Φίλαθλος ΙΙ

...και ελπίζω να μην χρειαστεί να επανέλθουμε με το Φίλαθλος ΙΙΙ.

Όπως έχω ξαναπεί και ξαναγκαρίξει, ο υποφαινόμενος είναι Φιλαθλαίος εδώ και σχεδόν 18 χρόνια. 18 χρόνια που σχεδόν στιγματίζουν μια πολύ ιδιαίτερη σχέση. Ο λόγος που έχω κολλήσει έτσι με τον Φίλαθλο δεν είναι η λόξα μου με τα αθλητικά (η οποία υφίσταται όπως θα έχετε καταλάβει), αλλά... όλα τα υπόλοιπα.

Θα έχετε παρατηρήσει ότι σχεδόν κάθε φορά που αναφέρομαι στον Φίλαθλο χρησιμοποιώ και την ατάκα ότι δεν ξέρετε τι χάνετε όσοι δεν διαβάζετε Φίλαθλο. Αυτό δεν σημαίνει ότι όσοι διαβάζουμε είμαστε μέλη κάποιας ανεπίσημης ελίτ, ούτε ότι πιάσαμε το τζόκερ ξαφνικά. Σημαίνει αυτολεξί αυτό που διαβάζετε, ότι όσοι δεν διαβάζετε ειλικρινά δεν ξέρετε τι χάνετε.
Όπως έχουμε δείξει (με κείμενα του Μπαζίνα, του Αποδυτηριάκια και του Ντοπερμαν κυρίως) ο Φίλαθλος δεν είναι μια ακόμη εφημερίδα. Για την ακρίβεια, ο Φίλαθλος δεν είναι ούτε καν μια ακόμη αθλητική εφημερίδα. Μπορεί να εντάσσεται στις αθλητικές, αλλά ο Φίλαθλος είναι μια πολιτική εφημερίδα που απλώς έχει λίγο εκτεταμένα αθλητικά ρεπορτάζ. Διότι δεν μπορείς να αποκαλέσεις διαφορετικά μια εφημερίδα με τέτοια κείμενα, όπως αυτά του Φιλάθλου. Ακόμη και οι ατάκες του Ιάκωβου πολλές φορές στο πρωτοσέλιδο σε κάνουν να σκέφτεσαι για ώρα μέχρι να καταλάβεις που το πάει.

Πριν από κοντά 3 μήνες λοιπόν ήταν που όλους εμάς τους Φιλαθλαίους μας έλουσε κρύος ιδρώτας, όταν ουσιαστικά ο ιδιοκτήτης του, ο Κουρής, ουσιαστικά προεξόφλησε το κλείσιμο της εφημερίδας ένεκα δυσθεώρητου οικονομικού βάρους. Πρόσφατα, παρακολουθούσα τις εξελίξεις στο Alter, επίσης ιδιοκτησίας Κουρή, οι οποίες μόνο θετικές δεν μπορούν να αποκληθούν. Ένα πρόσφατο πρωϊνό, τελείως συμπτωματικά άκουγα τον Χατζηνικολάου στον real fm εμμέσως πλην σαφώς να... κάνει τον σταυρό του για τις εξελίξεις στο κανάλι (που για να πω την αλήθεια, για το κανάλι δεν μου καίγεται καρφί). Το θέμα είναι ότι αν ένα τόσο ισχυρό μέσον πίεσης, όπως ένα τηλεοπτικό κανάλι, σε μια τέτοια εποχή που η ύφεση και τα προβλήματα γιγαντώνονται, αντιμετωπίζει ολοένα αυξανόμενα προβλήματα, τότε δεν θέλω να φανταστώ πως εξακολουθούν να είναι τα πράγματα στον Φίλαθλο. Διότι το να έφτιαξαν από το πουθενά υπό τέτοιες συνθήκες, χλωμό το κόβω. Απλώς δεν σχολιάζονται (αν και που και που όλο και κάποια μπηχτή θα βρω σε κάποιο κείμενο).

Το ερώτημα λοιπόν είναι μοιραία το εξής: θα ξυπνήσουμε ένα πρωί και θα βρούμε νέο πωλητήριο στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας; Μήπως θα διαβάσουμε την ανακοίνωση του οριστικού της κλεισίματος αυτήν τη φορά; Ή μήπως απλώς δεν θα την ξαναδούμε στα περίπτερα; Διότι έτσι όπως το βλέπω το πράγμα, μάλλον απευθείας για το τρίτο θα πάμε -η προειδοποίηση άλλωστε πέφτει συνήθως μία φορά.
Θα αναρωτιέστε γιατί με καίει τόσο πολύ το θέμα, ενώ πρακτικά δεν με ενδιαφέρει καν αν θα κλείσει το οποιοδήποτε άλλο ΜΜΕ. Ο λόγος που με καίει είναι αυτός που προανέφερα: τα φιλαθλαίικα κείμενα που κατά καιρούς ανεβάζω σε τούτο το βλόγι, καθώς και όλα όσα εκείνα δεν ανεβάζω, μιας και είναι τόσο πολλά που θα ήταν αδύνατο κάτι τέτοιο. Τέτοια κείμενα δεν γράφονται πουθενά στον ελληνικό τύπο. Δεν υπάρχει άνθρωπος στην Ελλάδα σήμερα πχ που να γράφει σαν τον Ηλία Μπαζίνα. Δεν μπορώ λοιπόν να διαννοηθώ ότι μέσα σε ένα σκηνικό πλήρους κατάρρευσης της χώρας ολόκληρης, θα χάσω μέχρι και τον Φίλαθλο, έναν Φίλαθλο που δεν αποτελεί μια ακόμη συνήθειά μου, αλλά ιεροτελεστία ολόκληρη, κομμάτι του Είναι μου. Διότι αυτή η εφημερίδα όπως πολύ εύστοχα έχει παρατηρήσει ο Κολοκοτρώνης, δεν έχει αναγνώστες αλλά οπαδούς. Το θέμα είναι ότι έτσι όπως είναι τα πράγματα πλέον, το πιθανότερο είναι να μην κερδίσει άλλους οπαδούς ποτέ, και εξηγούμαι (για να πάμε και στην ταμπακέρα πλέον).

Δεν χρησιμοποίησα τυχαία την έκφραση "ανεβάζω κείμενα του Φιλάθλου", ενώ να προσθέσω και την έκφραση "ξεπατώνομαι στην αντιγραφή". Δυστυχώς από τον Φίλαθλο το μόνο που μπορείς να εμφανίσεις εδώ μέσα είναι είτε το πρωτοσέλιδο, είτε κάποιο κείμενο του Μπαζίνα που βρίσκεται στην πρώτη σελίδα, αφού είναι τα μοναδικά που μπορείς να λινκάρεις ή να παρουσιάσεις απευθείας (ή πιο σωστά, μέχρι πρότινως δηλαδή αφού πλέον ο Β. Γαλούπης ανεβάζει πολλά και διάφορα στο βλόγι του. Κάτι είναι κι αυτό.). Αν θες κάτι άλλο, πρέπει είτε να το σκανάρεις, είτε να το αντιγράψεις (που έχω κάνει αν θυμάστε και τα δύο). Σε αυτό οδηγεί η πλήρης απουσία ιστοσελίδας. Και όταν λέω απουσία, δεν αναφέρομαι σε αυτήν που υπάρχει (εξάλλου έχω ξεχάσει πόσους μήνες ήδη "η υπηρεσία συνδρομών δεν λειτουργεί προσωρινά"), αλλά ακριβώς στο ότι είναι κλειστή και ανοίγει μόνο με συνδρομή. Καλώς ή κακώς -και αυτό που διαπιστώνω είναι ότι αρκετοί "ρομαντικοί" μάλλον δημοσιογράφοι το τελευταίο διήμερο αυτής της πολύ περίεργης απεργίας της ΕΣΗΕΑ το έχουν σχολιάσει αυτό- μάλλον πρόκειται για το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του παραδοσιακού τύπου. Δεν μπορείς να σταθείς μπροστά στη λαίλαπα που λέγεται τεχνολογική εξέλιξη και η οποία οδηγεί μοιραία στο ίντερνετ. Εδώ και χρόνια έχει ξεκινήσει από το εξωτερικό κιόλας στροφή ακόμη και παραδοσιακών έντυπων προς το ίντερνετ και στο μέλλον (πιθανώς το άμεσο κιόλας) αυτό να συνεχίσει με αυξανόμενο ρυθμό. Δεν έχει να κάνει με τα προσωπικά μου γούστα, μιας και εγώ το χαρτί δεν το αλλάζω με τίποτε, είτε είναι βιβλίο είτε εφημερίδα. Όταν όμως ξέρω ότι με μια ιστοσελίδα θα μπορούσα να λινκάρω ή να παίρνω πολύ περισσότερα κείμενα, αυτό για την εφημερίδα που εμπιστεύομαι (και που είναι η μοναδική εδώ και μία διετία) θα ήταν μεγάλη διαφήμιση (που προφανώς δεν θα έκανα μόνο εγώ).
Το θέμα όμως δεν είναι ότι αυτό αποτελεί αμέλεια του Φιλάθλου κι αυτό διότι αυτή η εφημερίδα επί κοντά 20 χρόνια εισήγαγε εντελώς πρωτοποριακές "μεθόδους" στη σφαίρα των εντύπων, ενώ από πολλά πράγματα εκεί μέσα φαίνεται ότι τα φρέσκα μυαλά δεν έχουν εκλείψει. Οπότε πως θα μπορούσαν αυτά τα μυαλά να μην κατανοούν την εξαιρετική σημασία του ίντερνετ; Μήπως δεν βλέπουν ότι κανένα έντυπο δεν έκλεισε επειδή άνοιξε παράλληλη ιστοσελίδα του; Μήπως δεν βλέπουν ότι τα έσοδα από τις ιστοσελίδες είναι μεγαλύτερα από αυτά του εντύπου; Μήπως δεν βλέπουν ότι οι δυνατότητες για διαφήμιση είναι απείρως μεγαλύτερες μέσω του ίντερνετ; Μήπως δεν βλέπουν ότι αυτά που η εφημερίδα θα φέρει αύριο στα περίπτερα, ολες οι ιστοσελίδες το έχουν γράψει από σήμερα το μεσημέρι κιόλας; Ή μήπως δεν βλέπουν ότι όλες οι ιστοσελίδες είναι ελεύθερες και δεν κλείνουν κιόλας; Το μείζον πρόβλημα δεν είναι στο ότι δεν το βλέπουν στον Φίλαθλο. Το έχω διαπιστώσει αρκετές φορές που έχω πάρει τηλέφωνο και έχω μιλήσει με διαφόρους άλλωστε. Το μείζον πρόβλημα είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς, που έχει οδηγήσει αυτήν την πάλαι ποτέ πρωτοποριακή εφημερίδα σε μια εικόνα εγκατάλειψης.

Πάρτε την μορφή της εφημερίδας για παράδειγμα. Μπορεί να ακουστεί μαζοχιστικό, αλλά προσωπικά δεν έχω κανένα πρόβλημα που είναι έτσι τεράστια. Χώρια ότι το θεωρώ μέρος της ιεροτελεστίας να λερώνει και λίγο. Όταν όμως βλέπω πολύ κόσμο που θα έκοβα και το χέρι μου ότι θα κόλλαγε με τον Φίλαθλο, να λέει ότι δεν μπορεί να διαβάσει επειδή λερώνει, αυτομάτως η επιβίωση της εν λόγω εφημερίδας γίνεται πιο σημαντική από το αν γουστάρω την τρέχουσα μορφή της. Και ενώ μέχρι πρότινως πίστευα ότι δεν είναι δυνατόν ν'αλλάξει μορφή (καθ'όσον θέλει άλλα πιεστήρια κλπ), η πρόσκαιρη κυκλοφορία της στοιχηματικής εφημερίδας του Καραγιαννίδη με έπεισε ότι κάτι τέτοιο δεν ίσχυε: ο Φίλαθλος μπορεί να βγει και σε πιο "ευπρεπή" μορφή αλλά και με καλύτερα και ποιοτικότερα χρώματα.

Αλήθεια, έχει κάτσει ποτέ να σκεφτεί κανείς τι πουλάνε οι άλλες φυλλάδες; Χρώμα και σχήμα, αυτό είναι που πουλάνε. Κι από 'κει κι έπειτα μεταγραφές, ύμνους για την ομαδάρα, ατελείωτο γλείψιμο ή χώσιμο ανάλογα με τον αποδέκτη και μερικές ξυπνητζίδικες απόψεις που συνήθως αλλάζουν ανάλογα με το κατά πως φυσάει ο άνεμος. Ο Φίλαθλος που πουλάει κυριολεκτικά ποιότητα, τροφή για σκέψη, αδιαφορεί πλήρως για την εμφάνιση όμως, όχι επειδή δεν το γνωρίζουν οι συντελεστές του αλλά επειδή έχουν δεμένα χέρια και δεν μπορούν να κάνουν κυριολεκτικά τίποτε. Κι αυτό σε μια χώρα που η ποιότητα δεν πουλάει και που πάντοτε έρχεται δεύτερη και καταϊδρωμένη.
Παρατηρήστε κάτι: πηγαίντε σε μια καφετέρεια και δείτε πόσες άλλες εφημερίδες θα βρείτε χύμα, δεξιά κι αριστερά. Σχεδόν όλες. Τον Φίλαθλο δεν θα τον βρείτε ποτέ όμως. Ξέρετε γιατί; Διότι κανείς Φιλαθλαίος δεν διαννοείται να αφήσει την εφημερίδα. Στο σπίτι πέφτει ψαλίδι σε συγκεκριμένα άρθρα (παλαιότερα και σε επιστολές) τα οποία πάνε στο προσωπικό αρχείο του καθενός. Αυτό δείχνει και το περιεχόμενο της εφημερίδας. Από τις άλλες τι να κρατήσεις; Την μεταγραφολογία;
Και όμως, παρόλο που ο Φίλαθλος είναι η πιο φτηνή εφημερίδα (κυριολεκτικά ισχύει εκείνο το αλήστου μνήμης "σας κλέβουμε με ένα ευρώ" που είχε γράψει κάποτε ένας αναγνώστης), παρόλο που έχει μακράν την καλύτερη ύλη, είναι μια εφημερίδα που ψυχορραγεί διαρκώς. Μια εφημερίδα που με το υπάρχον καθεστώς δεν σώνεται με τίποτε.

Το ιδανικό θα ήταν να άλλαζε χέρια προκειμένου να ξεφύγει από αυτήν την μέγγενη, της οποίας το ένα άκρο λέγεται Alter (εσχάτως μαζί με το Kontra) και το άλλο λέγεται Αυριανή. Όταν όμως βλέπεις πλέον όλοι οι οίκοι να παρουσιάζουν μεγάλες χασούρες, κάτι τέτοιο όπως μια αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος είναι μάλλον όνειρο θερινής νυκτός.
Τι μένει λοιπόν; Μόνο ένα: με κάποιον τρόπο κάτι ν'αλλάξει εκεί μέσα. Να γίνει η μία μεγάλη αλλαγή που με τη σειρά της θα φέρει όλες τις επόμενες.
Μόνο που δεν είμαι μέσα για να ξέρω ποια μπορεί να είναι αυτή η μία αλλαγή, παρόλο που ήδη ανέφερα κάποιες από τις επόμενες: η ταυτόχρονη στροφή προς το ίντερνετ και η αλλαγή μορφής της εφημερίδας. Επίσης, πρέπει επιτέλους η εφημερίδα να αποκτήσει έναν σταθερό σκελετό: οι επιστολές πχ να βρίσκονται πάντοτε στην σελίδα 2, ο υγρός στίβος και το βόλεϋ πάντοτε στην σελίδα 8 κ.ο.κ. Όχι σήμερα στην 2, αύριο στην 18, μεθαύριο στην 11 κλπ. Όλα αυτά απλώς αποθαρρύνουν τον ενδεχόμενο μελλοντικό αναγνώστη που θέλει λίγο πιο τακτοποιημένα πράγματα, μιας και είναι αδύνατον να μπει εξαρχής στην φιλοσοφία της όλης εφημερίδας (αυτό μόνο με τον καιρό μπορεί να έρθει). Το θέμα είναι ότι για να έρθει ο νέος αναγνώστης, χρειάζεται και λίγη μόστρα και αυτή η μόστρα πως θα έρθει; Από το ίντενετ κατ' αρχήν -θα μαλλιάσει η γλώσσα μου αλλά δεν θα σταματήσω να το λέω. Μέσα από το ίντερνετ είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα στραφεί και προς την έντυπη έκδοση κάποια στιγμή. Ίσως όχι όλοι, πάντως σίγουρα κάποιοι. Και το μόνο βέβαιο είναι ότι ο μελλοντικός αναγνώστης είναι αυτός που μπορεί να σώσει την εφημερίδα. Εγώ ήδη την αγοράζω άλλωστε.

Εφιστώ, λοιπόν, την προσοχή σε όλους τους Φιλαθλαίους στους οποίους απευθύνω κάλεσμα, μιας και ξέρω ότι όλοι βλέπετε την εφημερίδα με το ίδιο συναίσθημα που την βλέπω κι εγώ. Χρειάζεται προσπάθεια και από το μέρος μας πλέον, σαν αναγνώστες. Η εφημερίδα μας δεν πάει καλά. Πιθανώς ήδη να πνέει τα λοίσθια κιόλας και να μην το γνωρίζουμε. Ας μην φτάσουμε στο σημείο να μην την δούμε στα περίπτερα προκειμένου να την κατακλίσουμε πάλι από επιστολές ή να σπάσουμε τα τηλέφωνα και τα μέηλ. Η εφημερίδα αυτή αποτελεί τεράστιο κεφάλαιο στην πνευματική ζωή του καθενός μας και εκτιμώ ότι έχει έρθει η ώρα να προσπαθήσουμε ο καθένας στο μέτρο που του αναλογεί, να βοηθήσουμε στην σωτηρία της. Και κακά τα ψέματα, ο μοναδικός τρόπος να το πράξουμε αυτό είναι -εκτός από το να την αγοράζουμε- το να να δείχνουμε ότι υπάρχουμε, όχι ως αριθμοί εβδομαδιαίων ή ημερησίων πωλήσεων, αλλά ως οντότητες, με κείμενα και σχόλια.
Δεν είναι ντροπή λοιπόν το να γράψουμε κάτι. Εξάλλου για τους ίδιους τους ανθρώπους της εφημερίδας δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση από την θετική άποψη ή την όποιαν προσπάθεια του κόσμου. Τόσα μας έχουν προσφέρει άλλωστε, να μην δώσουμε κι εμείς κάτι πίσω;
Ήγγικεν η ώρα της μάχης και εδώ λοιπόν.

Τον Φίλαθλο και τα μάτια μας.

ΥΓ. Μεταξύ άλλων, τιμής ένεκεν και για τον φιλαθλαίο Λάζαρο Μουρκάκο που έφυγε σε ηλικία μόλις 45 ετών χθες το βράδυ. Update: Εξαιρετικά συγκινητικό το κείμενο από τον Α. Παγαρτάνη.
Update: Δύο ακόμη συγκλονιστικά κείμενα εδώ κι εδώ από το βλόγι του Βασίλη.