Διαπραγμάτευση της χρεωκοπίας

Του Δείμου. Μου άρεσε πολύ, ανεξαρτήτως συμφωνίας ή διαφωνίας είναι εξαιρετικά δομημένο και ως εκ τούτου το αναδημοσιεύω αυτούσιο.


Σαν τέτοια μέρα κάθε τρεις μήνες πια την τελευταία δεκαετία, γινόμαστε μέρος του φιλοθεάμονος κοινού εμπρός από μία καλά ενορχηστρωμένη κουστωδία προπαγανδιστών και πολιτικών. Μονόδρομοι εμφανίζονται εμπρός μας, απαγορευτικές απαιτήσεις, διασώστες πολιτικοί…

Χωρίς να έχω κατασταλάξει, ας θέσω μερικές σκέψεις (μάλλον περισσότερο είναι ένα μικρό απάνθισμα σχολίων σε φιλικά ιστολόγια).

Οι μισθοί ήδη έπεσαν ήδη 25-30% (3 στους 14 μισθούς του δημοσίου και 25% στον ιδιωτικό τομέα). Θα κόψουν κι άλλο τους μισθούς, λένε (άλλο 20-30%). Ήδη οι 14 μισθοί σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, σε ονομαστικό επίπεδο, έγιναν περίπου 11. Ο τιμάριθμος τρέχει με +10%. Και αυτά χωρίς να προσθέσουμε χαράτσια, μειώσεις δαπανών σε παιδεία και υγεία (περίπου 20-30% επί του μηνιαίου μισθού). Άθροισμα; 75%-100%.

Αν αυτό δεν είναι χρεωκοπία, τότε τι χειρότερο να περιμένουμε; Όχι, μας λένε οι χειραγωγοί της κοινής γνώμης. Η χρεοκοπία δεν ήρθε ακόμα. Αυτό που βιώνουμε ονομάζεται απλά εσωτερική υποτίμηση (sic) επειδή η Ελλάδα δεν έχει δικό της νόμισμα προκειμένου να το υποτιμήσει. Γιατί αν βγει από το ευρώ (ένας μονόδρομος εμπρός μας) θα χρεοκοπήσει άναρχα (δηλαδή φοβούνται την άναρχη χρεοκοπία όχι τη συντεταγμένη στην οποία στοχεύουν).

Τείνω προς τη μονομερή διαγραφή του χρέους και προς ένα νέο ξεκίνημα (κάπου μεταξύ ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ). Είμαι φιλοευρωπαϊστής, αλλά όχι στην Ευρώπη που έδινε δανεικά ενώ γνώριζε πώς σπαταλούνται τούτα (μίζες, τρελά εξοπλιστικά προγράμματα, αδιαφανείς επιχορηγήσεις σε ΜΚΟ, συνδικάτα κλπ) και δεν έκανε τίποτα για να βοηθήσει, για να εμποδίσει την κατασπατάληση των πόρων. Και τούτο βεβαίως με μοναδικό στόχο να ενισχύσουν οι Βρυξέλες και οι ευρωπαίοι ηγέτες τις τράπεζές που δανειοδοτούσαν τη χώρα και τις εθνικές τους βιομηχανίες και υπερεθνικούς κολοσσούς(βέβαια και σήμερα το ίδιο κάνει).

Και τι γίνεται με το μονόδρομο της παραμονής στο ευρώ;

Η έξοδος από το ευρώ μπορεί να αναθερμάνει τη μηχανή της οικονομίας μέσα από την πραγματική υποτίμηση του νομίσματος. Σήμερα βιώνουμε την εσωτερική υποτίμηση και χωρίς να έχουμε καμία πολιτική ελευθερία να αντιτάξουμε μια δική μας πρόταση ανάπτυξης, αλλά λειτουργούμε ως γνήσια ανδράποδα. Η υποτίμηση και το εθνικό νόμισμα θα μπορέσει να λειτουργήσει ως ανεξάρτητος μοχλός. Εξάλλου, μέσα στο ευρώ όντες, δεν μπορούμε να δανειστούμε από άλλες χώρες (πχ Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Βενεζουέλα κλπ) αντιτάσσοντας μία άλλη πρόταση δανεισμού. Βλέπετε άλλο δανεισμός κι άλλο τρόικα. Ένας ανεξάρτητος δανεισμός επιτρέπει -και το έχουν ανάγκη ως αντίπραξη ορισμένες χώρες- να κινηθείς πιο ελεύθερα χωρίς τις πιέσεις άλλων.

Αν επιστρέψουμε, όμως, στη δραχμή, λένε, θα κλείσουν οι τράπεζες και δε θα έχουμε χρήματα (ή θα κάνουμε αναλήψεις σε μικροποσά με πλαφόν), το κράτος δε θα πληρώνει. Είμαστε βέβαιοι; Εγκαταλείποντας το επιχείρημα της προηγούμενης παραγράφου για ελεύθερη δανειοδότηση, ας δούμε τον εσχατολογικό τούτο συλλογισμό. Ποια χρήματα; Πόσα χρήματα έχουν οι μεσοαστοί και τα κατώτερα στρώματα σε καταθέσεις; Τι θα χάσουν; Ούτως ή άλλως οι τράπεζες δε δανειοδοτούν μεσαίες επιχειρήσεις με στόχο το κλείσιμό τους. Χρήματα δεν έχουμε, δάνεια δεν μπορούμε να πάρουμε ούτε να αποπληρώσουμε. Ποιος κίνδυνος υπάρχει; Να αποκλειστούμε από τις αγορές για μελλοντικά δάνεια;
Όπως υπογραμμίζει ο Βαρουφάκης οι Έλληνες, ως άτομα αλλά και ως ιδιωτικός τομέας, χρωστάμε πολύ λιγότερα συγκριτικά με τους Ευρωπαίους. Ακόμα και οι αντιπαθέστατες τράπεζές μας έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα του άνω των 150 δις πραγματικών καταθέσεων! Δεν είμαστε, λοιπόν, κατά μέσο όρο ούτε οι φτωχότεροι ούτε οι πιο υπερχρεωμένοι.Έπειτα, τα χρέη του δημοσίου βαραίνουν εμάς, ως άτομα, πολύ λιγότερο από όσο βαραίνουν τους ξένους. Έτσι δεδομένου ότι η πτώχευση του δημοσίου διαγράφεται αναπόφευκτη, το κόστος της στάσης πληρωμών δε θα το υποστούμε μόνοι μας.

Στο κάτω κάτω ας κάνουμε δημοψήφισμα: θέλουμε ή όχι τη νέα δανειακή σύμβαση; Ας αποφασίσει ο λαός άμεσα χωρίς τερτίπια. Ούτε οι εκλογές είναι λύση. Δημοψήφισμα, τι πιο δημοκρατικό; Και αν στο κάτω κάτω θέσουν πάλι ζήτημα ευρώ ή δραχμή, ας γίνει διπλό δημοψήφισμα. Ας αποφασίσει ο λαός άμεσα, κι ας πάρουν όλοι θέση. Η λογική των μονοδρόμων, δεν είναι λογική ούτε αριστερή ούτε ρεαλιστική. Είναι λογική υποταγής. προτιμώ ένα δύσκολο, αλλά δικό μου, ανεξάρτητο δρόμο ελευθερίας, όπου θα διασφαλίζω τα δικά μου συμφέροντα, παρά ένα χαραγμένο δρόμο στις ανάγκες άλλων που θα περπατώ ως ανδράποδο.

Τα σημερινά δάνεια δεν είναι φτηνότερα από απευθείας αγορές ομολόγων από κράτη όπως η Ρωσία ή η Κίνα. Μέχρι σήμερα το έλλειμμα τριπλασιάστηκε λόγω του μνημονιακών κλπ δανείων. Όπως σημειώνει και ο Π. Κρούγκμαν αναζητείται ένα σενάριο με το οποίο η Ελλάδα θα οδηγηθεί σε θανατηφόρα επίπεδα λιτότητας, μόνο για να πληρώσει τους ξένους πιστωτές της, χωρίς όμως να φαίνεται κανένα πραγματικό φως στην άκρη του τούνελ!

Δεν προτείνω άμεσα την οικονομική ανάπτυξη, αλλά την κοινωνική (και στο στο βιβλίο μου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην κοινωνική ανάπτυξη στοχεύω). Η θολή έννοια της ανάπτυξης, που ο καθένας τη μεταφράζει όπως επιθυμεί, είναι εντέχνως γενικευμένη ώστε να την εννοεί έκαστος ως επιθυμεί και φυσικά να αποπροσανατολίζεται. Δεν αποζητώ, λοιπόν, την οικονομική ανάπτυξη των υπερεθνικών κι εγχώριων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και αγορών, αλλά την κοινωνική ανάπτυξη του λαού μας. Οι αγορές, άλλωστε, δε νοιάζονται για την κοινωνία, ούτε η τρόικα.

Από την άλλη, έχω σχηματίσει την αντίληψη ότι η πολιτική των δύο Ευρωπαίων ηγετών (Μεροκοζύ) δεν ήταν επιπόλαιη ούτε απλά λανθασμένη όπως πολλά παπαγαλάκια αναμεταδίδουν. Φυσικά δεν ήταν και ατελέσφορη. Αντίθετα, ήταν μία συνειδητή επιλογή προκειμένου αρχικά να γίνει η εσωτερική υποτίμηση ώστε η Ελλάδα να καταστεί τμήμα του νοτιοευρωπαϊκού εργασιακού παραδείσου για τις επενδύσεις υπερεθνικών επιχειρήσεων. Γνώριζαν ότι τα μέτρα τους δε θα έλυναν το πρόβλημα, αλλά ήθελαν να επιβάλλουν νεοφιλελεύθερα/νεοσυντηρητικά μέτρα ώστε μαζί με την υποτίμηση να καταστεί η Ελλάδα "ανταγωνιστική" (δηλαδή με φτηνή εργατική δύναμη και διάλυση της μεσαίας επιχειρηματικότητας και του κράτους). Το κούρεμα και τα υπόλοιπα ούτως ή άλλως θα έρχονταν, απλά το καθυστέρησαν. Το ότι φοβούνται τη χρεοκοπία της Ελλάδας, τη μονομερή διαγραφή χρεών και την έξοδο από την ευρωζώνη το γνωρίζουμε, όπως και τα αίτια (αν θέλετε δείτε και την οπτική του David Paul της Huffington Post).

Ο αποκλεισμός της Ελλάδας από τις χρηματαγορές είναι μία κινδυνολογική, μία θρησκευτικού δογματισμού εσχατολογία μια και δε θα διαρκέσει πολύ. Αν κηρύξει στάση πληρωμών και ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της, οι παλιοί δανειστές θα αποδεχθούν νέους όρους αποπληρωμής ενός ποσοστού των περασμένων δανεικών και νέοι υποψήφιοι δανειστές (μπορεί και οι ίδιοι) θα σχηματίσουν ουρά για να μας δανείσουν! Μειωμένο το χρέος αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για επένδυση. Η δημοκρατία δεν έχει πρόβλημα όταν εντοπίζει επικερδείς επενδύσεις να μειώσει φαινομενικά τα κέρδη της προκειμένου να τα δεκαπλασιάσει στο μέλλον και ελέγχει αγορές.

Αγαπητοί μου φίλοι, χάσαμε την οικονομική μας επιφάνεια, χάσαμε τον εαυτό μας, τη δουλειά μας, την αισιοδοξία μας. Αλλά δεν χάσαμε την αξιοπρέπειά μας ακόμα. Ας μη μοιρολατρούμε. Ας παλέψουμε τουλάχιστον για αυτήν...

Η έξοδος από το ευρώ δεν είναι δικό μου φόβος. Είναι ο τρόμος των αγορών, είναι ο δείμος της δημοκρατίας. Θα χάσουν οι τράπεζες, οι μεγαλοκαταθέτες, η οικονομική ελίτ. Σίγουρα δε χάσουν τα κατώτερα στρώματα, μα πρακτικά ούτε και οι μεσοαστοί. Αντίθετα, θα είμαστε ελεύθεροι να ορίσουμε τη δική μας εθνική πολιτική.