπόλοιποι, κρυμένοι πίσω από τη γερμανική σκιά είτε λόγω φόβου, είτε λόγω κοινών συμφερόντων, είτε λόγω σύμπτωσης πολιτικών θέσεων, είτε και λόγω άγνοιας αν θέλετε. Σημασία έχει το σκορ (που για να πετάξω και την κακία μου, πλήθος γελοίων τε και ηλιθίων εντός συνόρων πανηγύριζαν εξ αυτού του γεγονότος, λες και είχαν κάτι να κερδίσουν αν καταποντιζόταν ο ΣΥΡΙΖΑ). Το σαββατοκύριακο, όμως, τα πράγματα άλλαξαν άρδην, έστω και δειλά-δειλά.
Οι Ισπανοί όταν έπρεπε να μας υποστηρίξουν αποστασιοποιήθηκαν, το ίδιο και οι Ιταλοί, το ίδιο και οι Πορτογάλοι, το ίδιο και οι Ιρλανδοί. Το σχολιάζαμε και στο προηγούμενο υπερσενδόνι άλλωστε. Τις τελευταίες μέρες όμως διαπιστώσαμε κάτι αξιοθαύμαστο: αρχικώς οι Ιταλοί διά στόματος Ρέντζι (ήτοι επισήμου στόματος) έπαιρναν ανοικτά το μέρος μας. Φυσικά για να μην έχουμε αυταπάτες ότι ξαφνικά μας αγάπησαν πρέπει απλώς να συνειδητοποιήσουμε πως ανακάλυψαν ότι είναι οι επόμενοι στη σειρά και πως ό,τι υποστήριζαν για την Ελλάδα τόσα χρόνια, τα ίδια και χειρότερα θα γίνουν και στην Ιταλία. Το ακόμη πιο αξιοθαύμαστο όμως ήταν η ξαφνική ουδετερότητα των άλλων χωρών: Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία, ενώ επί της ουσίας ήξεραν πως τυχόν θετική έκβαση για την Ελλάδα θα σήμαινε πιθανώς το πολιτικό τέλος των εν λόγω κυβερνήσεων, αυτές έλαβαν ουδέτερη θέση. Μην την υποτιμούμε αυτήν την ουδέτερη θέση, όπως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμούμε και τις ουδέτερες θέσεις του Λουξεμβούργου και της Αυστρίας! Η Αυστρία ιδίως είναι για τους Γερμανούς ό,τι και η Κύπρος για την Ελλάδα αλλά και όμως, πήρε ουδέτερη θέση σχεδόν στο σύνολο των συνομιλιών και ουσιαστικά η μόνη τοποθέτηση "υπέρ" της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ ήταν ότι "είναι έτοιμη για ένα τέτοιο ενδεχόμενο". Το ίδιο και το Λουξεμβούργο, παρόλο που θα αρκούσε μια μόνο κουβέντα του (γερμανοτραφούς) Γιουνκέρ για να πράξει αλλιώς. Και φυσικά ήταν και η Μάλτα στο γκρουπ των ουδετέρων, που και μόνο ως μικρή χώρα θα ήταν λογικό να συνταχθεί με τους ισχυρούς.
Πάμε στο τρίτο τώρα, που έρχεται να επιβεβαιώσει το προηγούμενο: οι Γερμανοί για λόγους τακτικής επέμειναν σε μία πολύ σκληρή διαπραγμάτευση με άκρως απάνθρωπους όρους. Είθισται σε μία διαπραγμάτευση να μπαίνουν μέσα όροι ανούσιοι που παρουσιάζονται ως σημαντικοί με σκοπό να βγουν στην συνέχεια και να αποδειχθεί ότι κάθε πλευρά έκανε πίσω σε κάποια σημεία των απαιτήσεών της. Η αλήθεια είναι ότι εμείς δίχως ρευστό πλέον, δεν είχαμε και πολλά διαπραγματευτικά ατού, οπότε ήταν πολύ εύκολα στο χέρι των Γερμανών να πάρουν ό,τι θέλουν με λιγότερο εμφατικό τρόπο, αλλά δεν το έκαναν. Γιατί; Διότι όπως έχουμε ξαναπεί εδώ και μήνες, επειδή διακυβεύονται πολλά, ήθελαν να τιμωρήσουν χαρακτηριστικά τη χώρα για να το δουν και οι υπόλοιποι και να συμμορφωθούν ανάλογα. Όμως εκεί που (είμαι βέβαιος ότι) περίμεναν να έχουν την πλήρη υποστήριξη όλων (άντε με ελάχιστες μικροδιαρροές), διαπίστωσαν ότι παρέμειναν με τις πρώην ανατολικές χώρες, τη συν τη Φινλανδία και την Ολλανδία. Το Βέλγιο που σχεδόν παραδοσιακά δένεται στο γερμανικό άρμα, ουσιαστικά πήρε την ίδια θέση με τους Αυστριακούς (ναι μεν αλλά) απλά με λίγο πιο εμφατικό τρόπο, οπότε ας το συμπεριλάβουμε στους "αντιπάλους" μας. Είναι προφανές ότι βλέποντας αυτήν την εξέλιξη οι Γερμανοί συνειδητοποίησαν ότι ήταν πολιτικά (και ηθικά) εκτεθειμένοι (ιδίως έχοντας εμφατικά απέναντί τους την Ιταλία και τη Γαλλία) και αυτό αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες να σκληρύνουν τη θέση τους απέναντί μας, κάτι το οποίο επί της ουσίας λειτούργησε υπέρ μας (αν και όχι με βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα).
Το πόσο επηρέασε αυτό την πορεία των διαπραγματεύσεων νομίζω ότι αποδεικνύεται από το γεγονός ότι επί της ουσίας από τις σκληρές γερμανικές θέσεις δεν πέρασε καμία, το οποίο το λες και διπλωματική ήττα, έστω και καθ'υπερβολή. Θα μου πείτε βέβαια, και σωστά, ότι και τα όσα πέρασαν οι Γερμανοί τα ήθελαν. Μμμμ... εδώ μπλέκει το πράγμα. Και ναι, και όχι. Σαφώς και οι Γερμανοί ουσιαστικά έφτιαξαν τον σκελετό της συμφωνίας, αυτό που ήθελαν όμως να κάνουν ήταν να περάσει και η έμφαση. Η οποία έμφαση καταποντίστηκε και μάλιστα κατόπιν πιέσεων και κατακραυγής όχι τόσο δικής μας, αλλά τόσο σε γερμανικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεπώς διαφαίνεται ότι δεν τους πολυβγήκε η εξέλιξη, διότι αυτό που πήραν (το οικονομικό) ούτως ή άλλως θα το έπαιρναν και με άλλους τρόπους, αλλά αυτό που δείχνουν να έχασαν (σε διπλωματικό επίπεδο) δεν ξέρω κατά πόσον θα μπορέσουν να το επανακτήσουν.
Τέταρτον και ίσως το σημαντικότερο όλων, η κατακραυγή που έφαγαν οι Γερμανοί κυριολεκτικώς σε παγκόσμιο επίπεδο (μηδέ του εσωτερικού της χώρας τους εξαιρουμένου) ήταν κάτι το καινοφανές. Δεν μιλάμε απλώς για όλους αυτούς που έβγαιναν τις προηγούμενες μέρες και τα έχωναν με μικρότερο ή μεγαλύτερο στόμφο (εγγνωσμένου κύρους οικονομολόγοι, πολιτικοί κλπ), ούτε για εκείνους που ακόμη και πέραν των ασταμάτητων παρεμβάσεών τους (όπως οι Αμερικάνοι) έφτασαν σε σημείο να ετοιμάζουν έως και... task force για να την πέσουν (διπλωματικά) στη Γερμανία (όπως οι... Αμερικάνοι) σε περίπτωση που το παρατράβαγε η Γερμανία εις βάρος της Ελλάδας. Στα μεγάλα συν της εξέλιξης (σε πολιτικό, πάντα, επίπεδο) συμπεριλαμβάνονται και όλες οι χθεσινές παρεμβάσεις σχεδόν σύσσωμου του πολιτικού κόσμου της Γερμανίας και όχι μόνο αυτού αλλά και όχι μόνο εντός Γερμανίας. Μη νομίζετε ότι ο Γερμανός Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει περισσότερο ουσιαστικό ρόλο από τον δικό μας. Δυστυχώς ένα αντίστοιχο διακοσμητικό χώρου είναι και αυτός, όμως ακόμη κι έτσι δεν παύει να είναι ο Πρόεδρος της Γερμανικής Δημοκρατίας, ο οποίος (πέραν της εξόχως συμβολικής επισκέψεώς του προ μηνών στη χώρα μας) εκτιμώ ότι ένοιωσε την μεγάλη εσωτερική ανάγκη να παρέμβει υπέρ της χώρας μας. Φυσικά εννοείται ότι μας τα έχωσε κιόλας, αυτό έλειπε δα να μην κράταγε και τους τύπους, αλλά δεν ήταν μόνο αυτός. Είδαμε πλήθος από πολιτικούς από διάφορες χώρες να παίρνουν αναφανδόν το μέρος της Ελλάδας, ενώ πέραν όλων αυτών είδαμε σχεδόν σύσσωμο τον διεθνή τύπο να τα χώνει στη Μέρκελ και (ιδίως) τον Σόιμπλε. Μέχρι και ο Ντράγκι (που αποτελεί από τους πλέον ενδεικτικούς αχυρανθρώπους) όλοι μαρτυρούν ότι έγινε μαλλιά κουβάρια με τον μισάνθρωπο, κάτι που δε νομίζω να το περίμενε κανείς. Ακόμη και το Spiegel που επί σειρά ετών αποτελεί τον λαγό της Καγκελαρίας, την Κυριακή ανέβασε άρθρο που έκραζε τον Σόιμπλε κάνοντας λόγο για φρικώδη μέτρα κατά της Ελάδος. Όλα αυτά αποτελούν τεράστια ήττα της Γερμανίας σε επικοινωνιακό επίπεδο.
Το πέμπτο σημείο που επί της ουσίας έρχεται να συνεχίσει από το προηγούμενο έχει να κάνει με την κινητοποίηση αρκετού κόσμου σχεδόν σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε άλλες περιπτώσεις επειδή απλώς αηδίαζαν από αυτά που έβλεπαν εις βάρος της χώρας μας, σε άλλες επειδή βλέπουν τι έρχεται σ'εκείνους, σε άλλες επειδή θυμούνται τι έχουν τραβήξει σε αντίστοιχες περιπτώσεις και σε άλλες απλώς επειδή έχουν ιστορικές γνώσεις και η στάση της Γερμανίας κάτι τους θυμίζει, ή ακόμη και από απλή πολιτικοποίηση. Σε κάθε περίπτωση, θέλω να πιστέυω η Γερμανία ακόμη κι αν δεν κατάλαβε τι ακριβώς διημείφθη, σίγουρα αντελήφθη ότι "κάτι" πρέπει να συνέβη και εννοώ κάτι που δεν ήταν στο πρόγραμμα.
Έκτον, κάτι που πλέον ουδείς μπορει να αμφισβητήσει διότι όλες οι πληροφορίες (ακόμη κι από διαφορετικές χώρες) συγκλίνουν προς τα'κεί, η Γερμανία χειρίστηκε την υπόθεση του δημοψηφίσματος με τρόπο τέτοιον ώστε να ρίξει την εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας. Οι προσπάθειες αυτές εντάθηκαν ιδίως κατά την Κυριακή, όπου ανερυθρίαστα εγινε μνεία (και όχι μόνο από την κωλοκιτρινοφυλλάδα Bild όπως εσφαλμένα νομίζει πολύς κόσμος) ακόμη και για αντικατάσταση της κυβέρνησης με αντιστοιχη τεχνοκρατών. Μάλιστα, σύμφωνα με τις ρεπορτάζ που άκουσα (και τα οποία έτρεχαν ασταμάτητα), ο προβληματισμός κάποιων εκ των... "εταίρων" μας καθώς και των υποτιθέμενων "θεσμών" ήταν το πως θα μπορούσε μια τέτοια κυβέρνηση να διαρκέσει καθ'όλο το διάστημα του υπό συζήτηση (νέου, τρίτου) μνημονίου. Όλα αυτά έδειξαν σε όλους την αντιδημοκρατική τροπή που έχει πάρει η γερμανική Ευρώπη και τα όργανά της, με αποτέλεσμα όλα αυτά να φορτωθούν (δικαίως) στην Γερμανία και να δείξουν το πραγματικό της πρόσωπο.
Έβδομον, το οποίο πρακτικά συνδυάζει όλα τα υπόλοιπα έχει να κάνει με μια αναμφίβολη έγερση των Ευρωπαϊκών χωρών σε διάφορα επίπεδα, η οποία φυσικά ακόμη δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σε τί επίπεδο έχει συντελεστεί, αλλά το μόνο βέβαιο πλέον είναι ότι είναι κάτι που έχει ήδη ξεκινήσει. Η κινητοποίηση αυτή είναι βέβαιο ότι δεν είχε υπολογιστεί από τους σχολαστικούς Γερμανούς. Όλα αυτά τα χρόνια η γερμανική πολιτική και οικονομική ελίτ είχε συνηθίσει να δίνει εντολές και όλοι να χορεύουν βάσει αυτών των εντολών, είτε αυτοί είναι κυβερνήσεις, είτε λαοί ολόκληροι. Το περασμένο σαββατοκύριακο όμως ενώ οι Γερμανοί επί της ουσίας περίμεναν έναν περίπατο και ένα άνετο σκορ (για να μιλήσουμε ποδοσφαιρικά), ο περίπατος δεν ήρθε κι όχι μόνο αυτό αλλά υπάρχουν και κάποιες υπόννοιες για πανωλεθρία κιόλας.
Να εξηγηθώ: οι χειρισμοί του Τσίπρα απεδείχθησαν ατυχείς όλους τους περασμένους μήνες, υπό την έννοια ότι έχασε πολύτιμο χρόνο και βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο. Ακόμη και με την ίδιαν πολιτική τακτική, ακόμη και με το δημοψήφισμα στο πλάνο, θα έπρεπε όλα να είχαν γίνει τουλάχιστον δύο μήνες πριν, προκειμένου να έχει τον χρόνο να ταρακουνήσει για τα καλά το παγκόσμιο οικονομικό οικοδόμημα αφού έτσι είχε αποφασίσει να πράξει. Μέσα σε δύο ψωροβδομάδες όμως, το σύστημα μπορεί να προφυλαχτεί διότι το διάστημα είναι μικρό. Οπότε μοιραία οι Γερμανοί ήξεραν ότι η χώρα έχει ξεμείνει και από ρευστό και από χρόνο και αρκούσε να κάνουν απλώς αυτό που έκαναν, δηλαδή να κάνουν καθυστερήσεις στο κέντρο μέχρι ο διαιτητής να σφυρίξει τη λήξη. Το πρόβλημα το είχαμε εμείς άλλωστε, ή μάλλον πιο σωστά, το μείζον πρόβλημα (διότι υπό άλλες συνθήκες οι άλλες χώρες θα είχαν μεγαλύτερο, όμως όπως λέει και η σοφή παροιμία με πορδές αυγά δεν βάφονται). Όμως στους Γερμανούς δεν έφταναν απλώς οι καθυστερήσεις, έπρεπε να κάνουν κι επίδειξη δύναμης κιόλας, κι εκεί -από την εκδικητικότητά τους- ήταν που έχασαν την μπάλα και τους γύρισε μπούμπερανγκ ο όλος χειρισμός.
Μέρος δεύτερον, τα ελληνικά.
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να γράψει κανεις για την ελληνική πλευρά, σε σημείο να μην ξέρεις από που να πρωτοξεκινήσεις καθώς και τι να αφήσεις έξω για να μην σχολιάζεις μέχρι την ερχόμενη βδομάδα.
Το πρώτο που πρέπει να να σκεφτεί κανείς είναι μετά βεβαιότητος οι πολιτικοί χειρισμοί που έλαβαν χώρα, όχι απαραίτητα το τελευταίο πεντάμηνο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αλλά όλων των περασμένων δεκαετιών. Ο πολύς κόσμος αγόμενος και φερόμενος από τη βλακεία που τον δέρνει (ελληνικό προϊόν, ΠΟΠ), από την απαιδευσιά, καθώς και από τα πολιτικά του πάθη, πάντοτε πίστευε ότι οι δικοί του τα έκαναν όλα καλά μέχρι που έρχονταν οι άλλοι και τα έκαναν όλα σκατά. Η πραγματικότητα είναι ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις ήταν λιγότερο ή περισσότερο τραγικές (με ελάχιστες και πολύ συγκεκριμένες εξαιρέσεις, που δεν θέλω να επεκταθώ τώρα σε αυτό) και συνολικά γιγάντωσαν το πρόβλημα. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι ήταν όλες εξίσου υπεύθυνες, όμως στο σημείο που έχουμε φτάσει το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να ξεψαχνίσουμε το θέμα ψάχνοντας για ενόχους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε από την πρώτη κιόλας μέρα με την πλάτη στον τοίχο (κυρίως εξαιτίας των σχεδόν προδοτικων χειρισμών Σαμαρά με την τετράμηνη παράταση, αφού προηγουμένως είχε φροντίσει να μπουρλωτιάσει κάθε γόνιμο έδαφος που μπορεί να υπήρχε με τις εξαγγελίες του περί σχεδόν... αποπομπής του ΔΝΤ από τη χώρα πριν τη λήξη του τότε προγράμματος, ή με τους χειρισμούς ώστε να παύσουν οι πληρωμές από τον Αύγουστο κιόλας, ενώ εμείς τα μέτρα τα παίρναμε κανονικά και με τον νόμο). Μόλις τη Δευτέρα άκουγα μια καταπληκτική συνέντευξη του Βαρουφάκη στην εκπομπή των Μπογιόπουλου και Ακριβοπούλου στον real και συνειδητοποίησα δύο πράγματα: πρώτον ότι έχω πράξει ορθώς που δεν έχω μεταβάλλει άποψη γι'αυτόν (υπό την έννοια ότι δεν μπορώ να κρίνω έτσι αβίαστα όταν δεν έχω όλα τα δεδομένα) και δεύτερον, ότι αν υποθέσουμε ότι την πατήσαμε λόγω του Βαρουφάκη τους περασμένους μήνες, αυτό συνέβη λόγω εσφαλμένης εκτίμησης του Τσίπρα. Ο Βαρουφάκης ήταν, είναι και θα είναι οικονομολόγος και ως τέτοιος πήγαινε και μίλαγε ανάμεσα στους πολιτικούς, οι οποίοι μάλιστα δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με το αντικείμενο κιόλας. Η στρέβλωση δεν ήθελε και πού να δημιουργηθεί από προφανή αιτία. Έτσι, μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον εχθρικό για πλήθος λόγων, ένα εκ των οποίων και η επιθετική ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ όλα τα προηγούμενα χρόνια ακόμη και επί προσωπικού (υποθέτω, ας πούμε, ότι ο Τσίπρας δεν πήγε να αποκαλέσει Ολλαντρέου τον Γάλλο Πρόεδρο, αν με νοείτε), μία σειρά από εσφαλμένες πολιτικές εκτιμήσεις τόσο σε διεθνές, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και η αδιαμφισβήτητη απειρία που οδήγησε σε πολλά προβλήματα (θυμηθείτε την ιστορία με την περιβόητη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου που όλοι οι δικοί μας θεώηρησαν ότι δεσμεύονται από τη συμφωνία Κυρίων και φυσικά οι κύριοι τους την έφεραν κανονικότατα). τα οποία προβλήματα με τη σειρά τους μας έφεραν εδώ που μας έφεραν.
Αν και θεωρώ ότι στα περασμένα σενδόνια ανέπτυξα επαρκώς την φιλοσοφία μου και τις εκτιμήσεις μου, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που δεν πρέπει να ξεχνάμε: ιδίως το τελευταίο διάστημα κατέστη ξεκάθαρο ότι ο Τσίπρας τα έπαιξε όλα σε μία ζαριά, βασιζόμενος στο ότι οι άλλοι είχαν πολλά περισσότερα να χάσουν. Από την στιγμή που δεν αναδιπλώθηκε το (αρκετά) προηγούμενο διάστημα, αφού έφτασε ως εδώ θα έπρεπε να πει σε όλους να κάτσουν στο παγωτό και να σηκωθεί να φύγει, αλλά ως έχουμε ξαναγράψει δεν υπάρχει Έλλην πολιτικός που να μπορεί να υπογράψει στα κατάστιχα της Ιστορίας μια τέτοια απόφαση. Έτσι, ο Τσίπρας κατάφερε τον χειρότερο συνδυασμό γεγονότων και αυτά ήταν που εξέγειραν τους πάντες στην Ευρώπη εις βάρος μας.
Δεύτερον, ο ενδοκομματικος παράγων. Η αλήθεια είναι ότι ο Βαρουφάκης είναι ο εύκολος στόχος. Βέβαια φταίει κι αυτός εδώ που τα λέμε. Όταν σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο έχεις τον υπ' αριθμόν ένα ανδρικό ρόλο (για να μιλήσουμε οσκαρικά), πρέπει να είσαι λίγο (αρκετά) πιο μαζεμένος. Καλώς ή κακώς, η κοψιά του Βαρουφάκη είναι τέτοια που και το καζανάκι να τραβήξει θα το γράψει στο twitter. Ε, στην χώρα όπου εφευρέθηκε ο αποδιοπομπαίος τράγος, δεν θέλει και πολύ να σε σταυρώσουν για όλα τα δεινά του κόσμου. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο ενδοκομματικός παράγων δεν περιορίζεται στον Βαρουφάκη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ουσιαστικός λόγος που προκηρύχθηκε το δημοψήφισμα ήταν ότι έπρεπε να συγκρατηθεί η περιβόητη (πλέον) αριστερή πλατφόρμα συν οι λοιπές παραφυάδες (βλ. Κωνσταντοπούλου κλπ). Όμως, δεν είναι δυνατόν να προσπαθείς εν μέσω κόντρας και διαπραγματεύσεων με όλη την Ευρώπη να κρατήσεις και τις εσωκομματικές ισορροπίες, πόσω δε μάλλον όταν αυτές υποτίθεται ότι είχαν λήξει προ ετών με την αλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ από συνασπισμό κομμάτων σε ενιαίο κόμμα. Είναι προφανές ότι εδώ χάθηκε ένα μεγάλο μέρος του παιχνιδιού (και κατά πως φαίνεται συνεχίζει να κοστίζει).
Τρίτον, για να το πάμε και λίγο παραπέρα, τα λάθη προσωπικών χειρισμών του Τσίπρα. Ναι, θα συμφωνήσω ότι έτσι όπως κατέληξε το πράγμα, και μόνο το γεγονός ότι αποφύγαμε την ολοκληρωτική καταστροφή πρέπει να θεωρηθεί επιτυχία και ομολογουμένως ο Τσίπρας παρουσίασε κάποιες σημαντικές επιτυχίες και κυρίως απέδειξε ότι αντέχει στο ξύλο. Όμως όλα αυτά δεν αναιρούν τα αρκετά και πολύ σημαντικά λάθη που έκανε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με πρώτο και σημαντικότερο τον Βαρουφάκη. Να εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι: αν βγουν αύριο οι Τούρκοι και πουν ότι δεν θέλουν να συνομιλούν με τον Κοτζιά, αυτό θα σημαίνει κατά πάσα πιθανότητα ότι ο Κοτζιάς εξυπηρετεί καλά τα συμφέροντα της χώρας. Αντίστοιχα, όσο κι αν μας φαίνεται οξύμωρο κάτι αντίστοιχο πρέπει να ισχύει και με τον Βαρουφάκη και προσωπικά είμαι βέβαιος γι'αυτό. Όμως, σε ένα διεθνές (κι ουχί απλώς διμερές) πολιτικό περιβάλλον το πράγμα δεν λειτουργεί ακριβώς έτσι. Κοινώς, αφού τον θες, ναι μεν τον αφήνεις αλλά τον έχεις και λίγο μαζεμένο όταν (όπως είπαμε) είναι μάλλον ο μόνος οικονομολόγος μέσα σε πλήθος πολιτικών. Εννοείται φυσικά ότι τα λάθη του Τσίπρα δεν περιορίζονται σε αυτή την παρατήρηση, και παρόλο που θα μπορούσαμε να γράφουμε σενδόνια επί σενδονιών επί τούτου, καλό είναι να πάμε στην επόμενη παρατήρηση που συνδυάζει σε μεγάλο (και διαφορετικό) βαθμό τις δύο τελευταίες παρατηρήσεις.
Τέταρτον, η περιβόητη λέξη "αξιοπιστία" που συχνά-πυκνά ακούγαμε από τους Ευρωπαίους και φοβάμαι ότι δεν μπορέσαμε να κατανοήσουμε ούτε σε ένα σημείο της όλης ιστορίας. Η εν λόγω λέξη, δυστυχώς για εμάς και είναι πολύ εύκολο να τεκμηριωθεί (εις βάρος μας), αλλά και να της δωθούν πλήθος ερμηνειών (εξίσου δυστυχώς). Θα φέρω μερικά ενδεικτικά παραδείγματα για να γίνει κατανοητό: όταν βλέπεις ότι τα χρήματα του κράτους τελειώνουν, ότι δεν δεν έχεις βρει πηγή χρηματοδότησης και ότι το διεθνές περιβάλλον είναι σε μεγάλο βαθμό εναντίον σου (κομματικά), αποτελεί στρατηγικό λάθος που αγγίζει τα όρια της αυτοκτονίας το να ξανανοίγεις την ΕΡΤ. Εδώ ταιριάζει η παροιμία που λέει ότι τα μεταξωτά βρακιά θέλουν κι επιδέξιους κώλους. Ναι, κι εγώ ήμουν κατά του φασιστικού τρόπου με τον οποίον έκλεισε η δημόσια τηλεόραση (όπου ειρήσθω εν παρόδω να μνημονεύσω ότι και οι Γερμανοί έχουν δύο μεγάλα κανάλια, ενώ έχω την εντύπωση ότι τουλάχιστον παλαιότερα είχαν και τρίτο αλλά αυτό το λέω με επιφύλαξη). Όταν όμως έχει αντικατασταθεί έστω από αυτήν τη γελοιότητα που άκουγε στο όνομα ΝΕΡΙΤ που τουλάχιστον σημαίνει ότι έχεις κάποια δημόσια τηλεόραση, τι ακριβώς πας και κάνεις; Αν σώνει και καλά ήθελες να κάνεις προσλήψεις τσαμπουκαλίδικα πήγαινε να καλύψεις τα τεράστια κενά που υπάρχουν στην δημόσια Υγεία και Εκπαίδευση. Άρα εδώ μιλάμε για επικοινωνιακό λάθος επιπέδου να βγάζεις τα ματάκια σου με τα ίδια τα χεράκια σου, διότι έδειξες πως ακριβώς θέλεις να διαχειριστείς τα χρήματα που ζητάς να σου δωθούν. Παρομοίως μπορούμε να πούμε κι άλλα αντίστοιχα (πχ για τις καθαρίστριες) αλλά νομίζω ότι το πιάσατε το νόημα, ότι επικοινωνιακά με την συγκεκριμένη κίνηση ο Τσίπρας πήρε κάτω από το μηδέν, όμως μακάρι το πρόβλημα να τελείωνε εδώ. Δυστυχώς γίνεται πολύ χειρότερο.
Ναι μεν οι Ευρωπαίοι είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουν κάποια βασικά προβλήματα που υπάρχουν στη χώρα μας, όμως είναι βέβαιο ότι καθόλου δεν δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις αρκετές διαφορετικές φωνές (τύπου Λαφαζάνη) που εκφράζουν διά μέσου χαρτοφυλακίων πολιτικές που θεωρητικά δεν συνάδουν με τα όσα ζήταγε η χώρα στις διαπραγματεύσεις. Μόνο που γίνεται και ακόμη χειρότερο: πριν από καμιά βδομάδα η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου, γνωστή και μη εξαιρετέα Ζωή Κωνσταντοπούλου, απέστειλε (αυτοβούλως και άνευ περαιτέρω συνεννοήσεως απ´ο,τι κατάλαβα) επιστολή στον Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, του επίσης γνωστού και μη εξαιρετέου Σουλτς, με την οποίαν εμμέσως πλην σαφώς τον εγκαλούσε να προτρέψει όλους τους αρμοδίους που ασχολούνται με το χρέος της χώρας να αναγνωρίσουν ότι μπλα μπλα μπλα και ως εκ τούτου θα μπλα μπλα μπλα. Προσέξτε: την ίδιαν στιγμή που ο Τσίπρας όντας με την πλάτη στον τοίχο και τρώγωντας ξύλο απ'όλους προσπαθούσε να περισώσει τα κομμάτια της χώρας, η Κωνσταντοπούλου,ούτως ειπείν ο υπ' αριθμόν τρία πολιτειακός παράγων της χώρας, ανέπτυσσε την προσωπική της ατζέντα σκάβοντας αδιαμφησβήτητα τον λάκκο των διαπραγματεύσεων. Μέσα σε όλα αυτά (και πολλά άλλα) έρχεται και το...
Πέμπτον: οι διακρατικές συμφωνίες πρέπει να τηρούνται κι εμείς δεν τηρούμε τίποτα κι αν θελήσουμε να τις προσβάλουμε υπάρχουν γι'αυτό διεθνώς αναγνωρισμένες διαδικασίες που συμπεριλαμβάνουν όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα διότι υπάρχει μια τεράστια παρεξήγηση. Αν εγώ θελήσω να αγοράσω ένα σπίτι αλλά δεν έχω τα χρήματα, θα αναγκαστώ να απευθυνθώ στην τράπεζα για να βρω το ρευστό που χρειάζομαι. Με την τράπεζα θα κάνω μια συμφωνία, πάρα πολύ δυσμενή για'μένα: αν υποθέσουμε ότι το σπίτι κάνει 200.000 ευρώ, η τράπεζα θα απαιτήσει να καλύψω εγώ το 30%, θα μου δωσει τη διαφορά, την οποίαν αν υποθέσουμε ότι συμφωνήσουμε να επιστρέψω μετά από 30 χρόνια θα έχω επιστρέψει περί τα διπλάσια σχεδόν, ενώ σε όλο αυτό το διάστημα θα έχω εντελώς ανούσια έξοδα όχι για τη δική μου κάλυψη μα για την κάλυψη της τράπεζας (πχ ασφάλειες ζωής, πυροπροστασίες κλπ) και εννοείται, το σπίτι μου δεν θα μου ανήκει κιόλας μέχρι την αποπληρωμή του δανείου και αν στραβώσει και και το σπίτι θα χάσω και όσα θα έχω δώσει μέχρι τότε. Ε, κάπως έτσι (αν και προς το ευνοϊκότερο) γίνεται και με τα δάνεια που ζητάει η χώρα. Γιατί γράφω τη λέξη "ευνοϊκότερο"; Απλό: διότι με την τράπεζα δεν μπορείς να διαπραγματευτείς, ενώ με τους δανειστές μας μπορείς. Ή πιο σωστά (διότι εδώ είναι το κλειδί), μπορούσες. Αυτό που έχουμε παρερμηνεύσει όλοι είναι ότι οι δανειστές μας μας εγκαλούν ως αναξιόπιστους επειδή δεν τηρήσαμε αυτά που είχαμε συμφωνήσει. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι μοιραία το εξής: γιατί συμφωνήσαμε στα συγκεκριμένα μέτρα και δεν αντιπροτείναμε άλλα, πιο βιώσιμα, όταν έπρεπε; Η απάντηση είναι απλούστατη: διότι οι πολιτικοί μας είναι του κώλου και ανέκαθεν ήθελαν να προωθούν τα μικροκομματικά τους συμφέροντα αντί να προασπίζονται τα συμφέροντα της χώρας. Θυμάστε εκείνο τον θλιβερό (πλην όμως ειλικρινή) Χρυσοχοϊδη που είχε ομολογήσει (σε μια προσπάθεια να βγάλει την ουρίτσα του απ'έξω) ότι ψήφισε το πρώτο μνημόνιο δίχως πρώτα να το διαβάσει; Ε, μην μου πείτε ότι περιμένετε πραγματικά να το είχαν διαβάσει και όλοι οι υπόλοιποι. Ας πάρουμε τον Εκδόση Αδόνειδος Γεωργιάδη για παράδειγμα: κάθε πρωί ως τα μεσημέρια είτε σε πρωϊνάδικα, είτε σε ραδιόφωνα, τα απογεύματα στην τηλεόραση να πουλάει βιβλία και τα βράδια στο Κοινοβούλιο να ψηφίζει Νόμους, πείτε μου πότε στο διάολο προλάβαινε να διαβάζει όλα αυτά τα χαοτικά κείμενα ατελείωτων σελίδων με τις δεκάδες παραπομπές; Ή μήπως έχουμε κιόλας ξεχάσει όλους εκείνους που ψήφιζαν τα πάντα από το αρχικό πακέτο αλλά τσίναγαν μόλις έρχονταν προς ψήφιση οι εφαρμοστικοί Νόμοι παριστάνοντας τάχα μου τους έκπληκτους;
Η πικρή αλήθεια είναι ότι η διάλυση της χώρας ήρθε κατά βάσιν από το δικό μας χέρι, διότι ποτέ δεν ξέραμε τι να συμφωνήσουμε. Βασικά, ούε μεταξύ μας δεν συμφωνούσαμε ποτέ. Το μόνο που ήθελαν οι πολιτικοί ήταν να έρχονται τα λεφτά, να μην βρεθούν στην θέση που βρέθηκε κι ο Τσίπρας κι από όρους, ας βάζουν ό,τι θέλουν οι κουτόφραγκοι. Μόνο που δεν είναι έτσι τα πράγματα. Όταν περνάς από μια φάση διαπραγματεύσεων, πρέπει να προτείνεις τις αλλαγές που θες. Γι'αυτό λέγονται και διαπραγματεύσεις άλλωστε. Αν δεν τις εξηγήσεις επαρκώς, πως να τις καταλάβει ο άλλος; Ας πάρουμε ένα πρόσφατο παράδειγμα που έκανε και μεγάλο χιτ κιόλας. Δεν ξέρω αν είδατε έναν (σε γενικές γραμμές όντως καλό) λόγο του Φέρχοφσταντ στο Ευρωκοινοβούλιο απευθυνόμενο στον Τσίπρα. Ο Βέλγος πρακτικά δεν είπε τίποτε λιγότερο από το αυτονόητο (όπου μας εντυπωσίασε διότι έχουμε χάσει την επαφή έως και με αυτό), εκεί όμως που ως γνήσιος φιλελέ έχυσε εντελώς την καρδάρα με το γάλα ήταν όταν άρχισε πάλι να κάνει λόγο για το μεγάλο κράτος κλπ. Ο εν λόγω πολιτικός ως Βέλγος μπορεί πολύ εύκολα στην εντελώς επιπεδη χώρα του να πάρει το τρενάκι του και να πάει όπου γουστάρει σε χρόνο ντε-τε. Το να φτιάξεις στο Βέλγιο ένα σιδηροδρομικό δίκτυο είναι πανεύκολο και κυρίως, φτηνό: ούτε να πέσεις σε αρχαία υπάρχει περίπτωση, ούτε να σκάψεις βουνά έχεις, ούτε τίποτε άρα ένα τέτοιο έργο γίνεται γρήγορα και έχει και πολύ ικανοποιητική απόδοση. Αν, λοιπόν, σου τύχει κάτι ως πολίτης, είτε έκτακτο, είτε προγραμματισμένο, το να πεταχτείς στην παραδίπλα πόλη αποστάσεως μόλις μισής ώρας με το τρένο ή τον υπόγειο, δεν είναι δα και κάτι δραματικό. Στην Ελλαδίτσα όμως, ο κάτοικος της Γαύδου δεν μπορεί να στείλει το παιδί του για σχολείο στην Κρήτη, ούτε αν γίνει διάρρηξη έχει την ευχέρεια να περιμένει να του έρθει αστυνομία από την Αθήνα. Η Ελλάδα με την μακράν πιο ιδιότροπη γεωγραφία στην Ευρώπη, δεν μπορεί να έχει τον ίδιον δημόσιο τομέα με το (κάθε) Βέλγιο. Δεν μπορείς τόσα νησιά να τα αφήσεις δίχως ένα υποτυπώδες κέντρο Υγείας στο καθένα, δίχως τους δασκάλους και καθηγητές που πρέπει σε όλα τα σχολεία, δίχως την φύλαξη που πρέπει, δίχως έστω ένα ΚΕΠ ή έναν εφοριακό υπάλληλο κλπ. Προφανώς και όλοι αυτοί θα αντιστοιχούν σε αριθμό πολύ μικρότερο από τον "ευρωπαϊκώς αποδεκτό", έλα όμως που δεν γίνεται διαφορετικά. Ε, αυτό το τόσο υπεραπλούστατο δεν κάθησε ποτέ κανένας να το εξηγήσει στους Ευρωπαίους και ξέρετε γιατί; Εδώ είναι το πρόβλημα. Διότι ο Ευρωπαίος δεν το έχει σε τίποτα να σου ζητήσει να απολύσεις των 70% των κυριολεκτικώς αχρήστων υπαλλήλων της Βουλής, ή όλους τους μετακλητούς των πολιτικών γραφείων κ.ο.κ. και κάτι τέτοιο θα ήταν μεγάλο πρόβλημα διότι όλοι αυτοί είναι συγγενείς και φίλοι των πολιτκών που τους έβαλαν, οπότε δεν τρέχει και τίποτε ρε αδελφέ αν κλείσεις και 2 σχολεία ή ένα νοσοκομείο. Εξάλλου η πλέμπα πηγαίνει σε αυτά...
Όταν όμως έρχεται η ώρα της εφαρμογής μιας τέτοιας (ήδη ψηφησθείσας) απόφασης, πως το κάνεις; Πως αφήνεις τον κόσμο δίχως σχολεία και δίχως νοσοκομεία; Πως απολύεις κόσμο που χρειάζεσαι πραγματικά για να κρατήσεις την κομματική σου πελατεία; Εκεί το πράγμα ζορίζει, κι επειδή δεν είχε διαπραγματευθεί όταν έπρεπε, στα μάτια των Ευρωπαίων καθίστασαι αναξιόπιστος και η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική σου. Αυτό, λοιπόν, που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι στον Τσίπρα, ένεκα των πολιτικών χειρισμών του που ζόρισαν όλο το παγκόσμιο σύστημα, έβγαλαν όλα τα απωθημένα τους και για την αναξιοπιστία όλων των προηγούμενων. Θέλω δε, να πιστέύω ότι δεν θα υπάρξει κανείς που να θεωρήσει ότι αυτά που μόλις έγραψα αφήνουν να εννοηθεί ότι το ελληνικό δημόσιο δεν είναι τερατωδώς δομημένο και θέλει ατομική βόμβα για να συνέλθει...
Μέρος τρίτον, ο κόσμος.
Κάτι πολύ ενδιαφέρον που συνετελέσθη τις τελευταίες μερες ήταν ότι ο κόσμος πραγματικά ασχολήθηκε με την πολιτική. Μέχρι και το κατά τα λοιπά ακροαματικώς αδιάφορο Κανάλι της Βουλής πρέπει να χτύπησε κόκκινα τηλεθέασης. Βεβαίως το πόσοι κατάλαβαν τι πραγματικά έβλεπαν, είναι ένα μεγάλο θέμα προς συζήτηση αλλά ας μην είμαστε μηδενιστές. Το μείζον πρόβλημα που διαπίστωσα από τη μεριά μου, βέβαια, και που το ανέπτυξα αρκούντως στα προηγούμενα σενδόνια, είχε να κάνει με το ότι ο κόσμος είχε μπερδέψει τα μπούτια του, κυριολεκτικώς. Ο καθείς πίστευε ό,τι κατέβαζε η γκλάβα του και συνήθως αυτό το "ό,τι" δεν είχε καν σχέση με την πραγματικότητα. Κάπου εκεί ήταν που συνειδητοποίησα ότι σε τούτη τη χώρα είναι πολύ δύσκολο ν'αλλάξει κάτι πραγματικά, διότι είναι ακόμη πιο δύσκολο ν'αλλάξουν μυαλά οι πολίτες της οι οποίοι αποτελούν τα κύτταρα του κράτους, και κάπου σε αυτό το σημείο άρχισα να σκέφτομαι διάφορα κείμενα της αρχαιοελληνικής γραμματείας από φιλοσόφους οι οποίοι μηδενός εξαιρουμένου ήταν αντίθετοι με τη Δημοκρατία ακριβώς για τούτον τον λόγο. Εδώ, λοιπόν, αναφύεται το εξής μείζον ζήτημα: πιο πάνω περιγράψαμε τις πολιτειακές επιπλοκές από τους χειρισμούς των Ευρωπαίων, οι οποίοι απέδειξαν ότι η γερμανική Ευρώπη ρέπει προς το ολοκληρωτικότερον, ούτως ειπείν το αντιδημοκρατικότερον. Πως θα μπεις μπροστά ως πολίτης να υπερασπιστείς τη Δημοκρατία, όταν δεν ξέρεις που σου παν τα τεσσερα; Πως είναι δυνατόν να γίνεις στηλοβάτης του πολιτεύματος, όταν δεν μπορείς να διακρίνεις ακόμη και τα βασικότερα ζητήματα ή δεν ξέρεις να κάνεις τις πλέον απλές διαφοροποιήσεις;
Το πρόβλημα αυτό μεγαλώνει ακριβώς επειδή δεν διαπίστωσα καμία απολύτως διάθεση αυτοκριτικής, κατ' αρχήν από εμάς ως λαό. Διαχρονικά τα κάνουμε όλα σωστά, διαχρονικά αριστεύουμε, αλλά το διεθνές κατεστημένο και οι Εβραίοι (sic) έρχονται και απεργάζονται άοκνα το κακό μας. Δεν γίνεται έτσι δουλειά...
Ακόμη και στις επικρίσεις της Συμφωνίας (παρόλο που ακόμη δεν έχουμε μάθει και ιδιαίτερα πολλά επί τούτου) ήδη από το ίδιο βράδυ διάβαζα πράγματα στα σόσιαλ μήδια που με έκαναν να απελπιστώ. "Ξεπουλήσατε τη χώρα" φώναζε ο ένας, "Άλλα μας λέγατε προεκλογικά" προσέθετε ο άλλος. "Βάζετε ενέχυρο την δημόσια περιουσία", συμπλήρωνε ο τρίτος, και όλοι μαζί έβραζαν με αντίστοιχους αφορισμούς.
Μόνο που εδώ το πρόβλημα περιπλέκεται, διότι όποιος έχει διαβάσει όλα τα προηγούμενα κείμενα τα οποία -φτου φτου μην τα ματιάσω πέντε ολόκληρα χρόνια σέρνονται στο διαδίκτυο- μπορεί πολύ εύκολα να καταλάβει πως όλο το ξεπούλημα έχει ήδη συντελεστεί ήδη από το 2010. Απλώς να υπενθυμίσω μερικά πολύ βασικά σημεία των περασμένων μνημονίων:
α) έχουμε απωλέσει κάθε δικαίωμα εκδίκασης διαφορών υπό το ελληνικό Δίκαιο και αντ'αυτού έχουμε αποδεχθεί πλήρως το αγγλικό δίκαιο.
β) έχουμε απωλέσει κάθε δικαίωμα να προσφύγουμε σε άλλες πηγές χρηματοδότησης.
γ) έχουμε παραιτηθεί από κάθε έννομο δικαίωμα που παράσχει σε όλα τα κράτη το Διεθνές Δίκαιο.
και ούτως καθεξής, ο κατάλογος του ξεπουλήματος δεν τελειώνει.
Συνεπώς για πείτε μου κάτι ω, ρε παλουκάρια, για ποιο ακριβώς ξεπούλημα μιλάτε; Ή μάλλον πιο σωστά, γιατί τώρα; Δεν έχει μείνει κάτι να ξεπουληθεί, όλα στα χέρια των δανειστών είναι. Μέχρι και η δήθεν πέτρα του σκανδάλου, δηλαδή το ταμείο που θα διαχειρίζεται για αποκρατικοποιήσεις συγκεκριμένη (και ενεχυριασμένη) δημόσια περιουσία, από το δεύτερο μνημόνιο προέρχεται, κοινώς ήδη υφίσταται. Τι μου λέτε λοιπόν; Μήπως έχουμε φλομώσει στους μικρούς Χρυσοχοϊδηδες;
Τέλος πάντων, το βασικό ερώτημα είναι άλλο: με αυτά τα πολιτικά αντανακλαστικά θα υπερασπιστούμε ως λαός τα συμφέροντα της χώρας; Με πολιτική κριτική ικανότητα αμοιβάδας θα σταθούμε ως τείχος στην επερχόμενη λαίλαπα; Μόνο και μόνο επειδή βγήκε μια άλλη κυβέρνηση που πρέσβευε κάτι διαφορετικό, θεωρήσαμε ότι έπαψαν όλα; Πόσο γελοίος πρέπει να είσαι ως λαός όταν έχεις φάει στη μάπα τόσα ψέματα απ'όλους και εξακολουθείς να τα τρως αμάσητα μόνο και μονο επειδή τούτη τη φορά στα λέει κάποιος άλλος; Ή μήπως ξεχάσαμε το υπέρτατο πολιτικό μεγαλούργημα, ότι οι περισσότεροι που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές το έκαναν με την πεποίθηση ότι δεν θα έκανε τίποτε από αυτά που έλεγε; Είναι, δηλαδή, αυτό σοβαρό πολιτικό κριτήριο; Είναι αυτός λαός στον οποίον μπορείς να βασιστείς;
Άρα, όπως εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε, μέσα σε όλο αυτό το περιβάλλον που πολλά αλλάζουν προς τη λάθος κατεύθυνση το οποίο συνεπάγεται πως ακόμη περισσότερα είναι αυτά που πρέπει με δικό μας κόπο ν'αλλάξουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, ένα από αυτά που πρέπει ν'αλλάξει είναι και η πολιτική Παιδεία του λαού και γενικότερα ο λαός ο ίδιος.
Καλό είναι που αρκετοί αποφάσισαν ν'ανοίξουν τηλεοράσεις και ραδιόφωνα όχι για να παρακολουθήσουν κάποια κουτσομπολίστικη εκπομπή, αλλά από μόνο του δεν φτάνει, διότι τα αποτελέσματα της πολιτικής ανωριμότητας και ανευθυνότητας του κόσμου δυστυχώς τα είδαμε και με το ότι το δήθεν μεγαλειώδες αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος εξελίχθηκε σε ένα μεγαλειώδες φιάσκο, που ακριβώς όπως είχαμε προβλέψει συνέτεινε τα μέγιστα ώστε να καταστεί τρισχειρότερη η θέση της χώρας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Και μην εχετε καμία απολύτως αμφιβολία ότι αν το δημοψήφισμα είχε αποσυρθεί ή αν είχε άλλο αποτέλεσμα, ότι σήμερα θα μιλάγαμε για άλλη συμφωνία. Όχι καλή, αλλά όχι τόσο χάλια όσο αυτή.
Είναι σαφές από όλα αυτά ότι πλέον τα πάντα πληρώνονται, και πολλές φορές πληρώνονται έως και με αίμα. Την επόμενη φορά που θα επιλέξεις τα μπάνια του λαού αντί για την ψήφο, θυμήσου το αυτό μάγκα μου...
Μέρος τέταρτον, η πολιτική παρακαταθήκη, τα δομικά προβλήματα και η Ευρώπη του Αύριο.
Αν όλα αυτά μπορούν να με δικαιώσουν για κάτι, αυτό σίγουρα είναι το ότι πολύ καιρό πριν είχαν τεκμηριώσει τους λόγους για τους οποίους είμαι Ευρωσκεπτικιστής. Να προσεγγίσουμε, όμως, λίγο διαφορετικά τα πράγματα προκειμένου να κατανοήσουμε το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος.
Επί της ουσίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολούθησε τα βήματα των Ηνωμένων Πολιτειών σε αρκετά ζητήματα, μόνο που δεν τα ακολούθησε με τον τρόπο που έπρεπε.
Οι Αμερικάνοι ιδίως μετά το τέλος του εμφυλίου, όταν έκατσαν να βάλουν κάτω τι είδους κράτος ήθελαν να φτιάξουν, κατανόησαν απλώς τα προφανή ακριβώς επειδή ήταν εντελώς αυτονόητα:
Κατά πρώτον, δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις με τον ίδιον τρόπο διαφορετικές "τοπικές" οικονομίες (το οποίο επί της ουσίας ήταν και ο κύριος λόγος για τον οποίον ξέσπασε ο αμερικανικός εμφύλιος).
Κατά δεύτερον, δεν μπορείς να αναμένεις από οικονομίες με διαφορετικές δυνατότητες να συμμετέχουν εξίσου στον κρατικό κορβανά.
Κατά τρίτον, ότι η πολιτική επιρροή πρέπει να είναι αντίστοιχη της συμμετοχής ως αντιστάθμισμα.
Κοινώς οι Αμερικάνοι κατάλαβαν πως η ισότητα και η δικαιοσύνη συχνά δεν συμβαδίζουν και χρειάζεται προσεκτικός χειρισμός. Το Τέξας, για παράδειγμα, που είναι η πιο πλούσια αμερικανική Πολιτεία, ζει μόνο του σχεδόν τις μισές βόρειες ΗΠΑ, και γι'αυτόν τον λόγο είναι η Πολιτεία με την μεγαλύτερη πολιτική επιρροή σε ολόκληρες τις ΗΠΑ. Τα δε έσοδά του τα αυγατίζει μόνο του και δεν τα παίρνει πίσω από τους Βορείους. Αυτό είναι το δίκαιο, παρόλο που καταπατά την ισότητα.
Κάτι άλλο που επί τούτου κατανόησαν νωρίς οι Αμερικάνοι ήταν και το ότι για να φτιάξουν ένα ομόσπονδο κράτος, θα έπρεπε να θεμελιώσουν τις τοπικές ανάγκες μετατρέποντάς τες σε δομικά χαρακτηριστικά ολόκληρης της χώρας. Ακριβώς γι'αυτόν τον λόγο παρόλο που το Κράτος σε κεντρικό επίπεδο έχει τρεις κοινούς βασικούς πυλώνες χάραξης πολιτικής, ήτοι την Εθνική Οικονομική Πολιτική, την Εξωτερική Πολιτική και την Άμυνα, εντούτοις κάθε Πολιτεία έχει τη δική της οικονομία, το δικό της φορολογικό σύστημα, τους δικούς της Νόμους, το δικό της σύστημα Δικαιοσύνης, το δικό της ταμείο, τους δικούς της υπαλλήλους κ.ο.κ. (ειρήσθω εν παρόδω να πω ότι και στη Γερμανία το ίδιο συμβαίνει). Αυτό δείχνει ότι ταυτόχρονα λειτουργεί και το κεντρικό κράτος αλλά και οι Πολιτείες που θεωρούνται απολύτως αυτόνομες και ανεξάρτητες.
Και σε αυτό το σημείο αναφύονται μερικοί πολύ σημαντικοί παράγοντες που δυστυχώς αγνοούμε αν και κάνουν τη διαφορά: ναι μεν λόγω οικονομικής φιλοσοφίας υπάρχουν δυνατότητες πολλών αποκλίσεων (πχ σε μισθούς ή στους φορολογικούς συντελεστές), όμως σε γενικές γραμμές δεν παρατηρούνται τραγικές διαφορές. Το ίδιο συμβαίνει και στις τιμές των προϊόντων.
Άρα, για να συγκεφαλαιώνουμε, οι ΗΠΑ δουλεύουν έχοντας μεν κοινή οικονομική πολιτική σε επίπεδο κράτους υπό μία εθνική τράπεζα, σέβονται όμως τις τοπικές οικονομίες και διατηρούν την ανεξαρτησία τους. Αυτά όλα γίνονται με ένα ενιαίο νόμισμα και με απόλυτη πολιτική ενοποίηση, παρόλο που οι τοπικές πολιτικές "ιδιαιτερότητες" παραμένουν εξίσου σεβαστές. Με λίγια λόγια λειτουργούν με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην δική μας γωνιά του πλανήτη, το όλο οικοδόμημα έχει φτιαχτεί με τρόπο τέτοιο που να ευνοεί τις ήδη πλούσιες βόρειες χώρες, οι οποίες ταυτόχρονα διαθέτουν και τη μεγαλύτερη πολιτική επιρροή. Την ίδιαν στιγμή δεν γίνεται σεβαστή καμία ιδιαιτερότητα των τοπικών οικονομιών (και αυτό δεν είναι κάτι που ξεκίνησε τώρα, αλλά ουσιαστικά πηγαίνει πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 80), ενώ έχει αρχίσει να μην γίνεται σεβαστή και καμία πολιτική ανεξαρτησία, γεγονός το οποίο εν πολλοίς είναι και απόρροια της μη υπερψήφισης του Ευρωσυντάγματος κατά το παρελθόν. Και τα αποτελέσματα όλου αυτού του οικοδομήματος τα βλέπουμε.
Να επαναφέρουμε κάτι στην συζήτηση που θίξαμε επιφανειακά πιο πάνω, αλλά τώρα είναι η ώρα να το κατανοήσουμε: για ποιον λόγο οι πρώην ανατολικές χώρες συντάσσονται σχεδόν δογματικα'με τη Γερμανία; Η απάντηση είναι απούστατη: οι ομολογουμένως φτωχές πρώην ανατολικές χώρες που έχουν μισθούς των 200 ευρώ το πολύ και συντάξεις στο κατοστάρικο, δεν είναι δυνατόν να δίνουν δάνεια στην Ελλάδα για να έχει μισθούς των 1000 ευρώ και συνταξεις των 800. Οκ, ξέρω τι θα μου πείτε, ότι είναι άλλο το κόστος ζωής εδώ κι άλλο εκεί. Ισχύει, αλλά η διαφορά στο κόστος δεν είναι τέτοια που να δικαιολογεί τόσο μεγάλες μισθολογικές διαφορές. Δεν είναι, λοιπόν, ότι οι πρώην ανατολικοί έχουν κάτι μαζί μας, αλλά το γεγονός ότι θεωρούν αδιανόητο αυτό που συμβαίνει. Αυτό και μόνο αποδεικνύει πόσο στρεβλά δομημένη είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, που αντί να προσπαθεί να βελτιώσει το επίπεδο όλων των λαών της, εντούτοις κατά πως φαίνεται το πηγαίνει για διπλό νόμισμα το πράγμα (δηλαδή το περιβόητο ευρώ δύο ταχυτήτων), όπου το σκληρό νόμισμα θα το έχουν οι χώρες που θα μείνουν στον σκληρό πυρήνα (δηλαδή οι βόρειες) και το μαλακό νόμισμα που θα ειναι ο τροφοδότης των βορείων θα το έχουν ολοι οι υπόλοιποι, οι οποίοι θα φτωχοποιούνται ολοένα και περισσότερο.
Είναι, λοιπόν, προφανές πως για να λειτουργήσει το μαγαζί χρειάζεται γκρέμισμα και ξαναχτίσημο από την αρχή, είναι όμως διατεθειμένοι οι Ευρωπαίοι να δουν κάτι τέτοιο να συμβαίνει, και ιδίως (κάποιοι) να χάσουν τα πρωτεία;
Λένε ότι η Ιστορία συνήθως γυρνάει σαν φάρσα και ίσως να είναι έτσι. Στην δική μας περίπτωση όμως γυρνάει σαν δαμόκλειο σπάθη πάνω από το κεφάλι μας. Η μοναδική φορά που χώρα του δυτικού κόσμου έχασε βίαια το εν τέταρτο του ΑΕΠ της, αυτές ήταν οι ΗΠΑ στον μεσοπόλεμο που κατά το κραχ του 29 είχαν αντίστοιχη καταβαράθρωση. Και τη συνέχεια, νομίζω ότι όλοι την θυμάστε: Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.
Βεβαίως, θα μου πείτε, ότι η Ελλαδίτσα δεν έχει την πολιτική ισχύ για να προκαλέσει τον τρίτο παγκόσμιο, όμως η χώρα μας διαθέτει όλα τα απαιτούμενα μέσα για να πυροδοτήσει την αλυσιδωτή αντίδραση εκείνη που να οδηγήσει σε καταστροφή τέτοια τις χώρες που έχουν το πολιτικό βάρος να ξεκινήσουν έναν τέτοιον πόλεμο. Και μην ξεχνάτε κάτι πολύ σημαντικό: οι πόλεμοι ξεκινάνε όταν ο κόσμος πεινάει.
Είναι, πλέον, σαφές πως η πρόσφατη συμφωνία που έκανε η χώρα μας με τους δανειστές, δεν αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για τη χώρα όπως εσφαλμένα νομίζει ο πολύς κόσμος. Η συμφωνία αυτή (ούτως ειπείν το πως θα τη χειριστούν οι Ευρωπαίοι ιδίως) είναι η τελευταία ευκαιρία για τον κόσμο ολόκληρο.Νομίζω ότι οι Αμερικάνοι έχουν αρχισει και το αντιλαμβάνονται πλέον και γι'αυτό είναι σε διαρκή εγρήγορση.
Και με μία γερμανική Ευρώπη έτσι όπως τη βλέπουμε και τη βιώνουμε, που δεν έχει καταφέρει να πείσει ούτε κατά το ελάχιστον ότι μπορεί να χειριστεί μια κρίση, που δεν έχει πείσει ότι μπορεί να ηγηθεί των εξελίξεων, που δεν έχει παρουσιάσει καμία απολύτως ένδειξη ότι μπορεί να στρέψει τα πράγματα προς το καλύτερο, που αποδεικνύεται διαρκώς απελπιστκά κατώτερη των περιστάσεων είναι προφανές ότι δεν έχουμε να περιμένουμε κάτι καλό.
Πριν από λίγους μήνες είχα ακούσει μια πολύ σοβαρή κουβέντα από έναν δημοσιογραφο (και δυστυχώς ούτε θυμάμαι από ποιον, ούτε τίνος ήταν η κουβέντα): η Γερμανία και κατ' επέκταση η Ευρώπη πληρώνουν το γεγονός ότι Η Γερμανία είναι πολύ μεγάλη για την Ευρώπη αλλά πολύ μικρή για τον Κόσμο. Είναι ακριβώς έτσι. Γι'αυτόν τον λόγο η Γερμανία πάντοτε θα χάνει τους πολέμους και γι'αυτό πάντοτε θα καταστρέφει την Ευρώπη.
Μόνο εάν εμείς, οι πολίτες όλων των χωρών, επιδείξουμε την απαιτούμενη εγρήγορση και ωριμότητα και ασκόντας ασφυκτική πίεση ακριβώς όπως είχε δείξει ο μέγας Γκάντι, διά μέσου της κατακραυγής και ενθυμούμενοι ότι η πένα είναι ισχυρότερη από το όπλο, μόνο έτσι μπορούμε να πιέσουμε τους Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες με το ανάστημα νάνου να αναλογιστούν τις ευθύνες τους και να βάλουν την Ευρώπη πίσω στις ράγες του ανθρωπισμού που πρέσβευε. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει η Ευρώπη που όλοι θέλουμε και θέλει πολλή δουλειά αυτό αδέλφια.
Και το μόνο βέβαιο είναι ότι με πορδές αυγά δεν βάφονται.
Πλέον είναι κατανοητό ότι έχουμε ξεμείνει από χρόνο, γι'αυτό και πρέπει ταυτόχρονα να αλλάξουμε και τους εαυτούς μας, και τη χώρα μας, και την Ευρώπη. Τα λέγαμε σχετικά πρόσφατα άλλωστε ότι σε'μάς έπεσε ο κλήρος.
Χαίρεται.
