Πριν από λίγες ημέρες και συγκεκριμένα στις 13 του μηνός το metal θυμόταν μία θλιβερή επέτειο. Η αλήθεια είναι ότι ήθελα να γράψω εκείνη την ημέρα κάποια λόγια αλλά αποφάσισα λόγω της δραματικής επικαιρότητος να τα αφήσω για την επόμενη ευκαιρία, την οποίαν άρπαξα σήμερα.
Να ξεκαθαρίσω πριν προχωρήσω ότι το σενδονάκι αυτό αφορά τον κάθε μουσικόφιλο, ανεξαρτήτου προτιμήσεών του, και όχι μόνο τους οπαδούς της metal αυστηρά. Ελπίζω να καταφέρω να καταστήσω σαφείς τους λόγους στην συνέχεια.
Ωσάν πριν από δύο εβδομάδες και πριν δεκατρία χρόνια ακριβώς, λοιπόν, μας άφησε ο μέγιστος Chuck Schuldiner, σε ηλικία μόλις 34 ετών. Γεννηθείς 13 Μαϊου 1967, μας αποχαιρέτησε οριστικά από ετούτον τον κόσμο την 13η Δεκεμβρίου 2001.
Ο Chuck του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Charles Michael Schuldiner) ήταν μια τεράστια απώλεια για την παγκόσμια μουσική, όχι μόνο για το metal. Προσωπικά η μοναδική προσωπικότητα της ευρύτερης μουσικής με την οποίαν μπορώ να τον παραλληλίσω είναι ο Frank Zappa αν και όλα αυτά μάλλον φιλολογικά ζητήματα είναι πλέον, απλώς για την κουβέντα.
Να πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.
Το 1983 ο Chuck σε ηλικία μόλις 16 ετών ίδρυσε το συγκρότημα Mantas το οποίο έπαιζε μουσική στα τότε χνάρια της ακραίας τάσης του metal που είχε αρχίσει να ξεπηδάει σε διάφορα σημεία της Ευρώπης και ιδίως των ΗΠΑ. Το σχήμα αυτό κράτησε μόλις για λίγους μήνες το όνομά του και επί της ουσίας το μόνο που πρόλαβε να ηχογραφήσει ήταν ένα demo υπό τον τίτλο Death by Metal, το 1984. Βέβαια την σήμερον κυκλοφορούν και διάφορα rehearsal της εποχής, αλλά αυτά είναι μεταγενέστερα φρούτα. Ο Chuck έδειξε από μικρός όμως τι κουβαλούσε όχι μόνο μέσα στο κεφάλι του, αλλά και στην ψυχή του. Λίγα χρόνια πριν ο μεγαλύτερος αδελφός του είχε πεθάνει. Για ένα συναισθηματικό παιδί όπως ο Chuck αυτό ισοδυναμούσε με κατάρρευση όλου του κόσμου γύρω του. Αποφάσισε, λοιπόν (όπως λέει ο μύθος), να μετονομάσει τους Mantas σε Death εις μνήμην του αδελφού του, προκειμένου να μετατρέψει τον θ΄νατό του σε κάτι θετικό. Και αυτό το θετικό ήταν η μουσική.
Μετά από μια σειρά demo και μέσα από διάφορες πρόβες που διήρκεσαν περί τα τρία χρόνια, το συγκρότημα μπαινει στο στούντιο και ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο: Scream Bloody Gore, το 1987. Επρόκειτο για έναν δίσκο-κλωτσιά στα αχαμνά γενικότερα. Αν και ήδη ο κόσμος είχε αρχίσει να εξοικειώνεται με τις ακραίες εκφάνσεις του metal, τόσο μουσικά, όσο στιχουργικά αλλά και οπτικά (βλ. εξώφυλλα), η αλήθεια είναι ότι το SBG παραήταν ακραίο ακόμη και για τα έως τότε δεδομένα. Στο εξώφυλλο δέσποζαν μερικοί... πρώην καλόγεροι που προφανώς είχαν περάσει στην απέναντι πλευρά, και οι οποίοι έπιναν αίμα στα ποτήρια τους μέσα σε κάποια (προφανώς) εκκλησία. Οι τίτλοι των τραγουδιών αντιστοίχου περιεχομένοι: Evil Dead, Denial of Life, Zombie Ritual, Baptized in Blood κλπ, κλπ. Όσον αφορά τη μουσική, αυτή μάλλον πήγαινε τα πράγματα πολύ παρακάτω κι από το μυθικό 7 Churches των Possessed αλλά και από διάφορα άλλα παραδείγματα ακραίου ήχου που είχαν κυκλοφορήσει μέχρι τότε. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα ολόκληρο είδος βαπτίστηκε death metal εξαιτίας των Death.
Αν, λοιπόν, ο πρώτος δίσκος ήταν πιο πολύ στο οργισμένο και αντιδραστικό κλίμα των εποχών που υπήρχε διάχυτο στο metal εκείνα τα χρόνια και το οποίο απαιτούσε ανάποδους σταυρούς, σκελετούς, αίματα, πεντάλφες και λοιπά "ιδεολογικά" εμβλήματα, η μεταστροφή δεν άργησε να έρθει, όχι τόσο στον ήχο αλλά σε όλα τα υπόλοιπα. Ο δεύτερος δίσκος που κυκλοφόρησε το 1988 υπό τον τίτλο Leprosy ήταν ακόμη μεγαλύτερο σοκ. Ναι μεν ηχητικά αποτελούσε την λογική συνέχεια του Scream Bloody Gore αλλά σε όλα τα υπόλοιπα ήταν σαν να επρόκειτο για διαφορετική μπάντα. Τα ακραίου περιεχομένου δείγματα είχαν απαλοιφθεί όλα και τη θέση τους είχαν αρχίσει να παίρνουν υπαρξιακά ζητήματα, όπως οι ανίατες ασθένειες, οι άνθρωποι που χάνουν την αξιοπρέπειά τους ένεκα αυτών, ο πόνος κλπ. Και η λέπρα που αποτελούσε ασθένεια-μάστιγμα σε παλαιότερες εποχές ήταν ένα ενδεικτικό παράδειγμα από το οποίο μπορούσε να καταπιαστεί. Ο εν λόγω δίσκος είναι ο πρώτος στον οποίον ο Chuck έθεσε ανοικτά (στους στίχους) και το θέμα του δικαιώματος των ανθρώπων να επιλέγουν να βάλουν ένα τέλος στον πόνο του, ερχόμενος έτσι σε πλήρη ρήξη με όλες τις πουριτανικές κοινωνίες που θεωρούσαν ως εντελώς ανήθικο το να συζητάς για τα δικαιώματα ενός ανθρώπου που υποφέρει, μόνο και μόνο επειδή το πέπλο μιας θρησκείας το απαγορεύει.
Το 1990 κυκλοφορεί το Spiritual Healing, ένας δίσκος που αν και μουσικά μάλλον δεν φτάνει τα υψηλά στάνταρ του προηγούμενου, εντούτοις από τεχνικής απόψεως μάλλον θέτει νέα όρια σε ολόκληρο το metal αφού αποδεικνύει ότι ακόμη και ο σκληρός ήχος μπορεί να είναι τεχνικός και προσεγμένος και όχι καφρίλα και χυμαδιό όπως αρκετοί μέχρι τότε έκαναν. Σε επίπεδο θεματολογίας, εξακολουθεί να ασχολείται με τα του Ανθρώπου αλλά αυτήν τη φορά το πάει κι εδώ πολύ παρακάτω, αφού πλέον δεν ασχολείται με τον άνθρωπο απευθείας, αλλά με την Κοινωνία και την αντιμετώπισή της που ωθεί τους ανθρώπους προ τετελεσμένων γεγονότων. Η ρήξη με την Κοινωνία είναι ευθύτατη.
Ο επόμενος δίσκος ονομάζεται Human και κυκλοφορεί το 1991. Εκτιμώ ότι ο τίτλος τα λέει όλα ως προς το περιεχόμενο. Πλέον όλοι έχουν καταλάβει δεν έχει κανένα νόημα να ασχολείσαι με τη μουσική του Chuck: αυτή θα είναι πάντοτε σε υψηλότατα στάνταρ, με την χαρακτηριστική του τεχνοτροπία που εκτοξεύει πέραν από τα προσωπικά γούστα του καθενός την ποιότητα, διατηρώντας πάντοτε έναν μελαγχολικό τόνο στις συνθέσεις του (τολμώ να πω, αντίστοιχο με αυτόν που πάντοτε έχει ο Χατζιδάκις, για να το κάνω κατανοητό). Όταν ασχολείσαι με τους Death το μόνο που σε απασχολεί πλέον είναι το πόσο βαθειά στην φιλοσοφία θα σε ρίξουν οι στίχοι του Chuck και η αλήθεια είναι ότι κάθε δίσκος σε έριχνε σε ολοένα και πιο βαθειά νερά σε σχέση με τον προηγούμενο. Μέσα από το πλήθος των αρίστων συνθέσεων και των αντιστοίχων στίχων, υπάρχουν πολλά που μπορείς να διακρίνεις για την αγωνία του για τον συνάνθρωπό του. Μάλλον η πιο συγκλονιστική στιγμή του δίσκου όμως είναι το Suicide Machine, στο οποίο πραγματεύεται ευθέως το δικαίωμα εκείνων που πονάνε να σταματήσουν τον πόνο. Θα σας παραθέσω ως χαρακτηριστικό δείγμα το ρηφραίν του κομματιού:
Προσέξτε καλά τον τρόπο με τον οποίον θέτει εντελώς ωμά πλην ρεαλιστικά το θέμα. Αυτοί που έχουν το μαχαίρι και το πεπόνι σε θυμούνται μόνο όταν θέλουν να ζητήσουν. Όταν είναι να ζήσεις, για την ποιότητα ζωής σου δηλαδή, δεν ενδιαφέρεται κανείς. Θέτει ένα αίτημα, λοιπόν, δηλαδή ούτε καν απαίτηση για αξιοπρέπεια, για να σταματήσει ο πόνος. Και το θέτει με τόσο ανθρώπινο τόνο, με ένα απλό ερώτημα: είναι τόσο πολύ αυτό που ζητάω;
Απλά ο Chuck. Γράφω αυτές τις γραμμές και ανατριχιάζω, σας το λέω εν τιμή. Να σημειώσω δε, ότι εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και το εξώφυλλο του δίσκου, το οποίο δείχνει τι πραγματικά είναι ο άνθρωπος: κόκαλα και σάρκα. Τα υπόλοιπα, το Είναι, το κάνει ο καθένας ξεχωριστά.
Στον επόμενο δίσκο που κυκλοφόρησε το 1993 υπό τον τίτλο Individual Thought Patterns. Προσέξτε τίτλο έτσι; Πρότυπα ατομικής σκέψης. Τι άλλο να σου πει ο άνθρωπος πια;;; Ο δίσκος αυτός ασχολείται με τη φιλοσοφία και την ελευθερία που έχεις μόνο στα λόγια για να γίνεις καλύτερος άνθρωπος και διά εσού να φτιάξεις έναν καλύτερο κόσμο (το οποίο τελικώς σχεδόν αξιωματικα΄αποδεικνύηεται απευκταίο από την Κοινωνία). Δεν ξέρω αν ο Chuck είχε διαβάσει Καζαντζάκη ή Πλάτωνα (εξάλλου στο Philosopher λέει ρητά μεταξύ άλλων You know so much about nothing at all) αλλά η ουσία είναι ότι πλέον ασχολείται οριστικά με ζητήματα πανανθρώπινα. Κάθε τραγούδι που ακούς καθώς διαβάζεις (και σκέπτεσαι) τους στίχους σε θέτει σε έντονους προβληματισμούς. Είναι αδύνατον απλώς να ακούσεις έναν δίσκο των Death. Είναι σα να τρως και να κόβεις τη γλώσσα σου για να μην νοιώθεις γεύση. Οι Death ήταν ανέκαθεν ένα συγκρότημα που πήγε κόντρα στον πνευματικό ακρωτηριασμό των προτύπων του 1984 (ή έστω του Θαυμαστού Νέου Κόσμου) και δεν δίσταζε να το αποδεικνύει με κάθε δίσκο.
Το 1995 κυκλοφορεί το Symbolic. Η φιλοσοφία που ανέκαθεν υπήρχε σε όλες τις δουλειές τους (έστω εξαιρουμένου του SBG) πλέον στρεφόταν εσωτερικά από πλευράς συμπεριφοράς. Αν θελήσουμε να δούμε τους δίσκους των Death ταυτόχρονα και μεμονωμένα αλλά και ως σύνολο θα διαπιστώσουμε το εξής καταπληκτικό: η δομή τους ακολουθεί κυριολεκτικώς τη δομή του πλατωνικού έργου, όπου όλοι οι δίσκοι είναι αλληλλένδετοι νοηματικά μεταξύ τους, υπό την έννοια ότι έχουν έναν κοινό στόχο τον οποίον προσπαθούν να επιτύχουν όχι τόσο μεμονωμένα αλλά ως σύνολο. Όμως μεμονωμένα προσπαθούν να βάλουν το λιθαράκι τους προκειμένου να σε ωθήσουν στην εξερεύνηση του Εαυτού σου. Για να καταλάβετε τι εννοώ, θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα από τους στίχους του Empty Words που θέτει στο επίκεντρο τα κενά λόγια και τον πόνο που αυτά μπορούν να προκαλέσουν:
Και φτάνουμε αισίως στο 1998 όπου και κυκλοφορεί ο (όπως απεδείχθη εκ των υστέρων) τελευταίος δίσκος των Death, ένα πραγματικό μεγαλούργημα υπό τον τίτλο The Sound of Perserverance. Ο δίσκος αυτός μάλλον κοιτάζει όλους τους υπολοίπους από ψηλά, υπό την έννοια ότι επιχειρεί έναν συγκερασμό του τύπου "για να δούμε τι έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα". Μουσικά πλέον τα πάντα έχουν απογειωθεί, νομίζω ότι δεν υπάρχει λόγος να συζητάμε κάτι τέτοιο. Όσον αφορά τους στίχους, στο τέλος θα σας παραθέσω το εκ των αγαπημενων μου κομματιών τους A Moment of Clarity όπου και πιστεύω ότι θα καταλάβετε πολλά.
Σε αυτό το σημείο να σημειώσω κάτι πολύ ενδιαφέρον. Ήδη από το 1996 ο Chuck είχε δημιουργήσει και ένα παράλληλο σχήμα με το όνομα Control Denied το οποίο αν και διατηρούσε τη γνώριμη τεχνοτροπία του, επί της ουσίας είχε μεγάλες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τους Death. Το εν λόγω σχήμα ήταν πιο "ελαφρύ" μουσικά (παρόλο που ιδίως από το Individual Thought Patterns κι έπειτα νομίζω ότι οι Death μόνο death metal δεν μπορεί να πει κανείς ότι έπαιζαν δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν διατηρούσαν βαρύ ήχο). Κοινώς ήταν πιο heavy ως προς τον γνώριμο ήχο των Death. Η σημαντικότερη, όμως, διαφοροποίηση είχε να κάνει με τους στίχους, όπου ναι μεν δεν ήταν σε καμία περίπτωση αυτό που λέμε χαριτολογώντας ελαφρολαϊκοί, όμως προσπαθούσαν να βγουν έξω από τον βαρύ φιλοσοφικό κύκλο που είχαν ανοίξει οι Death και από τον οποίον ήταν αδύνατον να βγουν. Τo σχήμα αυτό κυκλοφόρησε μόλις έναν δίσκο υπό τον τίτλο The Fragile Art of Existense, μόλις λίγους μήνες πριν τον τελευταίο δίσκο των Death.
Κάπου σε αυτό το σημείο, όμως, το χέρι της Μοίρας αρχίζει και η συγγραφή του Επιλόγου του Βιβλίου της Ζωής αυτού του τεράστιου ανθρώπου και μουσικού. Το 1999 του γίνεται διάγνωση για καρκίνο στον εγκέφαλο. Τι τραγικό χτύπημα της μοίρας. Το παλικάρι αυτό που έγινε γνωστό μέσα από ένα συγκρότημα με το όνομα Θάνατος και που μόνο για τη Ζωή έγραφε πάντοτε, χτυπήθηκε με τον πιο ύπουλο τρόπο από την επάρρατη νόσο πάνω στο άνθος της ηλικίας του. Το τραγικότερο όμως δεν είναι αυτό, αλλά ότι παρόλο που μετά από σκληρό αγώνα η κατάστασή του είχε δείξει να καλυτερεύει, ο εξασθενημένος κι ευάλωτος οργανισμός του χτυπήθηκε από πνευμονία, η οποία ήταν και αυτή που τον τελείωσε.
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να κάνω κάποια σχόλια επί της μουσικής.
Κατ' αρχήν ως προς τον παραλληλισμό με τον Frank Zappa που έκανα παραπάνω οφείλω μια διευκρίνιση πριν αρχίσουν τίποτε ενστάσεις. Όσοι γνωρίζουν ο Zappa δεν σε προσελάμβανε αν δεν ήξερες μερικούς τόνους μουσική, συν κάποια καντάρια παραπάνω, έτσι για τον "χαβαλέ" και ακόμη και τότε σε χτύπαγε σαν χταπόδι για να μάθεις ακόμη περισσότερη. Δεν είναι τυχαίο ότι με τον Zappa έχουν συνεργαστεί μερικούς εκ των κορυφαίων μουσικών παγκοσμίως στον τομέα της jazz και της rock. Αν και μικρογραφία από μουσικής απόψεως διότι είχε πολύ πιο σύντομη διαδρομή και απευθυνόταν σε πολύ μικρότερο κοινό, ο Chuck επί της ουσίας έπαιρνε (ιδίως μετά το Spiritual Healing) μόνο άτομα που ήξεραν αντίστοιχη μουσική τα οποία εκτοξεύονταν τεχνικά δίπλα του. Φυσικά μόνο αυτό δεν αρκεί. Είναι και οι μουσικές του ιδέες, είναι και η πολυπλοκότητα της τεχνοτροπίας που τον διέκρινε κ.ο.κ. όπου τέλος πάντων μπορεί να ακούγεται αδόκιμο ή οξύμωρο, αλλά όντως μου έρχεται ο Zappa αυθόρμητα ως παραλληλισμός, και ελπίζω να γίνει κατανοητό ότι αυτός δεν είναι μουσικός. Παρεμπιπτόντως νομίζω ότι ιδίως το "τημ" του Individual Thought Patterns είναι το πλέον αξεπέραστο. Και μόνο που συμμετέχει ο μέγιστος Andy LaRoque στις κιθάρες, δεν θες κι άλλο.
Παρακάτω θα παραθέσω κάποια δείγματα της μουσικής του. Είμαι βέβαιος ότι οι μη εξοικειωμένοι θα φρίξουν. Όπως ξεκαθάρισα και στην αρχή, η μουσική που έπαιζαν οι Death βρισκόταν στα ακραία εδάφη της metal, αυτό όμως δεν αναιρεί την αξία της μουσικής του συνολικά. Είναι σα να βγαίνει κάποιος και να ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να ακούσει Χατζιδάκι μόνο και μόνο επειδή βρίσκεται εκτός προσωπικών του γούστων. Αυτό δεν συνεπάγεται ότι η μουσική του Χατζιδάκι είναι πιο κάτω από την κορυφή, κοινώς η ποιότητά της δεν κρίνεται από το αν και ποιος μπορεί να την ακούσει. Κάπως έτσι και όσο κι και αυτό ακούγεται αδόκιμο ισχύει και για την μουσική του Chuck Schuldiner. Το ερώτημα, δηλαδή, είναι αν μπορεί να γίνει κατανοητό το μεγαλείο αυτού του ανθρώπου, τόσο συνθετικά όσο και ιδίως στιχουργικά. Και πιστέψτε με (ιδίως οι αμύητοι): αξίζει πολύ να κάνετε μια προσπάθεια διαβάζοντας τους στίχους του ταυτόχρονα.
Η αλήθεια είναι ότι εκείνη την αποφράδα ημέρα της 13ης Δεκεμβρίου 2001 ο κόσμος (και όχι μόνο το μουσικό στερέωμα) έχασε κάτι πολύ περισσότερο από καλλιτέχνη. Έχασε έναν φιλόσοφο όχι μόνο στα λόγια και τις ανησυχίες αλλά και στις χορδές. Δυστυχώς οι περισσότεροι που ακούνε μουσική δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι εάν η μουσική δεν σου διεγείρει συναισθήματα επί της ουσίας είναι αποτυχημένη. Και η μουσική του Chuck ήταν ένα μεγαλείο διεγέρσεων.
Δυστυχώς εν αντιθέσει με τον κολλητό μου και συνάμα κουμπάρο Mad Putcher που τον είχε δει ζωντανά στην Πράγα κάποτε, εγώ δεν κατάφερα να τον δω ποτέ σε συναυλία. Σε κάθε περίπτωση όμως παραμένει μία από τις πλέον αγαπημένες μου προσωπικότητες, σε κάθε επίπεδο, η οποία μπορούσε μέσω της μουσικής του να με προβληματίζει σχεδόν όπως ένα καλό φιλοσοφικό βιβλίο. Και αυτό είναι κάτι ανεκτίμητο.
Τιμής ένεκεν.
A Moment of Clarity (live)
Open my eyes wide to see a moment of clarity
Confusion gone, it's in your hands
Your turn to ask why
Life is like a mystery
With many clues, but with few answers
To tell us what it is that we can do to look
For messages that keep us from the truth
Empty Words
Crystal Mountain (live)
Suicide Machine
The Philosopher
Expect the Unexpected
Leprosy
Περαιτέρω στιχοί μπορούν να βρεθούν εδώ.
Να ξεκαθαρίσω πριν προχωρήσω ότι το σενδονάκι αυτό αφορά τον κάθε μουσικόφιλο, ανεξαρτήτου προτιμήσεών του, και όχι μόνο τους οπαδούς της metal αυστηρά. Ελπίζω να καταφέρω να καταστήσω σαφείς τους λόγους στην συνέχεια.
Ωσάν πριν από δύο εβδομάδες και πριν δεκατρία χρόνια ακριβώς, λοιπόν, μας άφησε ο μέγιστος Chuck Schuldiner, σε ηλικία μόλις 34 ετών. Γεννηθείς 13 Μαϊου 1967, μας αποχαιρέτησε οριστικά από ετούτον τον κόσμο την 13η Δεκεμβρίου 2001.
Ο Chuck του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Charles Michael Schuldiner) ήταν μια τεράστια απώλεια για την παγκόσμια μουσική, όχι μόνο για το metal. Προσωπικά η μοναδική προσωπικότητα της ευρύτερης μουσικής με την οποίαν μπορώ να τον παραλληλίσω είναι ο Frank Zappa αν και όλα αυτά μάλλον φιλολογικά ζητήματα είναι πλέον, απλώς για την κουβέντα.
Να πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.
Το 1983 ο Chuck σε ηλικία μόλις 16 ετών ίδρυσε το συγκρότημα Mantas το οποίο έπαιζε μουσική στα τότε χνάρια της ακραίας τάσης του metal που είχε αρχίσει να ξεπηδάει σε διάφορα σημεία της Ευρώπης και ιδίως των ΗΠΑ. Το σχήμα αυτό κράτησε μόλις για λίγους μήνες το όνομά του και επί της ουσίας το μόνο που πρόλαβε να ηχογραφήσει ήταν ένα demo υπό τον τίτλο Death by Metal, το 1984. Βέβαια την σήμερον κυκλοφορούν και διάφορα rehearsal της εποχής, αλλά αυτά είναι μεταγενέστερα φρούτα. Ο Chuck έδειξε από μικρός όμως τι κουβαλούσε όχι μόνο μέσα στο κεφάλι του, αλλά και στην ψυχή του. Λίγα χρόνια πριν ο μεγαλύτερος αδελφός του είχε πεθάνει. Για ένα συναισθηματικό παιδί όπως ο Chuck αυτό ισοδυναμούσε με κατάρρευση όλου του κόσμου γύρω του. Αποφάσισε, λοιπόν (όπως λέει ο μύθος), να μετονομάσει τους Mantas σε Death εις μνήμην του αδελφού του, προκειμένου να μετατρέψει τον θ΄νατό του σε κάτι θετικό. Και αυτό το θετικό ήταν η μουσική.
Μετά από μια σειρά demo και μέσα από διάφορες πρόβες που διήρκεσαν περί τα τρία χρόνια, το συγκρότημα μπαινει στο στούντιο και ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο: Scream Bloody Gore, το 1987. Επρόκειτο για έναν δίσκο-κλωτσιά στα αχαμνά γενικότερα. Αν και ήδη ο κόσμος είχε αρχίσει να εξοικειώνεται με τις ακραίες εκφάνσεις του metal, τόσο μουσικά, όσο στιχουργικά αλλά και οπτικά (βλ. εξώφυλλα), η αλήθεια είναι ότι το SBG παραήταν ακραίο ακόμη και για τα έως τότε δεδομένα. Στο εξώφυλλο δέσποζαν μερικοί... πρώην καλόγεροι που προφανώς είχαν περάσει στην απέναντι πλευρά, και οι οποίοι έπιναν αίμα στα ποτήρια τους μέσα σε κάποια (προφανώς) εκκλησία. Οι τίτλοι των τραγουδιών αντιστοίχου περιεχομένοι: Evil Dead, Denial of Life, Zombie Ritual, Baptized in Blood κλπ, κλπ. Όσον αφορά τη μουσική, αυτή μάλλον πήγαινε τα πράγματα πολύ παρακάτω κι από το μυθικό 7 Churches των Possessed αλλά και από διάφορα άλλα παραδείγματα ακραίου ήχου που είχαν κυκλοφορήσει μέχρι τότε. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα ολόκληρο είδος βαπτίστηκε death metal εξαιτίας των Death.
Αν, λοιπόν, ο πρώτος δίσκος ήταν πιο πολύ στο οργισμένο και αντιδραστικό κλίμα των εποχών που υπήρχε διάχυτο στο metal εκείνα τα χρόνια και το οποίο απαιτούσε ανάποδους σταυρούς, σκελετούς, αίματα, πεντάλφες και λοιπά "ιδεολογικά" εμβλήματα, η μεταστροφή δεν άργησε να έρθει, όχι τόσο στον ήχο αλλά σε όλα τα υπόλοιπα. Ο δεύτερος δίσκος που κυκλοφόρησε το 1988 υπό τον τίτλο Leprosy ήταν ακόμη μεγαλύτερο σοκ. Ναι μεν ηχητικά αποτελούσε την λογική συνέχεια του Scream Bloody Gore αλλά σε όλα τα υπόλοιπα ήταν σαν να επρόκειτο για διαφορετική μπάντα. Τα ακραίου περιεχομένου δείγματα είχαν απαλοιφθεί όλα και τη θέση τους είχαν αρχίσει να παίρνουν υπαρξιακά ζητήματα, όπως οι ανίατες ασθένειες, οι άνθρωποι που χάνουν την αξιοπρέπειά τους ένεκα αυτών, ο πόνος κλπ. Και η λέπρα που αποτελούσε ασθένεια-μάστιγμα σε παλαιότερες εποχές ήταν ένα ενδεικτικό παράδειγμα από το οποίο μπορούσε να καταπιαστεί. Ο εν λόγω δίσκος είναι ο πρώτος στον οποίον ο Chuck έθεσε ανοικτά (στους στίχους) και το θέμα του δικαιώματος των ανθρώπων να επιλέγουν να βάλουν ένα τέλος στον πόνο του, ερχόμενος έτσι σε πλήρη ρήξη με όλες τις πουριτανικές κοινωνίες που θεωρούσαν ως εντελώς ανήθικο το να συζητάς για τα δικαιώματα ενός ανθρώπου που υποφέρει, μόνο και μόνο επειδή το πέπλο μιας θρησκείας το απαγορεύει.
Το 1990 κυκλοφορεί το Spiritual Healing, ένας δίσκος που αν και μουσικά μάλλον δεν φτάνει τα υψηλά στάνταρ του προηγούμενου, εντούτοις από τεχνικής απόψεως μάλλον θέτει νέα όρια σε ολόκληρο το metal αφού αποδεικνύει ότι ακόμη και ο σκληρός ήχος μπορεί να είναι τεχνικός και προσεγμένος και όχι καφρίλα και χυμαδιό όπως αρκετοί μέχρι τότε έκαναν. Σε επίπεδο θεματολογίας, εξακολουθεί να ασχολείται με τα του Ανθρώπου αλλά αυτήν τη φορά το πάει κι εδώ πολύ παρακάτω, αφού πλέον δεν ασχολείται με τον άνθρωπο απευθείας, αλλά με την Κοινωνία και την αντιμετώπισή της που ωθεί τους ανθρώπους προ τετελεσμένων γεγονότων. Η ρήξη με την Κοινωνία είναι ευθύτατη.
Ο επόμενος δίσκος ονομάζεται Human και κυκλοφορεί το 1991. Εκτιμώ ότι ο τίτλος τα λέει όλα ως προς το περιεχόμενο. Πλέον όλοι έχουν καταλάβει δεν έχει κανένα νόημα να ασχολείσαι με τη μουσική του Chuck: αυτή θα είναι πάντοτε σε υψηλότατα στάνταρ, με την χαρακτηριστική του τεχνοτροπία που εκτοξεύει πέραν από τα προσωπικά γούστα του καθενός την ποιότητα, διατηρώντας πάντοτε έναν μελαγχολικό τόνο στις συνθέσεις του (τολμώ να πω, αντίστοιχο με αυτόν που πάντοτε έχει ο Χατζιδάκις, για να το κάνω κατανοητό). Όταν ασχολείσαι με τους Death το μόνο που σε απασχολεί πλέον είναι το πόσο βαθειά στην φιλοσοφία θα σε ρίξουν οι στίχοι του Chuck και η αλήθεια είναι ότι κάθε δίσκος σε έριχνε σε ολοένα και πιο βαθειά νερά σε σχέση με τον προηγούμενο. Μέσα από το πλήθος των αρίστων συνθέσεων και των αντιστοίχων στίχων, υπάρχουν πολλά που μπορείς να διακρίνεις για την αγωνία του για τον συνάνθρωπό του. Μάλλον η πιο συγκλονιστική στιγμή του δίσκου όμως είναι το Suicide Machine, στο οποίο πραγματεύεται ευθέως το δικαίωμα εκείνων που πονάνε να σταματήσουν τον πόνο. Θα σας παραθέσω ως χαρακτηριστικό δείγμα το ρηφραίν του κομματιού:
When it comes to living, no one seems to care
But when it comes to wanting out
Those with power, will be there
Prolong the pain
How long will it last?
Suicide machine
A request to die with dignity
Is that too much to ask?
Suicide machine
But when it comes to wanting out
Those with power, will be there
Prolong the pain
How long will it last?
Suicide machine
A request to die with dignity
Is that too much to ask?
Suicide machine
Προσέξτε καλά τον τρόπο με τον οποίον θέτει εντελώς ωμά πλην ρεαλιστικά το θέμα. Αυτοί που έχουν το μαχαίρι και το πεπόνι σε θυμούνται μόνο όταν θέλουν να ζητήσουν. Όταν είναι να ζήσεις, για την ποιότητα ζωής σου δηλαδή, δεν ενδιαφέρεται κανείς. Θέτει ένα αίτημα, λοιπόν, δηλαδή ούτε καν απαίτηση για αξιοπρέπεια, για να σταματήσει ο πόνος. Και το θέτει με τόσο ανθρώπινο τόνο, με ένα απλό ερώτημα: είναι τόσο πολύ αυτό που ζητάω;
Απλά ο Chuck. Γράφω αυτές τις γραμμές και ανατριχιάζω, σας το λέω εν τιμή. Να σημειώσω δε, ότι εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και το εξώφυλλο του δίσκου, το οποίο δείχνει τι πραγματικά είναι ο άνθρωπος: κόκαλα και σάρκα. Τα υπόλοιπα, το Είναι, το κάνει ο καθένας ξεχωριστά.
Στον επόμενο δίσκο που κυκλοφόρησε το 1993 υπό τον τίτλο Individual Thought Patterns. Προσέξτε τίτλο έτσι; Πρότυπα ατομικής σκέψης. Τι άλλο να σου πει ο άνθρωπος πια;;; Ο δίσκος αυτός ασχολείται με τη φιλοσοφία και την ελευθερία που έχεις μόνο στα λόγια για να γίνεις καλύτερος άνθρωπος και διά εσού να φτιάξεις έναν καλύτερο κόσμο (το οποίο τελικώς σχεδόν αξιωματικα΄αποδεικνύηεται απευκταίο από την Κοινωνία). Δεν ξέρω αν ο Chuck είχε διαβάσει Καζαντζάκη ή Πλάτωνα (εξάλλου στο Philosopher λέει ρητά μεταξύ άλλων You know so much about nothing at all) αλλά η ουσία είναι ότι πλέον ασχολείται οριστικά με ζητήματα πανανθρώπινα. Κάθε τραγούδι που ακούς καθώς διαβάζεις (και σκέπτεσαι) τους στίχους σε θέτει σε έντονους προβληματισμούς. Είναι αδύνατον απλώς να ακούσεις έναν δίσκο των Death. Είναι σα να τρως και να κόβεις τη γλώσσα σου για να μην νοιώθεις γεύση. Οι Death ήταν ανέκαθεν ένα συγκρότημα που πήγε κόντρα στον πνευματικό ακρωτηριασμό των προτύπων του 1984 (ή έστω του Θαυμαστού Νέου Κόσμου) και δεν δίσταζε να το αποδεικνύει με κάθε δίσκο.
Το 1995 κυκλοφορεί το Symbolic. Η φιλοσοφία που ανέκαθεν υπήρχε σε όλες τις δουλειές τους (έστω εξαιρουμένου του SBG) πλέον στρεφόταν εσωτερικά από πλευράς συμπεριφοράς. Αν θελήσουμε να δούμε τους δίσκους των Death ταυτόχρονα και μεμονωμένα αλλά και ως σύνολο θα διαπιστώσουμε το εξής καταπληκτικό: η δομή τους ακολουθεί κυριολεκτικώς τη δομή του πλατωνικού έργου, όπου όλοι οι δίσκοι είναι αλληλλένδετοι νοηματικά μεταξύ τους, υπό την έννοια ότι έχουν έναν κοινό στόχο τον οποίον προσπαθούν να επιτύχουν όχι τόσο μεμονωμένα αλλά ως σύνολο. Όμως μεμονωμένα προσπαθούν να βάλουν το λιθαράκι τους προκειμένου να σε ωθήσουν στην εξερεύνηση του Εαυτού σου. Για να καταλάβετε τι εννοώ, θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα από τους στίχους του Empty Words που θέτει στο επίκεντρο τα κενά λόγια και τον πόνο που αυτά μπορούν να προκαλέσουν:
Ashes and promises share a bond
Through the winds of change
Words are blown away
When visions that should be
Are tattooed in your mind
The power to let go
Is sometimes hard to find
The answer cannot be found
In the writing of others
Or the words of a trained mind
In a precious world of memories
We find ourselves confined
Claws so razor sharp
Ripping at the spirit
[Chorus]:
Promises, a potential to hurt
Is anything real?
When forever is to be until
Deep inside, in the world of empty words...
No escaping from those haunting
empty words...
Through the winds of change
Words are blown away
When visions that should be
Are tattooed in your mind
The power to let go
Is sometimes hard to find
The answer cannot be found
In the writing of others
Or the words of a trained mind
In a precious world of memories
We find ourselves confined
Claws so razor sharp
Ripping at the spirit
[Chorus]:
Promises, a potential to hurt
Is anything real?
When forever is to be until
Deep inside, in the world of empty words...
No escaping from those haunting
empty words...
Και φτάνουμε αισίως στο 1998 όπου και κυκλοφορεί ο (όπως απεδείχθη εκ των υστέρων) τελευταίος δίσκος των Death, ένα πραγματικό μεγαλούργημα υπό τον τίτλο The Sound of Perserverance. Ο δίσκος αυτός μάλλον κοιτάζει όλους τους υπολοίπους από ψηλά, υπό την έννοια ότι επιχειρεί έναν συγκερασμό του τύπου "για να δούμε τι έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα". Μουσικά πλέον τα πάντα έχουν απογειωθεί, νομίζω ότι δεν υπάρχει λόγος να συζητάμε κάτι τέτοιο. Όσον αφορά τους στίχους, στο τέλος θα σας παραθέσω το εκ των αγαπημενων μου κομματιών τους A Moment of Clarity όπου και πιστεύω ότι θα καταλάβετε πολλά.
Σε αυτό το σημείο να σημειώσω κάτι πολύ ενδιαφέρον. Ήδη από το 1996 ο Chuck είχε δημιουργήσει και ένα παράλληλο σχήμα με το όνομα Control Denied το οποίο αν και διατηρούσε τη γνώριμη τεχνοτροπία του, επί της ουσίας είχε μεγάλες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τους Death. Το εν λόγω σχήμα ήταν πιο "ελαφρύ" μουσικά (παρόλο που ιδίως από το Individual Thought Patterns κι έπειτα νομίζω ότι οι Death μόνο death metal δεν μπορεί να πει κανείς ότι έπαιζαν δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν διατηρούσαν βαρύ ήχο). Κοινώς ήταν πιο heavy ως προς τον γνώριμο ήχο των Death. Η σημαντικότερη, όμως, διαφοροποίηση είχε να κάνει με τους στίχους, όπου ναι μεν δεν ήταν σε καμία περίπτωση αυτό που λέμε χαριτολογώντας ελαφρολαϊκοί, όμως προσπαθούσαν να βγουν έξω από τον βαρύ φιλοσοφικό κύκλο που είχαν ανοίξει οι Death και από τον οποίον ήταν αδύνατον να βγουν. Τo σχήμα αυτό κυκλοφόρησε μόλις έναν δίσκο υπό τον τίτλο The Fragile Art of Existense, μόλις λίγους μήνες πριν τον τελευταίο δίσκο των Death.
Κάπου σε αυτό το σημείο, όμως, το χέρι της Μοίρας αρχίζει και η συγγραφή του Επιλόγου του Βιβλίου της Ζωής αυτού του τεράστιου ανθρώπου και μουσικού. Το 1999 του γίνεται διάγνωση για καρκίνο στον εγκέφαλο. Τι τραγικό χτύπημα της μοίρας. Το παλικάρι αυτό που έγινε γνωστό μέσα από ένα συγκρότημα με το όνομα Θάνατος και που μόνο για τη Ζωή έγραφε πάντοτε, χτυπήθηκε με τον πιο ύπουλο τρόπο από την επάρρατη νόσο πάνω στο άνθος της ηλικίας του. Το τραγικότερο όμως δεν είναι αυτό, αλλά ότι παρόλο που μετά από σκληρό αγώνα η κατάστασή του είχε δείξει να καλυτερεύει, ο εξασθενημένος κι ευάλωτος οργανισμός του χτυπήθηκε από πνευμονία, η οποία ήταν και αυτή που τον τελείωσε.
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να κάνω κάποια σχόλια επί της μουσικής.
Κατ' αρχήν ως προς τον παραλληλισμό με τον Frank Zappa που έκανα παραπάνω οφείλω μια διευκρίνιση πριν αρχίσουν τίποτε ενστάσεις. Όσοι γνωρίζουν ο Zappa δεν σε προσελάμβανε αν δεν ήξερες μερικούς τόνους μουσική, συν κάποια καντάρια παραπάνω, έτσι για τον "χαβαλέ" και ακόμη και τότε σε χτύπαγε σαν χταπόδι για να μάθεις ακόμη περισσότερη. Δεν είναι τυχαίο ότι με τον Zappa έχουν συνεργαστεί μερικούς εκ των κορυφαίων μουσικών παγκοσμίως στον τομέα της jazz και της rock. Αν και μικρογραφία από μουσικής απόψεως διότι είχε πολύ πιο σύντομη διαδρομή και απευθυνόταν σε πολύ μικρότερο κοινό, ο Chuck επί της ουσίας έπαιρνε (ιδίως μετά το Spiritual Healing) μόνο άτομα που ήξεραν αντίστοιχη μουσική τα οποία εκτοξεύονταν τεχνικά δίπλα του. Φυσικά μόνο αυτό δεν αρκεί. Είναι και οι μουσικές του ιδέες, είναι και η πολυπλοκότητα της τεχνοτροπίας που τον διέκρινε κ.ο.κ. όπου τέλος πάντων μπορεί να ακούγεται αδόκιμο ή οξύμωρο, αλλά όντως μου έρχεται ο Zappa αυθόρμητα ως παραλληλισμός, και ελπίζω να γίνει κατανοητό ότι αυτός δεν είναι μουσικός. Παρεμπιπτόντως νομίζω ότι ιδίως το "τημ" του Individual Thought Patterns είναι το πλέον αξεπέραστο. Και μόνο που συμμετέχει ο μέγιστος Andy LaRoque στις κιθάρες, δεν θες κι άλλο.
Παρακάτω θα παραθέσω κάποια δείγματα της μουσικής του. Είμαι βέβαιος ότι οι μη εξοικειωμένοι θα φρίξουν. Όπως ξεκαθάρισα και στην αρχή, η μουσική που έπαιζαν οι Death βρισκόταν στα ακραία εδάφη της metal, αυτό όμως δεν αναιρεί την αξία της μουσικής του συνολικά. Είναι σα να βγαίνει κάποιος και να ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να ακούσει Χατζιδάκι μόνο και μόνο επειδή βρίσκεται εκτός προσωπικών του γούστων. Αυτό δεν συνεπάγεται ότι η μουσική του Χατζιδάκι είναι πιο κάτω από την κορυφή, κοινώς η ποιότητά της δεν κρίνεται από το αν και ποιος μπορεί να την ακούσει. Κάπως έτσι και όσο κι και αυτό ακούγεται αδόκιμο ισχύει και για την μουσική του Chuck Schuldiner. Το ερώτημα, δηλαδή, είναι αν μπορεί να γίνει κατανοητό το μεγαλείο αυτού του ανθρώπου, τόσο συνθετικά όσο και ιδίως στιχουργικά. Και πιστέψτε με (ιδίως οι αμύητοι): αξίζει πολύ να κάνετε μια προσπάθεια διαβάζοντας τους στίχους του ταυτόχρονα.
Η αλήθεια είναι ότι εκείνη την αποφράδα ημέρα της 13ης Δεκεμβρίου 2001 ο κόσμος (και όχι μόνο το μουσικό στερέωμα) έχασε κάτι πολύ περισσότερο από καλλιτέχνη. Έχασε έναν φιλόσοφο όχι μόνο στα λόγια και τις ανησυχίες αλλά και στις χορδές. Δυστυχώς οι περισσότεροι που ακούνε μουσική δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι εάν η μουσική δεν σου διεγείρει συναισθήματα επί της ουσίας είναι αποτυχημένη. Και η μουσική του Chuck ήταν ένα μεγαλείο διεγέρσεων.
Δυστυχώς εν αντιθέσει με τον κολλητό μου και συνάμα κουμπάρο Mad Putcher που τον είχε δει ζωντανά στην Πράγα κάποτε, εγώ δεν κατάφερα να τον δω ποτέ σε συναυλία. Σε κάθε περίπτωση όμως παραμένει μία από τις πλέον αγαπημένες μου προσωπικότητες, σε κάθε επίπεδο, η οποία μπορούσε μέσω της μουσικής του να με προβληματίζει σχεδόν όπως ένα καλό φιλοσοφικό βιβλίο. Και αυτό είναι κάτι ανεκτίμητο.
Τιμής ένεκεν.
A Moment of Clarity (live)
I would describe it as an invisible darkness
Casting a shadow, a blinding black
Guarded by hope, my soul is kept from
The bloody claws
Look to beyond, what vision lets me see
Time after time, unneeded misery
Holding tight to my dreams
I own no price for you
I grip them tight and hope for sight
Casting a shadow, a blinding black
Guarded by hope, my soul is kept from
The bloody claws
Look to beyond, what vision lets me see
Time after time, unneeded misery
Holding tight to my dreams
I own no price for you
I grip them tight and hope for sight
Open my eyes wide to see a moment of clarity
Confusion gone, it's in your hands
Your turn to ask why
Life is like a mystery
With many clues, but with few answers
To tell us what it is that we can do to look
For messages that keep us from the truth
Empty Words
Ashes and promises share a bond
Through the winds of change
Words are blown away
When visions that should be
Are tattooed in your mind
The power to let go
Is sometimes hard to find
The answer cannot be found
In the writing of others
Or the words of a trained mind
In a precious world of memories
We find ourselves confined
Claws so razor sharp
Ripping at the spirit
[Chorus]:
Promises a potential to hurt
Is anything real?
When forever is to be until
Deep inside, in the world of empty words...
No escaping from those haunting
empty words...
Do you ever feel it?
A craving that is so strong
To by thought rewind in order to find
Expectations that shined through the doubt
That soon would turn into the price
Of what a word will be worth
When tomorrow comes
To be and we are left
Standing on our own -
And seeing what is real...
The answer cannot be found
In the writing of others
Or the words of a trained mind
In a precious world of memories
We finds ourselves confined
Claws so razor sharp
Ripping at the spirit
[Chorus]
Promises a potential to hurt
Is anything real?
When forever is to be until
Deep inside, in the world of empty words...
No escaping from those haunting
empty words...
Through the winds of change
Words are blown away
When visions that should be
Are tattooed in your mind
The power to let go
Is sometimes hard to find
The answer cannot be found
In the writing of others
Or the words of a trained mind
In a precious world of memories
We find ourselves confined
Claws so razor sharp
Ripping at the spirit
[Chorus]:
Promises a potential to hurt
Is anything real?
When forever is to be until
Deep inside, in the world of empty words...
No escaping from those haunting
empty words...
Do you ever feel it?
A craving that is so strong
To by thought rewind in order to find
Expectations that shined through the doubt
That soon would turn into the price
Of what a word will be worth
When tomorrow comes
To be and we are left
Standing on our own -
And seeing what is real...
The answer cannot be found
In the writing of others
Or the words of a trained mind
In a precious world of memories
We finds ourselves confined
Claws so razor sharp
Ripping at the spirit
[Chorus]
Promises a potential to hurt
Is anything real?
When forever is to be until
Deep inside, in the world of empty words...
No escaping from those haunting
empty words...
Crystal Mountain (live)
Suicide Machine
The Philosopher
Expect the Unexpected
Leprosy
Περαιτέρω στιχοί μπορούν να βρεθούν εδώ.
4 σχόλια:
Τεράστιος. Απλά.
Εσύ μια χαρά τα λες, αλλά όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι ακούνε τη μουσική και λένε μέσες άκρες "καλά, τι είναι αυτά τα σατανιστικά;". Δυστυχώς. Δεν πρόκειται να ασχοληθούν παραπέρα.
Κρίμα, έφυγε νωρίς ένας μεγάλος άνθρωπος.
Ακριβώς έτσι.
Δυστυχώς οι περισσότεροι συγχέουν το "μου αρέσει" με το "είναι καλό".
Δημοσίευση σχολίου